استعدادیابی کودکان و بزرگسالان، کارآفرینی و استارت آپی دانش آموزی و دانشجویی

بسیاری از مردم تصور می کنند که اختلال بیش فعالی فقط مربوط به دوران کودکی است در حالی که این اختلال در صورت پنهان ماندن و کنترل نشدن در دوران کودکی در بزرگسالی سلامت روانی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد و زندگی اجتماعی و خانوادگی وی را متاثر می کند.

به علاوه ممکن است علایم اختلال در کودکانی که مبتلا هستند و تحت درمان قرار دارند ، در دوران بلوغ و بزرگسالی هم دیده شود.

در واقع بسیاری از بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی نمی دانند که بهADHD مبتلا هستند و ریشه بسیاری از مشکلات روزمره و مشکلات ارتباطی شان به این اختلال مرتبط است. مشکلاتی نظیر بی نظمی شدید یا بدقولی های فراوان معمولا به عنوان علایم بیش فعالی بزرگسالان شناخته می شود. باید به یاد داشت که این علایم از دوران کودکی وجود دارد و تا سنین بلوغ و بزرگسالی تداوم می یابد و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. بهترین راه برای تشخیص این عارضه شناسایی مهم ترین علایم آن مانند فراموشی دایمی، بدقولی ، نداشتن تمرکز، بی قراری دائمی و وارسی دائم اشیاو... است اما بسیاری از علایم هم با جزئیات متفاوتی در بزرگسالان خود را نشان می دهد. درباره این عارضه با دکتر رضا مهدوی روان پزشک گفت وگویی کرده ایم که در پی می آید.


اختلال بیش فعالی و کم توجهی یا ADHD (Attention deficit-hyperactivity disorder) معمولا در دوران کودکی شایع است، ولی برخی از افراد بزرگسال نیز دچار این اختلال هستند.
اختلال بیش فعالی فقط مختص کودکان نیست، بلکه 30 تا 70 درصد کودکان مبتلا به این عارضه در بزرگسالی هم علائم آن را دارند.
بیماران بزرگسال (بچه هایی که با این اختلال بزرگ شده اند)، در بزرگسالی هم علائمی دارند که نشان می دهد آنها هنوز هم بیش فعال هستند. به اینصورت که نمی توانند آرام بنشینند، خوششان نمی آید بدون فعالیت باشند و آرام گرفتن برایشان مشکل است. بعضی فقط وقتی احساس راحتی می کنند که برنامه شان را طوری تنظیم کنند که دائماً فعالیت جسمانی زیادی داشته باشند. آن ها به جای نشستن ترجیح می دهند بایستند. مرتباً در حین انجام کار سراغ کار دیگری می روند، و اگر به زور وادار به کم تحرکی و آرامش شوند ممکن است دچار اضطراب شوند.

مشکلات توجه، بیش فعالی و اختلال هماهنگی، تکانشی بودن (فقدان خویشتن داری)، بی نظمی، زیر پا گذاشتن قوانین اجتماعی، مشکل در برقراری ارتباط با دیگران، بی ثباتی عاطفی و کم تحملی در برابر فشارهای روانی از علائم اختلال بیش فعالی کمبود توجه در بزرگسالان می باشد (وندر، ترجمه صرامی، ۱۳۸۷).



اگر در کودکی این اختلال معلوم و درمان نشود، ممکن است علائم واضح تری را در بزرگسالی نشان دهد و باعث مشکلات بسیاری در شغل و روابط اجتماعی فرد شوند. البته بسیاری از بزرگسالان متوجه این اختلال در خود نمی شوند.

این عارضه در آقایان بیشتر است.

مشکلاتی که این افراد دچار هستند.. دنبال نکردن یک مسیر زندگی و به اصطلاح از یک شاخه به شاخه دیگر پریدن.., اختلال در خاطرات, عدم تمرکز, برنامه ریزی وظایف, و انجام ندادن کار بخصوصی در زمان مخصوص اون کار هست... اگه اون مشکلات تدوام داشته باشه.. ممکنه برای اونها این مشکلات پیش بیاد: مشکلات شخصیتی- احساسی- اجتماعی- شغلی- تحصیلی...

