Loading...
شما از نسخه قدیمی این مرورگر استفاده میکنید. این نسخه دارای مشکلات امنیتی بسیاری است و نمی تواند تمامی ویژگی های این وبسایت و دیگر وبسایت ها را به خوبی نمایش دهد.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه به روز رسانی مرورگر اینجا کلیک کنید.

مدیریت؛ واژه ای نه چندان نرم

مدیریت؛ واژه ای نه چندان نرم

در مقطعی كه شایسته گزینی به عنوان چالشی جدی رو در روی تصمیم گیران قرار دارد و نهادها و بنگاههای اقتصادی با حساسیتی ویژه آن را دنبال می كنند، در بین صاحبنظران سوالاتی كلیدی مطرح می شود كه خوب است در تبیین و تحلیل آن، نظرات و دیدگاههای اهل فن به یاری گرفته شود.
فشرده این بحث در واژه ای بسیار ساده خلاصه می شود: مدیریتیك واژه با برداشتهای متفاوت و گوناگون؛ برداشتهایی كه گاه این سادگی را تا منتهای پیچیدگی به جلو می راند. بدین ترتیب است كه مسائل و پرسشهای مربوط به شایستگی و شایستگان به مدیریت اتصال یافته و نكاتی به شرح درپی آمده را حاصل می نماید:
آیا مدیریت یك حرفه است؟ آیا مدیر كسی است كه در حرفه ای خاص با عنوان حرفه مدیریت ورزیدگی و توانمندی دارد؟
آیا مدیر فردی حرفه ای است؟ و كسی كه مدیر حرفه ای است در مقابل مدیران غیرحرفه ای از كارآمدی بیشتری برخوردار است؟
به منظور آماده كردن بستری كه بتوان دیدگاهها ونظرات اهل نظر و خبره را در برابر سوالات پیش گفته طرح كرد، خوب است كمی به دایره و حیطه مدیریت و مدیرانی كه به نحوی مسئولیت اداره موسسات و سازمانها را عهده دار هستند پرداخته شود:
در عرصه صنعت و اقتصاد مدیر را باید كسی دانست كه مسئولیت اداره شركتها و بنگاههای انتفاعی، دولتی و خصوصی را با عناوینی چون مدیرعامل و عضو هیئت مدیـــره به عهده دارد.
مدیران ارشد دولتی مدیران كل و یا كسانی هستند كه به عنوان مدیر و یا عضو هیئت مدیره در شركتهای بزرگ دولتی حضور دارند.
مدیر، واژه ای عام است و همه كسانی كه موسسه های كوچك و بزرگ دولتی و خصوصی و تعاونی را اداره می كنند دربرمی گیرد.
مدیران میانی و وظیفه ای و مدیرانی كه بخشهای داخلی و تخصصی بنگاهها و ادارات و موسسات را تصدی می كنند، از مجموعه مدیران محسوب می شوند.
مدیران عرصه های خدمات و غیر آن همچون حوزه های هنر و ادب، مراكز علمی، درمانی، بهداشتی … را باید در زمره مدیران حوزه بحث دانست.
مجموعه یادشده و دسته های بسیار دیگر، نشانگر آن است كه مدیر و مدیریت در یك گستره وسیع و دامنه ای گسترده تا سطح اداره خانواده قابل بررسی است و به راستی مدیریت تعریفی با شمول عام داشته و تاحد زیادی محدودیت پذیر نیست؛ مگرآنكه بخواهید و یا بخواهیم یك بخش خاص از مدیران را مجزا كرده و بحث را در دایره این مجموعه محدود كنیم.
علاوه بر این آیا به راستی مدیریت را می توان یك حرفه دانست؟ و اگر چنین است، می شود چارچوبی مشخص برای این حرفه سراغ كرد؟ یا اینكه مدیریت انبانی به غایت حجیم است كه هرچه توشه موجود در آن غنی تر باشد، حاصلی به مراتب بهتر و موثرتر دارد.
در دانشگاهها و مراكز آموزش مدیریت، مباحث مختلفی تدریس و دوره های گوناگونی برگزار می شود كه به جهاتی ممكن است این نكته را تداعی كند كه حضوردر این برنامه ها به منزله آموختن یك حرفه و یا حرفه ای شدن در یك تخصص است. آیا می توان پذیرفت كه كلیه مفاهیم، دروس، مهارتها، توانمندی ها و نكاتی كه در حوزه دانش مدیریت طرح می شود خاص مدیران است و كسانی كه مطالب حوزه مدیریت را درك كرده اند، به حرفه ای با عنوان مدیریت دست یافته اند؟
