چرا دبستانی ها دوست ندارند بخوابند
شاید شما نیز همچون دیگر والدین با این سناریو کاملا آشنا باشید: کودک مدرسه ای خود را ساعت 9 به رختخواب روانه می کنید، او را می بوسید و برایش آرزو می کنید خواب های خوب ببیند. روز طولانی و خسته کننده ای داشته اید و هنوز هم ظرف های شام روی میز هستند و باید آنها را جمع کنید و بشویید و خستگی خود را نمی توانید به این زودی ها در کنید. اما به جای انجام این کارها و سپس نشستن در کنار همسر و کمی وقت گذاشتن برای او، باید مدام بین اتاق کودک خود در رفت و آمد باشید و با او کلنجار بروید تا بلکه بخوابد. او پس از سه ساعت نق زدن، بهانه گرفتن و سروصدا کردن، بالاخره می خوابد. اما شما را از کار و زندگی انداخته و فرصتی برای هیچ کاری نگذاشته است.
وقت خواب کودکان دبستانی یکی از بزرگ ترین مشکلات والدین است. جسم او در حال رشد و زمان بندی بدنش پیچیده تر از پیش است و به استراحت زیادی نیز نیاز دارد. متاسفانه، کودکان در این سن دچار تشویش و نگرانی هستند. کودکان دبستانی نیز همچون بزرگسالان وقتی به رختخواب می روند کلی فکر و نگرانی دارند که می خواهند موقع خواب به آنها رسیدگی کنند. مثلا نگران این هستند که فردا در مدرسه چه اتفاقی می افتد؟ یا نمره امتحان هفته پیش او چه خواهد شد؟ و نگرانی های مشابه این.
چگونه می توانید خواب کودک مدرسه ای خود را منظم کنید؟
• زمانی را به صحبت با کودک در مورد اتفاق های روز او اختصاص دهید
شاید کودک شما نمی خوابد تا در مورد مشکلات و اتفاق هایی که در طول روز برای او رخ داده است با شما صحبت کند. حتی اگر مشغله بسیاری هم دارید باید پیش از خواب کودک زمانی را به او اختصاص دهید و صحبت هایش را بشنوید. این مساله در رفتارهای اجتماعی آینده کودک نیز تاثیر بسیاری دارد. شاید متوجه شوید وقتی کودکتان همه حرف هایش را به شما می گوید، سبک می شود و بسیار راحت و به موقع می خوابد.
• زمان خواب مشخصی تعیین کنید
با کودک خود در مورد ساعت خواب، دستشویی رفتن، مسواک زدن، نوشیدن یک لیوان آب یا شیر پیش از خواب یک قرارداد کتبی بنویسید و امضا کنید. برای این کارها زمان مشخصی تعیین کنید و این مساله را هر شب به او یادآوری کنید تا عادت کند. حواستان باشد که او وقت تلف نکند و با انجام کارهایی که خارج از برنامه است، زمان را طولانی تر از آنچه در قرارداد ثبت شده است، انجام ندهد. مثلا، قرار نیست داستان مورد علاقه او را دوبار برایش بخوانید یا بیشتر از یک یا دو لیوان آب بنوشد.
• او را تشویق کنید
هنگامی که کودک در زمان مقرر به رختخواب می رود، بزرگ ترین لطف را در حق شما انجام می دهد. بنابراین، برای این لطف به او پاداش بدهید. تقویمی تهیه کنید و آن تاریخ را علامت بزنید و برای این کار خوب به او یک جایزه کوچک بدهید؛ مثلا 15 دقیقه بیشتر بتواند تلویزیون تماشا کند. یا با دوست و همکلاس خود تلفنی صحبت کند. پس از یک هفته برنامه دقیق خواب، او را با پاداشی ویژه غافلگیر کنید. به طور مثال، خریدن یک کتاب جدید یا بیرون رفتن او با دوستانش.