آمار:
بیش فعالی بزرگسالی 5-3% بچه های مدرسه ای رو شامل میشود.. 60% اینها مشکلشون در بزرگسالی هم تدوام داره. آمار بیش فعالی بزرگسالان به اندازه کودکان صحیح نیست.. اما حدس زده میشود .. بین 5-1% بالغین.. به نوعی دچار این مسئله باشند.
در کودکان..در پسر ها بیشتر دیده می شود.. اما در بزرگسالی این آمار 7 برابر میشود. مردان 7 برابر زنان هستند.

تظاهرات بیماری:
حالت فراموشی و تاخیر در امورات زندگی- اضطراب- اعتماد به نفس پائین- مشکلات شغلی- مشکلات کنترل عصبانیت- کسانیکه از روی انگیزه آنی و بدون فکر قبلی عمل می کنند.- سوء استفاده از داروها- سازمان دهی ضعیف مهارتها- طفره رفتن و تعویق در انجام وظایف محوله- تحمل ضعیف مشکلات- احساس خستگی و ملالت مزمن- عدم قدرت تمرکز روی مطلبی که در حال خواندن هستند- نوسان در خلقیات( یک موقع خیلی خوشحال... یک موقع خیلی غمگین)- افسردگی- مشکلات ارتباط با اطرافیان-

مسائلی که ذکر شد.. می تونه در حالات مختلف از شدت و ضعف برخوردار باشه... به این ترتیب که گاهی تمرکز این افراد.. مثل بقیه هست.. به شرطی که روی مطلبی که دارن می خونن.. یا کاری که دارن انجام میدن.. علاقه زیادی داشته باشند... اونقدر که یک حالت هیجان در اونها دیده میشود... در بعضی هم تحت هر شرایطی.. تمرکز خوبی ندارن. بعضی از اینها گوشه گیر هستند.. بعضی ضد اجتماعی هستند... یعنی با همه دعوا دارن..و همیشه در حال زیر پا گذاشتن یک قانون و بی احترامی به مسائل اجتماعی هستند... بعضی هاشون هم خیلی اجتماعی هستند و اصلا نمی تونن تنها زندگی کنند.



سابقه مشکلات مدرسه بیش فعالی بزرگسالان:
از نظر تحصیلی ضعیف بوده اند - مقررات مدرسه رو زیر پا میگذاشته اند- سابقه مردود شدن مکرر در اونها وجود داره-

از نظر شغلی:
شغلشون رو مرتب عوض می کنند- عملکرد ضعیفی در شغلشون دارند- پیشرفت چندانی در شغلشون ندارند-

از نظر اجتماعی:
خیلی از اینها از نظر موقعیت مالی- اجتماعی جامعه در سطح پائینی هستند- سوابق بد مکرر رانندگی دارند- سابقه سوء مصرف الکل و داروها در اونها وجود داره- اغلبشون سیگار میکشند- خودشون مکررا اظهار می کنند که از نظر سازگاری اجتماعی مشکلاتی دارند.

ارتباط با اطرافیان:
اغلب اینها سابقه چند بار جدائی و ازدواج های مکرر را دارند- سوابق مکرر جدا زندگی کردن و طلاق دیده میشود- اگر بیماری شون تحت کنترل باشه.. مشکلات زناشوئی اونها کمتر میشود.

تشخیص:
خیلی از محققین معتقدند که این مشکل .. فقط از دوران بزرگسالی شروع نمیشود.. بلکه در کودکی هم آثاری از این مسئله وجود داره. این یافته ها به تشخیص بهتر بیش فعالی بزرگسالی کمک شایانی میکند:
سابقه بیش فعالی در کودکی
سوابق سوء مدرسه ای: مشکلات شخصیتی- عدم تمرکز- مشکلات درسی
صحبت با والدین در باره خصوصیات و خلق و خوی وی در کودکی
آیا در خانواده و فامیل.. کسی بیش فعالی داشته یا نه..

معاینات:
باید بررسی بشه که از نظر بیماریهای دستگاه مغز و اعصاب در چه وضعی هست: معاینه فیزیکی- نوار مغزی- ct mri
اگر مشکلات یادگیری وجود داره.. باید تستهای روانپزشکی بررسی هوش کودک .. و دیگر تستهای مربوطه انجام بشه



علائم ADHD در بزرگسالان

-یکی از مهم ترین ویژگی بزرگسالان مبتلا به ADHDبی نظمی و شلختگی در انجام کارهای روزانه است. این افراد اصولا نمی توانند نظم و ترتیب را در برنامه روزانه خود قرار دهند و هر تلاشی که برای نظم بخشیدن به امور می کنند بی حاصل است و نمی توانند به آن پای بند بمانند.