اگر این نظر را بپذیریم كه به صرف آموزش مطالب و مفاهیم مدیریت، مدیرانی حرفه ای و توانمند را به جامعه تحویل داده ایم، شاید به خطا رفته باشیم؛ چرا كه برخورداری از دانش مدیریت به منزله توان بكارگیری آن نیست، كمااینكه در سایر زمینه ها نیز وضع به همین منوال می باشد. علاوه بر این گروهی بر این عقیده اند كه صرف داشتن دانش و تجربه مدیریت و حتی با وجود و برخورداری از قابلیتهای فردی، تضمین موفقیتا مدیر ممكن نیست.
این دسته از صاحبنظران چنین استدلال می كنند كه بدون تخصص و تجربه در یك حوزه و زمینه خاص مدیر حرفه ای با مفهوم عام بی معنی بوده و بكارگیری چنین مدیران حرفه ای معركه آزمون و خطا را درهر جا دوباره از نو آغاز می كنند.
در همین راستا باید اشاره كرد كه مطالب و موضوعات دانش مدیریت كه در مراكز علمی تدریس شده و یا به شكل كتاب و صورتهای دیگر دراختیار قرار می گیـرد، صرفاً برای مدیران سازمانها و بنگاهها تولید نشده و این مجموعه به كلیتی گسترده كه در تعاملی تعریف شده حركت و حیات هر سازمان را محقق می سازند، تعلق دارد.
علاوه بر این و با نگاهی به درون و بیرون كشور می توان مدیران شناخته شده و مطرحی را در بحث داخل كرد كه با كالبد شكافی آنها، سوالهایی را كه در مطلع بحث آمد با پاسخهای متفاوتی روبرو می سازد:
آیا برجسته تـــرین مدیران، مدیران حرفه ای هستند؟ به این معنی كه به لحاظ حرفه ای بودن در مدیریت، درهر كجا كه مسئولیت پذیرفته اند و یا حضور داشته اند، منشا اثرات فوق العاده شده اند.
آیا مدیرانی كه به لحاظ توانمندی تجارب و عملكرد آنها مبنای تولید ونشر كتب مدیریت شده و بعضاً تئوری ها و نظریه هایی برمبنای تجارب و عملكرد آنها به دانش مدیریت افزوده شده است، عموماً و یا عمدتاً افراد فارغ التحصیل دوره های مدیریت هستند. یا اینان به لحاظ تجربی خود را صاحب حرفه در دامنه مدیریت می شناسند؟
آیا بخشی از مدیران باتجربه و حرفه ای، صرفاً به لحاظ حرفه ای بودن در همه صحنه ها موفق و موثر بوده اند؟
این دسته بر این عقیده اند كه به جز موارد خاص،انبوهی افراد توانمند و اندیشمند را می شناسیم كه به صورت بالقوه و یا بالفعل می توانند مدیرانی لایق باشند و یا در اداره امور مدیرانی برجسته می باشند.
اینها ضرورتاً مدیر حرفه ای به این عنوان كه شغل آنها مدیر بودن باشد، نیستند. رؤسای دانشكده ها، رؤسای دانشگاهها و مراكز علمی، محققان اداره كننده مراكز تحقیقاتی، رؤسای مراكز بهداشتی و درمانی، مسئولان موسسات هنری و نیز صنعتگران و مدیران صنعتی واجد حـــرفه ای به عنوان تخصص ویژه خود هستند. ضمن آنكه با پشتوانه ویژگیهای فردی، دانش عمومی و اطلاعات مدیریتی، مدیران موفقی در كار خود می باشند.
در سازمان ما (مدیریت صنعتی) و با تجربه ای كه در آن موجود است، كسانی كه در دوره های مدیریت شركت می كنند علی رغم توشه علمی كه با خود همراه می برند، تضمین موفقیت آنها به عنوان مدیرانی كه در همه صحنه ها می توانند حضور یابند ممكن نیست. این حقیقت وجود دارد كه سازمان مدیرساز است، لیكن شروطی نیز براین واژه باید وارد شود.
به واقع كه حیطه مدیریت بسیار گسترده بوده و به طور مرتب علوم و فنون جدیدی آن را تكمیل می كند. ضمن آنكه مدیران، مجموعه ای بسیار وسیع می باشند كه كلیت آنها چرخهای اقتصاد و صنعت و سازمانهای اداری یك كشور را در حركت نگه می دارند. اینان به واقع افرادی هستند كه برای دوره ای مشخص، از توان و مهارت فردی و دانش و توانمندی كه در حوزه های تخصصی آموخته اند و نیز در بسیاری موارد با كمك مفاهیم و مطالب مدیریتی كه آموزش دیده و یا شخصاً مطالعه كرده اند، مسئولیت اداره واحد زیرنظرشان را عهده دار می شوند.
