تجزیه و تحلیل رقبا در درجه اول مستلزم شناسایی رقبای اصلی است از هر دو دیدگاه صنعت و بازار. در مرحله بعد ، شرکت اطلاعاتی را درباره اهداف ، خط مشی ها ، نقاط قوت و ضعف و الگوهای واکنشی رقبا گرد می آورد . با دسترسی به این اطلاعات ، یک شرکت می تواند شرکت هایی را معین کند که باید به آنها حمله ور شود و نیز آنهایی را که باید از آنها دوری کند . اخبار و اطلاعات بازار باید مرتباً جمع آوری و تعبیر و تفسیر و توزیع شوند . مدیران بازاریابی شرکت ها باید بتوانند اطلاعات کامل و قابل اطمینانی درباره رقیبانی گرد آورند که احتمالاً تصمیمات ایشان بر موقعیت شرکت تأثیر می گذارد.
شرکت رهبر بازار ، سه وظیفه بر عهده دارد :افزایش حجم کل تقاصای بازار ، حفاظت و مراقبت از سهم بازار و افزایش سهم بازار خود . یک شرکت رهبر بازار در پی دستیابی به راه هایی است که به کمک آنها بتواند در بازار ، حجم کل تقاضا را افزایش دهد . زیرا منفعتی که رهبر بازار از هر افزایش در حجم کل بازار به دست می آورد بیش از سایرین است . برای افزایش حجم کل بازار ، شرکت رهبر باید به دنبال مصرف کنندگان جدید کالا ، موارد جدید و موارد مصرف بیشتر یک کالا باشد . برای مراقبت و حفاظت از سهم کنونی بازار خود چندین روش دفاعی پیش روی شرکت رهبر قرار دارد ، از جمله دفاع وضعیت ، دفاع جناحی ، دفاع پیشکی ، دفاع ضد حمله ، دفاع متحرک و دفاع انقباضی . یک رهبر بازار واقعی ، شرکتی است که بتواند با پیش بینی کلیه احتمالات ، راه بر هر گونه حمله ای از طرف رقبا بربندد. شرکت های رهبر بازار ، همچنین می توانند در صدد افزایش سهم بازار خود نیز برآیند . این رویه زمانی منطقی است که سود ، همراه با افزایش سهم بازار ، افزایش یابد .
یک شرکت برتری طلب ، شرکتی است که در صنعت خود برای به دست آوردن سهم بازار بیشتر ، علیه شرکت رهبر یا سایر شرکت های دارای مقام دوم یا شرکت های کوچک دست به حملات جسورانه می زند . شرکت برتری طلب می تواند برای تحقیق اهداف خود از میان انواع خط مشی های حمله یکی را برگزیند . این خط مشی ها عبارتند از : حمله از جلو ، حمله جناحی ، حمله محاصره ای ، حمله فرعی و حمله نامنظم .
یک شرکت دنباله روی بازار ، شرکتی است که بسیار محافظه کارانه عمل می کند . چرا که می پندارد آنچه که در اثر اقدامی نسنجیده از دست می رود بیش از آن چیزی است که به دست می آید . شرکت دنباله رو ، فاقد خط مشی است و می کوشد با تکیه بر توانایی های خاص خویش ، سهم بازار خود را افزایش دهد . بعضی از دنباله روها در صنعت خود نسبت به شرکت های رهبر از نرخ بازده بیشتری برخوردارند .
تمرکزدهنده بازار، شرکت کوچکی است که به بعضی از قسمت های بازار کمک می کند ، قسمت هایی که از نظر شرکت های بزرگ فاقد جاذبه کافی هستند . تمرکز دهندگان بازار معمولاً در موارد مصرف نهایی ، سطح عمودی تولید و توزیع ، اندازه مشتری ، مشتریان خاص ، منطقه جغرافیایی ، کالا یا کالایی با ویژگی خاص یا کیفیت کالا و قیمت یا خدماتی ویژه ، تخصص و تبحر پیدا می کنند .
جهت یابی رقابتی در بازارهای امروز اهمیت ویژه ای دارد . تمرکز زیاده از حد بر رقبا ، کار صحیحی به نظر نمی رسد . شرکت ها بیشتر از ناحیه نیازهای مصرفی جدید و رقبای تازه وارد به صنعت در معرض خطر قرار می گیرند و رقبای کنونی برای شرکت آنچنان خطری ندارند . شرکت هایی که بین گرایش به مشتری و رقیب ، حد اعتدال را رعایت می کنند ، راهی درست در پیش گرفته اند .