در گذشته مرز میان كار و زندگی شخصی تا حد زیادی مشخص بود، اما امروز گویا كار بر زندگی شخصی ما حمله‌ور شده و دیگر حفظ تعادل میان كار بیرون از خانه و زندگی شخصی براحتی امكان‌پذیر نیست.
تعادل میان‌كار و زندگی
در گذشته مرز میان كار و زندگی شخصی تا حد زیادی مشخص بود، اما امروز گویا كار بر زندگی شخصی ما حمله‌ور شده و دیگر حفظ تعادل میان كار بیرون از خانه و زندگی شخصی براحتی امكان‌پذیر نیست.
در نگاه اول شاید این مساله مهم به نظر نرسد اما باید بدانیم زمانی كه تعادل میان زندگی كاری و شخصی به‌هم می‌ریزد، سطح استرس ما افزایش می‌یابد. یعنی هم كار و هم زندگی صدمه می‌بینند. پس باید به نحوی كنترل و آرامش خودمان را حفظ كنیم.
همه ما می‌دانیم دست یافتن به تعادلی میان كار و زندگی در دنیای پرسرعت و آشفته امروز كار ساده‌ای نخواهد بود، اما هنوز هم ایجاد چنین تعادلی امری دست یافتنی است.
با كار خود ازدواج كرده‌اید؟
شاید گذراندن ساعاتی طولانی در محل كار بخصوص زمانی كه دنبال كسب ارتقای شغلی هستید برای شما وسوسه‌انگیز باشد. گاهی اوقات نیز اضافه كاری برای مخارج ضروری زندگی لازم است.
اما اگر شما بیشتر اوقات در حال كار كردن هستید، خوب است آگاه باشید كه زندگی خانوادگی خود را در معرض خطری جدی قرار خواهید داد، چرا كه صرف زمان زیاد در محل كار به جای خانه، موجب دلتنگی و ناراحتی اهل خانه و اوضاع آن می‌شود.
بد نیست عواقب عدم تعادل مناسب در زندگی و كار را بدانیم و نسبت به آن آگاه باشیم.
یكی از اولین اثرات مخرب این عدم تعادل، احساس خستگی است. زمانی كه شما خسته هستید به طور قطع نمی‌توانید كارآمد باشید و به نحو عالی كار خود را انجام دهید، همین نكته ممكن است منجر به‌لطمات و خسارات جبران‌ناپذیری به كار و موقعیت شغلی شما نیز بشود.
همچنین در این شرایط زمان‌هایی را هم از دست خواهید داد؛ آن زمان‌هایی كه باید با خانواده، عزیزان و دوستان خود بگذرانید. وقتی شما بیش از حد درگیر كار و مسائل كاری می‌شوید، به طور حتم وقایع و اتفاقات زندگی خانوادگی را فراموش می‌كنید و به تعبیری آنها را از دست خواهید داد. البته این مشكل به همین جا ختم نمی‌شود، بلكه بتدریج منجر به آسیب دیدن احساسات شما شده و حتی ممكن است روابط شما با عزیزانتان را نیز تحت تاثیر قرار داده و به آن لطمه وارد كند. خوب است بدانید كه اگر همیشه به فكر خود باشید، ایجاد و حفظ روابط دوستانه هم بسیار سخت خواهد بود.
و اما یكی دیگر از آثار منفی پذیرفتن مسوولیت‌های كاری زیاد، می‌تواند انتظارات بیش از حد دیگران باشد. اگر شما همیشه ساعات اضافه كاری داشته باشید، به طور حتم مسوولیت‌های بیشتری نیز به شما داده خواهد شد كه این مطلب خود منجر به نگرانی‌ها و چالش‌های بیشتر در زندگی كاری شما می‌شود.
تا زمانی كه كار كردن ادامه دارد و باید شرایط و نیازهای كاری را در نظر گرفت و در كنار آن به زندگی شخصی خود نیز رسید، این چالش‌ها ادامه خواهد داشت. پس بد نیست نكاتی كلی را برای بهبود تعادل میان كار و زندگی خود در نظر بگیریم.
