اغلب ما در خانواده یا جمع دوستان با کودکانی بدخلق و ناسازگار برخورد داشته ایم. حالت بارز در این کودکان معمولا گریه کردن ، جیغ زدن و تکان دادن دست ها و پاهاست، عملی ناگهانی و بدون برنامه ریزی برای نشان دادن خشم. این کارها معمولا ۳۰ ثانیه تا ۲ دقیقه طول می کشد و در ابتدا شدیدتر است. گاهی نیز ممکن است طولانی تر باشد. کارشناسان می گویند لجبازی و بدخلقی کودک راهی برای بیان سرخوردگی های عاطفی، فیزیکی یا روانی کودک است.
چون بچه ها هنوز بلد نیستند عصبانیت و خشم خود را به درستی نشان دهند. اغلب کودکان در ۲ سالگی دامنه لغات محدودی دارند. والدین تنها ۵۰ درصد مواقع منظور کودک را درک خواهند کرد و غریبه ها کمتر. وقتی که کودک می خواهد چیزی را به شما بگوید و شما متوجه نمی شوید یا از خواسته او پیروی نمی کنید، این حالات بروز می کند. ممکن است این طور به نظر برسد که کودک با بی ادبی می خواهد اعصاب شما را بهم بریزد، اما بدانید کودکان خردسال برای شرمسار یا عصبانی کردن پدر و مادر خود نقشه شومی ندارند.
● راهکار
هیچ راه بی خطایی برای جلوگیری از این اخلاق کودکان وجود ندارد، اما هزاران کار است که می توانید انجام دهید تا کودکان و حتی خردسالان را به اخلاق خوب تشویق کنید.
ـ سازگار باشید. برنامه ای روزانه تعیین کنید تا کودک نیز بداند که باید انتظار چه چیزی را داشته باشد و تا جایی که ممکن است به این برنامه پایبند باشید، ازجمله زمان خواب.
ـ به کارهای روزانه خود فکر کنید. به عنوان مثال اگر قرار است در صفی انتظار بکشید، یک اسباب بازی کوچک یا غذایی سرپایی برای مشغول کردن کودک با خود ببرید.
ـ کودک را به استفاده از کلمات تشویق کنید. خردسالان لغات بیشتری از آنچه که می توانند بیان کنند، می فهمند. اگر کودک شما صحبت نمی کند یا به طور واضح صحبت نمی کند باید به او استفاده از علائم و نشانه ها مانند من می خواهم، کافیه و... را آموزش بدهید.هر چه کودک با شما راحت تر ارتباط برقرار کند، بداخلاقی هایش کمتر می شود. به یاد داشته باشید هر چه سن او بیشتر می شود، از او بخواهید از کلمات بیشتری استفاده کند.
ـ به او اجازه بدهید تصمیم بگیرد. به عنوان مثال دوست دارد لباس قرمزش را بپوشد یا لباس آبی؟
ـ اخلاق خوب او را تحسین کنید. زمانی که کودک رفتار خوبی دارد به او بیشتر توجه کنید و به او بگویید که شما چقدر سربلند می شوید وقتی که او این گونه رفتار می کند.
ـ حواس او را پرت کنید. هرگاه حس می کنید که بد اخلاقی های او دارد شروع می شود، حواس او را پرت کنید.
ـ از شرایطی که موجب بروز این حالت می شود، دوری کنید. به عنوان مثال اگر کودک برای اسباب بازی بهانه می گیرد، از جلوی مغازه هایی که برای او وسوسه انگیز هستند، عبور نکنید.
● بهترین راه پاسخگویی
اگر می توانید، تظاهر به بی اهمیت بودن این رفتار بکنید. اگر شما آرامش خود را از دست داده یا تسلیم خواسته های او شوید، به او آموخته اید که این بداخلاقی ها مفید است. وقتی که در خانه این گونه برخورد می کند، طوری رفتار کنید که گویی رفتار او چیزی را بهم نمی زند. وقتی که کودک آرام شد به او بگویید که متوجه رفتارش شده اید، اما این کار باعث توجه شما نخواهد شد. اگر او نیاز دارد چیزی بگوید، باید از کلمات استفاده کند. اگر در محیطی عمومی شروع به بدخلقی کرد، همچنان تظاهر به بی اهمیتی بهترین شیوه است. اگر حالت او تشدید شد یا کودک شما در صدد صدمه زدن به خودش بود، کار خود را متوقف کرده و فرزند خود را از محیط خارج کنید.
● تنبیه در چنین شرایطی
مناسب است؟ کج خلقی های موقتی کودک، بخشی طبیعی از دوره رشد اوست. تنبیه بدنی کردن افزون بر این که سلامت روانی کودک را تهدید می کند، او را لجوج تر خواهد کرد. به جای تنبیه کردن، به کودک یادآوری کنید که این شیوه ای مناسب و درست نیست. گاهی یک تذکر ساده کافی خواهد بود، اما برای مواردی که به گونه ای شدید این حالت را نشان می دهد باید برای مدتی او را به کاری که دوست ندارد مانند ساکت نشستن مجبور کنید. زمانی که کودک بتواند رفتارهای خودش را کنترل کند، کج خلقی های موقتی او نیز کمتر می شود. بیشتر کودکان ۴ یا ۵ سالگی این حالت را پشت سر می گذارند. اگر کودک شما با این که سنش افزایش یافته، هنوز این حالات را دارد با پزشک مشورت کنید. شاید اینها نشانه ای از مشکلی دیگر باشد.