این افراد نمی توانند به خوبی روی کاری که در حال انجام آن هستند و یا قرار است انجام دهند تمرکز داشته باشند و به همین دلیل در بسیاری از مواقع دیگران از بی دقتی، فراموشی و بی نظمی آن ها شکایت دارند.



- دیر رسیدن سر قرار: بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است برای کار و یا وقایع مهم دیر برسند، ولی نمی توانند این مشکل را برطرف کنند.

- رانندگی پرخطر: یکی از نشانه های ADHD وجود اشمال در انجام کار با دست است. مطالعات نشان داده که این افراد تمایل زیادی به رانندگی با سرعت دارند و بیشتر تصادف می کنند.

- گیجی و حواس پرتی: این افراد مشکلاتی را در شروع و پایان وظایف دارا می باشند. آنها به راحتی آشفته، بی قرار و پریشان می شوند. برخی از این افراد مشکلاتی را در تمرکز کردن هنگام خواندن دارند. این ناتوانی در تمرکز می تواند بر روابط و مشاغل نیز تاثیر گذار باشد.

- خشم مهار نشده: این افراد ممکن است نتوانند خشم خود را کنترل کنند. این عامل باعث می شود که این افراد توانایی کنترل کردن خشم را نداشته باشند، رفتارهای بدون تفکر و آنی داشته باشند و افکار و رفتار توهین آمیزی را داشته باشند.

- تمرکز زیاد و کم توجهی : برخی از افراد مبتلا، بر روی چیزهایی که لذت می برند، تمرکز زیادی می کنند. این در حالی است که به چیزهایی که دوست ندارند، اصلا توجهی نمی کنند.میگنا دات آی آر. افراد مبتلا به ADHD، فعالیت های خسته کننده را انجام نمی دهند.
افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی ممکن است اجتماعی نباشند و یا بیش از حد اجتماعی باشند.

- اضطراب

- کاهش اعتماد به نفس

- مشکلات شغلی

- مصرف مواد مخدر

- تحمل کم

- خستگی مزمن



حالت هایی که با بیش فعالی اشتباه گرفته می شوند

بعضی ها فکر می کنند افرادی که چندین کار را انجام دهند دچار بیش فعالی هستند، مثلا به ایمیل ها، تلفن ها و ... سریع و صحیح پاسخ می دهند. ولی اینطور نیست. اگر افراد مبتلا به بیش فعالی چندین وظیفه داشته باشند، دچار گیجی و حواس پرتی می شوند.



اگر گاهی بی قرار می شوید و مشکل تمرکز ذهنی دارید، تصور نکنید دچار ADHD شده اید.

عدم تمرکز ذهنی یکی از نشانه های اولیه افسردگی می باشد.

بی قراری و یا اضطراب می تواند نشان‌دهنده پرکاری غده تیروئید و یا اختلال اضطراب باشد.

پزشک با بررسی وضعیت شما می تواند بگوید که شما دچار ADHD شده اید یا نه.



علل ADHD در بزرگسالان

- تغییر در عملکرد مغز: اسکن مغز افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی، تفاوت هایی در ساختمان و عملکرد مغز را نشان خواهد داد. به عنوان مثال: در افراد مبتلا، انتقال دهنده های عصبی در مناطقی که توجه و تمرکز فرد را کنترل می کنند، دارای فعالیت کمتر می باشند.


- از آنجا که ADHD ارثی است، محققان فکر می کنند که ژن ها بروز این اختلال موثر باشند.

- سیگار کشیدن مادر، استفاده از مواد مخدر و قرار گرفتن در معرض مواد سمی : زنان بارداری که سیگار می کشند، الکل می نوشند و از مواد مخدر استفاده می کنند، به احتمال زیاد کودکشان، مبتلا به ADHD می شود.

زنانی که در معرض مواد سمی محیط زیست قرار می گیرند، مانند: پلی کلرینیت بیفنل ( PCBs) نیز به احتمال زیاد کودکانی را با اختلال ADHD به دنیا می آورند.

در دوران کودکی اگر فرد در معرض مواد سمی قرار گرفته باشد، دچار مشکلات رشد و رفتار می شود.
قرار گرفتن در معرض سرب که در رنگ ها و لوله های ساختمانی به کار می رود، موجب رفتارهای خشونت آمیز و کاهش توجه می گردد.

