رفتن کودک به مهد از روی اجبار نباشد یعنی کودک مجبور نباشد حتما در زمانی خاص به مهد برود و در زمانی خاص از مهد خارج شود.
بسیاری از شیر خوارگان و کودکان پیش مدرسه ای که والدینشان در خارج از منزل کار می کنند، قسمت عمده ای از اوقات روز را دور از پدر و مادر می گذرانند. کیفیت مراقبتی که از کودکان می شود از بسیار خوب تا بسیار ضعیف متغیر است.
شواهد نشان می دهد که کیفیت مراقبت در رشد اجتماعی و تحصیلی کودکان، تاثیرات طولانی مدتی می گذارد. برخی از پژوهشهای انجام شده در زمینه نقش مهد کودک نشان داده است کودکانی که به مهد کودک می روند در مقایسه با کودکانی که در سالهای پیش از مدرسه در کنار خانواده به سر برده اند، بیشتر همکاری می کنند و تکالیفشان را بهتر انجام می دهند. علاوه بر این هر قدر کودکان بیشتر در مهد باشند در فعالیتهای اجتماعی بیشتر مشارکت داشته و بازی سازنده می کنند و کمتر پیش می آید که سرگرم کاری نباشند و فقط مشغول تماشای دیگران باشد.
از طرف دیگر برخی مطالعات نشان داده است که کودکانی که به مهد کودک می روند وقتی به سنین ابتدایی می رسند کمتر حرف شنوی دارند و پرخاشگرند.
کارشناسان توصیه می کنند که بهتر است تا پیش از 3 سالگی کودکان به مهد کودک سپرده نشوند چرا که سه سال اول زندگی نقش اساسی در شکل گیری دلبستگی ایمن در ارتباط کودک با مادر دارد.
البته پیش از آنکه در مورد ویژگی های یک مهد کودک خوب صحبت کنیم باید به این مساله تاکید کرد که مانند هر پدیده دیگری استفاده از مهد کودک باید در شرایط و موقعیتهای به خصوصی صورت گیرد. یعنی در هر زمان نباید خردسال یا کودک را به مهد کودک سپرد و به گمان اینکه کودک آموزشهای خاصی را دریافت می کنند، امید به رشد و پرورش فرزند خود داشته باشیم.
لازم است که مادر هر لحظه در کنار کودک باشد و از او مراقبت کند. از طرف دیگر بعد از سه سالگی که لازم است کودک اجتماعی شده و وارد مناسبات اجتماعی و بازی با همسالان شود، به مهد کودک فرستاده شود.
اما باز هم توصیه اکید می گردد که رفتن کودک به مهد از روی اجبار نباشد یعنی کودک مجبور نباشد حتما در زمانی خاص به مهد برود و در زمانی خاص از مهد خارج شود. این مساله نیز تاثیرات منفی بر رشد روانی کودک خواهد گذاشت.
در هر صورت شرایط زندگی شهر نشینی، بسیاری از والدین را بر آن داشته که فرزندان خود را از دوره شیرخوارگی به مهد کودک بسپارند.
لذا در ادامه ویژگی های یک مهد کودک خوب عنوان می گردد.
آنچه که مسلم است مهد کودک در رشد کوتاه مدت و دراز مدت کودکان تاثیرات مهمی می گذارد ولی کیفیت را چگونه می توان تعریف کرد؟ یکی از اجزای مهم آن کنش متقابل بین بزرگسالان و کودک بخصوص کنش متقابل کلامی است. کودکان مهد کودکهایی که در آن ارتباط بین بزرگسالان و کودک زیاد است در مقایسه با کودکانی که ارتباط بین بزرگسال و کودک در آن کمتر است زودتر زبان باز می کنند و مهارتهای ارتباطی و اجتماعی بیشتری کسب می کنند. هر قدر تعداد کودکان کمتر باشد و نسبت بزرگسالان به کودکان بیشتر باشد بزرگسالان بیشتر با کودکان حرف می زنند.
آموزش مربی نیز اهمیت زیادی دارد، مربیانی که آموزش خاص دیده اند در مقایسه با مربیانی که چنین دوره هایی را ندیده اند، برای کودکان تجارب غنی تری را فراهم می آورند.
وضعیت ظاهری اسباب بازی ها و وسایل آموزشی و فضای بازی نیز از عوامل مهم دیگر به شمار می رود.
اسباب بازی و فعالیتهای کودک نیز در ماهیت بازی و تبادل اجتماعی در میان کودکان تاثیر می گذارد.
مکعبهای چوبی باعث بروز پرخاشگری و در ضمن باعث افزایش بازی سازنده می شود. کارهای هنری و فعالیتهای حرکتی ظریف (مثل بازی با لگو ) تبادل اجتماعی را کاهش می دهد. کودکان معمولا به تنهایی سرگرم اینگونه بازیها می شوند و کمتر تمایل می یابند که با همسالان خود وارد بازی گروهی شوند. از طرف دیگر خانه داری و بازیهای نمایشی همکاری بین کودکان را افزایش می دهد.
به طور کلی بسیاری از متخصصان کیفیت خوب مهد کودک را بر اساس چند معیار تعریف می کنند :
نسبت کم کودکان به بزرگسالان، گروهی که متشکل از تعداد کمی از کودکان باشد، فضای وسیع، وسایلی که متناسب با کودکان باشد و مراقبت کنندگان با تجربه ای که در زمینه رشد اولیه کودک تجربه داشته باشند.
مراقبت خوب از کودک مستلزم آن است که بزرگسالان مرتبا عواطف مثبتی نسبت به کودک ابراز کنند و به او واکنش مثبتی نشان دهند؛ امکاناتی برای یادگیری و مکالمه فراهم کنند؛ و به ندرت عواطف منفی یا واکنش منفی به کودک نشان دهند. لذابه شما والدین گرامی توصیه می گردد که در هنگام انتخاب مهد کودک مناسب برای فرزند دلبندتان به این موارد توجه داشته باشید.