آنچه بیان شد،به هیچوجه به منزله كاهش منزلت دانش مدیریت، توان و مهارت مدیران و حتی تفاوت در عملكرد آنها نیست بلكه بحث در این است كه نمی توان طلسم ایـــن واژه را به سادگی و با اتصال آن به برخی دوره های آموزشی و تجارب و دانشی محدود، بشكنیم. هر مدیر موفقی خود به این خرمن، توشه ای می افزاید و دانش مدیریت عمدتاً حاصل نتایج و عملكرد انسانهایی است كه با ظرفیت ذاتی و توان فطری خود و نیز دانشی كه آموخته اند، این علم را بارور ساخته اند.
مدیریت، واژه ای شامل است و مدیر، انسانی است كه می تواند حتی در اداره سازمان خود ناممكن ها را ممكن سازد. باید پذیرفت كه مدیریت را نه می توان در انجمن و باشگاهی حبس كرد و نه مدیران به اردوگاهی خاص تعلق دارند.
كوشش بر آن است تا كسانی كه توانی درخود می بینند، با سرعتی بیشتر و بهره گیری از تجارب اندوخته شده بشری - كه در قالب مفاهیم و علوم مدیریت تدوین شده و می شود - به بلوغی دست یابند كه در اداره موسسات و سازمانها چه كوچك و چه بزرگ و چه در سطح مدیر ارشد و یا مدیر وظیفه ای، بهترین عملكرد را ارائه دهند و محیط خود را جولانگاه آزمون و خطا نسازند.
اما درنهایت این سوال باقی است كه آیا مدیریت یك حرفه است و یا مدیر را می توان فردی حرفه ای نامید! همان گونه كه در سایر حرفه ها و مشاغل مشابه آن را باور داریم؟
تصور آن است كه جایگاه مدیریت رفیع و مدیر انسانی با مسئولیت شامل است و لزوماً بكار گرفتن ابزارها و تكنیك های مدیریت، پاسخگوی كاستیها و ضعف های مدیریت در سازمانها نیست. ضمن آنكه افرادی كه به این تكنیك ها و ابزارها مسلح شـده اند، نمی توانند صرفاً و با تكیه بر آنها، مسائل پیچیده امروزی را حل و فصل كنند. به واقع ابزارها و تكنیك های مدیریتی همراه با توان و ظرفیت فردی و تخصص و تجربه در حوزه های خاص، شرایط را برای اداره یك سازمان و بنگاه مهیا می سازد و این امر اگر به منزله حرفه ای بودن مدیر و یا مدیریت به عنوان یك حرفه باشد، بر آن جدلی نیست.
اما در مقابل، صاحبنظرانی كه مدیر و مدیریت را بدین سان می پندارند، گروهی در سر دیگر طیف، دیدگاهی متفاوت دارند. این دسته، تجربه (در شكل عام) به علاوه دانش مدیریت را كافی دانسته و بدین سان فرد موصوف را به جرگه مدیران وارد و وی را اهل حرفه می شناسند. برخی دیگر كه احتیاط بیشتری دارند به این دو مورد، توانمندی ذاتی شخص را نیز افزوده و مدیر حرفه ای را در این چارچوب توانمند و قابل برای پذیرش مسئولیتهای متنوع می شناسند.
اگر بخواهیم بحث را به نقطه ای مطلوب هدایت كنیم، باید تكلیف خود را با ماتریسی روشن سازیم كه در ستون افقی آن، زمینه ها و تخصصها و عرصه ها مطرح می شود و ستون عمودی به سطح مدیریت اختصاص پیدا می كند. شاید درموردسطح، كمتر مجادله و اختلاف نظر باشد؛ لیكن درخصوص حضور مدیر حرفه ای در زمینه ها و عرصه های متفاوت و سازمانهای با كاركردها و ماموریتهای گوناگون - كه تخصصها و تجارب ویژه خود را طلب می كند - گفتنی ها بسیار و نظرات متفاوت است.

  • منبع: vista.ir
  • تاریخ: جمعه 15 اسفند 1393 - 20:33
  • نویسنده:
  • صفحه: BIZKIDS
  • بازدید: 680

ارسال نظر

سبد خرید شما

سبد خالی است

اطلاع رسانی

برای دریافت نمایندگی با شماره 02188633815 تماس حاصل فرمایید

اشتراک خبرنامه

جهت عضویت در خبرنامه
آدرس ایمیلتان را وارد کنید




آمار

  • بازدید امروز: 4707
  • بازدید دیروز: 3808
  • بازدید کل: 6621083