* فرصت‌های خود را بررسی كنید و زمانبندی مناسبی برای كارهای مختلف در نظر بگیرید. برای این منظور یك هفته هر كاری را كه انجام می‌دهید ـ چه كارهای مربوط به محیط شغلی و چه مسائل شخصی خودتان ـ بررسی كرده و در نظر بگیرید. پس از این مرحله خواهید توانست مسائل مهم و ضروری و مواردی را كه موجب رضایت شما می‌شوند، تعیین كنید. در این موقعیت شاید بد نباشد اگر كارهایی كه نمی‌توانید براحتی انجام دهید یا از انجام آنها لذتی نمی‌برید را از برنامه حذف كرده یا برای انجامشان از دوستان و همكاران خود كمك بگیرید.
* شاید بد نباشد با كارفرمای خود صحبت كنید و درباره انعطاف‌پذیری ساعات كاری پیشنهادهایی بدهید. همه ما اگر بتوانیم كنترل بیشتری بر ساعات خود داشته باشیم، استرسمان كمتر خواهد شد.
* باز هم فایده قدرت «نه» گفتن را مطرح كنیم. چه همكارتان از شما تقاضای انجام كاری اضافه را داشته باشد، چه معلم كودكتان از شما كاری بخواهد، به یاد داشته باشید كه كاملا طبیعی خواهد بود اگر با احترام به او نه بگویید.
شما وقتی انجام این‌گونه كارها را ـ كه فقط به خاطر احساس گناه یا اجبار انجام می‌دهید ـ رها می‌كنید، فضا و زمان بیشتری برای فعالیت‌های معنی‌دار و ارضاكننده خود پیدا خواهید كرد.
* كار را برای محل كار بگذارید. با وجود انواع فناوری‌های مدرن و پیشرفته امروزی كه می‌توان هر لحظه با هر كسی و تقریبا از هر مكانی ارتباط برقرار كرد، ممكن است هیچ مرزی میان كار با خانه و خانواده وجود نداشته باشد، مگر این‌كه خودتان آن را ایجاد كنید.
پس خوب است آگاهانه تصمیم‌گیری كنید كه زمان كار را از فرصت‌های شخصی خود جدا كنید. به عنوان مثال می‌توانید وقتی كه در كنار خانواده هستید، تلفن همراه را خاموش كرده و رایانه شخصی خود را كنار بگذارید.
* زمان خود را مدیریت كرده و وظایف كاری و خانوادگی خود را كارآمد و برنامه‌ریزی مفید كنید.
یك برنامه روزانه از كارهایی كه قرار است انجام دهید، آماده كنید. در نهایت كارهایی كه باید انجام شود را انجام داده و سایر كارها را رها كنید.
* از پشتیبانی و حمایت كافی و لازم برخوردار باشید. در محل كار با همكارانی كه می‌توانند به شما كمك كنند، همراه شوید.
بر عكس این مطلب نیز درست است، هنگامی كه در سفرهای كاری هستید یا مجبور به اضافه كاری می‌شوید از دوستان و اقوام مورد اعتماد بخواهید تا در امور خانه به شما كمك كنند.
* خودتان را فراموش نكنید. غذاهای سالم و مقوی خورده و ورزش مرتب و خواب كافی را نیز از یاد نبرید. هر روز زمانی خاص را برای انجام فعالیتی كه از آن لذت می‌برید اختصاص دهید؛ كاری مانند كتاب خواندن و حتی بهتر از این، فعالیت‌هایی را برگزینید كه می‌توانید با همسر، خانواده یا دوستان خود انجام دهید، مانند پیاده‌روی و...
به هر حال باید بتوان تعادلی میان كار و زندگی شخصی ایجاد كرد تا سلامت روحی و جسمی ما هم تامین شود.