عوارض ADHD در بزرگسالان

- این افراد از افسردگی، اضطراب، اختلال دو قطبی و یا اختلال وسواس اجباری رنج می برند.

- به احتمال زیاد به سیگار کشیدن و مواد مخدر روی می آورند.

- دچار مشکلات شغلی می شوند.

- دارای مشکل با قانون می باشند.

- به طور مکرر تصادف می کنند.

- روابط زناشویی مستحکمی ندارند.

- در تحصیل علم ضعیف هستند.

- دارای اختلالات شخصیتی و اختلال ضد اجتماعی می شوند.


راه های مقابله با اختلال

مراجعه به روان پزشک اولین توصیه ما به این افراد است. مراجعه کنندگان نباید از مصرف داروهای مرتبط با این اختلال مانند ریتالین بهراسند زیرا بیشتر این داروها به کنترل علایم کمک می کند.

درباره دیگر روش ها هم باید گفت روان درمانی و آرام کردن محیط زندگی فرد، بسیار کمک کننده است . کاهش محرک های محیطی و رفع تنش از سوی اعضای خانواده بسیار موثر است .همراه با کاهش استرس های محیطی، بی قراری و ناآرامی فرد کاهش پیدا می کند و فرد بهتر می تواند مشکلات خود را حل کند. نقش همسر نیز بسیار پررنگ است و اگر همسر خود دچار پرخاشگری یا اختلالات شخصیتی باشد، طبیعی است که نمی تواند به همسرش کمک کند.

در مراجعه به روان پزشک بهتر است همسر فرد در جریان بیماری، شیوه های مداخله، درمان و... قرار بگیرد تا بتواند روند درمان را سرعت ببخشد. این اختلال در صورت درمان نشدن بسیار آسیب زننده است و بروز دسته ای دیگر از اختلالات را به همراه دارد. عده زیادی از این افراد ممکن است در دوران بلوغ به اعتیاد و انجام کارهای خلاف گرایش پیدا کنند. در طول زمان این فرد به شخصیت ضداجتماعی تبدیل می شود و از آن جا که از دوران کودکی همواره کودکی ناآرام بوده است، تصور می کنند او از یک اختلال شخصیتی درمان ناپذیر و دشوار رنج می برد در حالی که چنین نیست و مبتلایان به ADHD می توانند با مصرف دارو تا حد زیادی بیماری خود را کنترل کنند.

این اختلال شامل طیف گسترده ای می شود و بسته به علایم و زمان تشخیص اختلال قابل کنترل و درمان است. در واقع بخشی از علایم به طور کامل درمان و بخشی کنترل می شود. بخشی از علایم بیماری که ناشی از به هم خوردن تنظیم برخی ناقل های شیمیایی موجود در مغز است با افزایش سن و مصرف دارو، بهبود پیدا می کند. با این حال ممکن است بعضی از علایم با فرد باقی بماند. در این مرحله آن چه نگران کننده است،میگنا دات آی آر.عوارض ناشی از اختلال است که اگر رها شود سخت تر درمان می شود مثل اعتیاد یا ابتلا به اختلالات شخصیتی که زمان و انرژی زیادی باید برای رفع آن صرف کرد.


درمان داروئی بیش فعالی بزرگسالان

همان داروهائی که برای کودکان استفاده می شود برای بزرگسالان هم مصرف دارد

-ریتالین
- متیل فنیدیت
-lisdexamfetamine
- آمفتامین و دکسترو آمفتامین
-dexmethylphenidate

در گذشته اولین داروئی که برای بزرگسالان استفاده همان داروهای محرک بودند مثل ریتالین .65% استفاده کنندگان از آن داروها به درمان جواب میدادند. ولی خوب مشکلاتی در استفاده از آنها وجود دارد.امکان سوء استفاده از این دارو در بیمار وجود دارد. دارو ها ئی که اثرشان کوتاه است... اثرشان زود از بین می رود و چون بیمار حواس پرتی دارد نا خواسته دوز بیشتری را مصرف می کند.

تنها داروی اختصاصی بیش فعالی بزرگسالان داروی Stratterra است که توسط FDA تصویب شده.نه برای کودکان و نه برای نوجوانان اجازه استفاده ندارد. حسنش این هست که امکان سوء استفاده داروئی ندارد و نیاز به تجویز خاصی نیز ندارد