حساسیت غذایی كودكان
حساسیت غذایی در كودكان عارضه‌ای است كه به گفته كارشناسان طی 20 سال اخیر به دلیل تنوع غذاهای صنعتی، دو برابر شده است.
حدود شش درصد كودكان در سه سال ابتدایی زندگی این نوع حساسیت را تجربه می‌كنند، حساسیت بیشتر این كودكان به پروتئین شیر گاو، سپس تخم مرغ و بادام‌زمینی است.
دكتر شیروانی می‌گوید: حساسیت به شیر و تخم‌مرغ در 50 درصد از كودكان طی سه تا پنج سالگی از بین می‌رود، اما حساسیت به برخی مواد غذایی چون ماهی و بادام زمینی می‌تواند تا پایان عمر باقی بماند.
آغاز حساسیت غذایی از دوران جنینی
متخصصان اطفال تاكید می‌كنند: خوراندن زودهنگام غذاهای متنوع و مختلف به نوزادان، پیش از شش ماهگی و حتی یكسالگی از عوامل بسیار مهم در بروز حساسیت‌های غذایی محسوب می‌شود، چرا كه در این سنین، هنوز مخاط روده‌ای تكامل پیدا نكرده و به انواع مواد غذایی واكنش نشان می‌دهد.
دكتر شیروانی با اشاره به این‌كه حساسیت غذایی نوزاد حتی ممكن است از دوران جنینی نیز به دلیل وجود ریشه‌های حساسیتی در مادر وجود داشته باشد، می‌افزاید: خانم‌های بارداری كه زمینه ابتلا به آلرژی را دارند، باید طی بارداری ، مصرف مواد غذایی حساسیت‌زا چون تخم‌مرغ، بادمجان، گوجه‌فرنگی و بادام زمینی را به حداقل برسانند. همچنین دوری از اضطراب و هیجان برای مادران، در زمان بارداری ضروری است، چراكه استرس امكان بروز حساسیت را بیشتر می‌كند.
مصرف لبنیات برای مادران ممنوع!
حساسیت‌های غذایی در بیشتر موارد زمینه ژنتیكی دارد، یعنی از پدر یا مادر منتقل می‌شود، اما مواجه نشدن با مواد غذایی حساسیت‌زا در كنترل این عارضه موثر است.
دكتر شیروانی می‌گوید: در برخی موارد حساسیت غذایی به طور سریع، با واكنش‌های شدید تنفسی و افت فشار خون همراه می‌شود كه بسیار خطرناك است و درمان آن به مراجعه سریع به مراكز درمانی وابسته است، اما به طور شایع این نوع حساسیت به صورت واكنش پوستی یعنی اگزما همراه با دل‌درد، اسهال یا تحریك‌شدن سیستم تنفسی خود را نشان می‌دهد، اما در نوزادان معمولا حساسیت به پروتئین شیر گاو با دل‌درد، استفراغ‌های مكرر و ناآرامی كودك همراه است.
این متخصص بیماری‌های عفونی كودكان اضافه می‌كند: در چنین شرایطی ناگزیریم به مادر رژیمی بدهیم كه در آن از مصرف لبنیات منع می‌شود. در كودكانی كه شیر خشك می‌خورند، تغییر نوع شیر خشك و مصرف شیرهای هیدرولیزه ضروری است.
كهیر؛ نشانه اصلی حساسیت غذایی
عمده‌ترین نشانه حساسیت‌های غذایی در كودكان، كهیر یا ضایعات پوستی اگزمایی است كه می‌تواند با مصرف ماهی، شكلات، مواد رنگی و افزودنی، گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی، كیوی، بادمجان، تخم مرغ، بادام زمینی و بادام هندی ایجاد شود.
دكتر شیروانی با تاكید بر این‌كه معمولا حساسیت غذایی در كودكان با واكنش‌های گوارشی و اختلال رشد همراه است، می‌افزاید: یكی از خطرناك‌ترین انواع حساسیت‌های غذایی، آلرژی به پروتئین گندم است كه معمولا به طور ارثی به كودك انتقال پیدا می‌كند و با جلوگیری از مصرف مشتقات گندم قابل كنترل و درمان است. البته علائم حساسیت به برخی مواد غذایی به سرعت از بین می‌رود، اما در برخی موارد مراجعه سریع به پزشك متخصص یا مركز درمانی ضروری است.
آمادگی ابتلا به حساسیت
برخی از كودكان سابقه ارثی ابتلا به حساسیت دارند، پس از بروز نشانه‌های پوستی، گوارشی و تنفسی نابهنگام در این كودكان، والدین باید بررسی جدی‌تری برای یافتن نوع حساسیت كودك انجام دهند.
به گفته متخصصان اطفال، معمولا كودكانی كه آلرژی غذایی دارند نسبت به پروتئین موجود در مواد غذایی واكنش نشان می‌دهند، اما در برخی موارد بروز نشانه‌های پوستی و گوارشی حاد می‌تواند دلایل دیگری بجز آلرژی داشته باشد.
این نكته نباید نادیده گرفته شود كه حساسیت غذایی حتما بلافاصله پس از مصرف ماده حساسیت‌زا بروز نمی‌كند، یعنی ممكن است چند روز بعد یا حتی مدتی پس از مصرف ایجاد شود.
همچنین در برخی موارد پروتئین ماده غذایی كه در كودك ایجاد حساسیت می‌كند، طی فرآیند پخته‌شدن ،اثر حساسیت‌زایی‌اش را از دست می‌دهد. یعنی برخی كودكان به تخم مرغ حساسیت دارند، ولی غذاهایی را كه در آنها از تخم مرغ استفاده می‌شود، براحتی مصرف می‌كنند.
نگذارید آلرژی آزاردهنده شود
به گفته دكتر شیروانی مهم‌ترین اقدام كنترلی برای جلوگیری از بروز آلرژی در كودك باید از دوران بارداری مادر آغاز شود. یعنی مادر بارداری كه زمینه آلرژیك دارد، نباید از مواد آلرژی‌زا استفاده كند.
همچنین استرس به خودی خود عامل بروز بسیاری از بیماری‌های نهفته در جنین محسوب می‌شود، پس داشتن آرامش برای مادر باردار ضروری است.
این متخصص بیماری‌های عفونی اطفال اضافه می‌كند: تغذیه نوزاد با شیر مادر توصیه می‌شود. مصرف شیر خشك به عنوان یك ماده صنعتی احتمال بروز آلرژی را تشدید می‌كند.
همچنین توصیه می‌شود كه اولین غذای كمكی كودك، غذاهای آماده صنعتی چون «سرلاك» نباشد، بلكه تغذیه كمكی كودك با فرنی خانگی آغاز شود. دادن غذای ادویه‌دار نیز به كودكان توصیه نمی‌شود.
آنچه از همه این موارد مهم‌تر است، توجه و دقت والدین به واكنش‌های كودكی است كه به طور ارثی احتمال بروز آلرژی غذایی دارد، تا در صورت بروز علائم برای كنترل و درمان آن بسرعت اقدام شود.