می توانید یک سیستم داد و ستد هم راه بیندازید. به طور مثال، وقتی درست و به موقع خوابید آن روز را مثبت علامت بزنید و وقتی دیر یا بد خوابید منفی علامت بزنید. هرچه علامت های مثبت بیشتر باشند او زمان بیشتر برای بازی با دوستان، کامپیوتر یا انجام کارهای مورد علاقه خود به دست خواهد آورد. به این ترتیب، برای به دست آوردن این موقعیت های خوب، سعی می کند شب ها در زمان تعیین شده بخوابد.
• پیشنهاد دادن
ممانعت از رفتن به رختخواب یکی از روش هایی است کودک به واسطه آن خودنمایی می کند و اگر این مساله ادامه پیدا کند احتمالا جسور و بی محابا می شود که چندان خوب نیست. به همین دلیل، به او اجازه دهید بین پیشنهادهای شما یکی را انتخاب کند. به طور مثال، از او بپرسید آیا دوست دارد پیش از خواب مجله مورد علاقه خود را مطالعه یا یک قسمت از هری پاتر را تماشا کند. ابته باید مراقب باشید پیشنهادهایی به او بدهید که مزاحم شما نباشد. مثلا اگر از او بپرسید که آیا دوست دارد اکنون به رختخواب برود، مسلما پاسخ او نه خواهد بود. پس در ارائه پیشنهاد و پرسش های خود نهایت دقت را داشته باشید.
• آرام اما جدی باشید
حتی وقتی کودک گریه و التماس می کند که زمان خواب او را عقب بیندازید، از حرف خود کوتاه نیایید. اگر از این نق زدن ها خسته می شوید نیز با او دعوا نکنید. خیلی آرام و خونسرد رفتار کنید و همچنان روی حرف خود اصرار داشته باشید. اگر او از شما بخواهد که فقط 5 دقیقه بیشتر بیدار بماند و شما هم قبول کنید مطمئن باشید شب های آینده نیز همین برنامه را خواهید داشت.
• محدود کردن تماشای تلویزیون
کودکانی که بعدازظهرها زیاد تلویزیون تماشا می کنند، شب ها سخت تر می توانند بخوابند. خیلی عجیب نیست کودکی که در اتاق خود تلویزیون دارد تصور کند هر لحظه که خواست می تواند برنامه های موردنظر خود را تماشا کند. برخی از برنامه های کودک سرشار از خشونت هستند و به جای آرام کردن کودک، باعث می شود تا او انرژی دوبرابر پیدا کند. بنابراین، باید شب ها در محدوده زمانی خواب کودک، او را از تماشای تلویزیون محروم کنید.
• قدم قدم پیش بروید
نباید انتظار داشته باشید کودک بلافاصله همه آموزش های شما را بیاموزد و بر اساس آن رفتار کند و شب ها به موقع مسواک بزند و بخوابد. باید صبور باشید و مرحله به مرحله پیش بروید. به طور مثال، اگر کودک مدرسه ای شما عادت دارد در تخت شما بخوابد، نخستین قدم این است که او را عادت دهید سرجای خودش بخوابد. مرحله دوم این است که عادتش دهید شب ها شما را بیدار نکند یا نیمه های شب دوباره سراغ شما نیاید.
• حل مشکل
سعی کنید متوجه شوید چرا کودک شما دوست ندارد شب ها آرام سرش را روی بالش بگذارد و بخوابد؟ به نگرانی های او توجه و تشویش هایش را برطرف کنید. در مورد خواب او از خود سوال هایی بپرسید: به طور مثال، آیا خسته است؟ آیا می ترسد؟ آیا اتاق زیادی ساکت و تاریک است؟ و ... . به طور مثال می توانید به او اجازه دهید با صدای کم موسیقی گوش کند. یا حرف ها و نظرهای خود او را در مورد خواب بپرسید.
همچنین باید مطمئن شوید که کودک در طول روز به اندازه کافی تحرک داشته و هوای تازه تنفس کرده است.