همه‌جای دنیا، در داروخانه‌ها، داروهایی با عنوان OTC، یعنی «روی پیشخوان» وجود دارد که می‌توان بدون مراجعه به پزشک و داشتن نسخه، آن‌ها را خرید و این‌ها، همان داروهایی هستند که همه ما، در خانه‌هایمان داریم و حتی برای بچه‌های عزیزمان، از آن‌ها استفاده می‌کنیم. حالا، بد نیست اگر نکاتی را در مورد استفاده از این داروها، به‌خصوص برای بچه‌ها بدانیم؛ چون گرفتن بدون نسخه این داروها، به معنی بی‌خطر بودن آن‌ها نیست.
داروهای مربوط به سرماخوردگی، سرفه، درد و تب، آلرژی و تقویتی، از رایج‌ترین داروهای OTC هستند. شاید تعجب کنید، ولی واقعیت این است که جدیدترین مطالعات نشان می‌دهند که داروی ضدسرماخوردگی و ضدسرفه، در طول دوره سرماخوردگی، بر علایم کودکان زیر شش سال، اثری ندارند و استراحت، نوشیدن فراوان مایعات و غذای مناسب، هنوز بهترین درمان هستند.
ضدسرفه‌ها
اگرچه به محض سرفه کردن کودک‌مان نگران می‌شویم، اما واقعیت این است که سرفه، پاسخ طبیعی و مفید بدن برای خارج کردن ترشحات و خلط ریه است. پس، نباید آن را با داروهایی مثل دکسترومتورفان یا دیفن‌هیدرامین سرکوب کنیم. در سرفه‌های خلط‌دار می‌توانید از شربت اکسپکتورانت که خلط را نرم و رقیق می‌کند، استفاده کنید؛ البته بهترین خلط‌آور، بُخور و نوشیدن شش تا هشت لیوان آب ولرم در روز است.
آنتی‌هیستامین‌ها
این داروها که انواع مختلفی دارند، فقط برای کنترل عطسه، آب‌ریزش بینی و خارش، در آلرژی و سرماخوردگی استفاده می‌شوند و در بیشتر موارد باعث گیجی و خواب‌آلودگی می‌شوند. پس، بیش از اندازه، نباید استفاده شوند.
داروهای تقویتی
مصرف داروهای تقویتی و طبیعی، به معنی بی‌ضرر بودن آن‌ها نیست. این نوع محصولات، با مشورت متخصص آن و باید به اندازه و از نوع مناسب، برای کودکان انتخاب شوند.
تب‌برها و ضددردها
از این گروه، استامینوفن و بروفن را همه می‌شناسیم. این‌ها، تنها داروهایی هستند که در صورت بروز تب و درد، می‌توانیم برای کودک‌مان، ولی به اندازه، استفاده کنیم. لازم نیست تب، کاملا قطع شود و کافی است دمای بدن، زیر 38 درجه بماند. هیچ‌وقت چند نوع دارو از این گروه را هم‌زمان استفاده نکنید یا مثلا شیاف و قطره استامینوفن را با هم مصرف نکنید؛ چون مصرف زیادی این داروها می‌تواند عوارض کبدی یا گوارشی خطرناک داشته باشد. هرگز از آسپرین و ASA، برای بچه‌ها استفاده نکنید؛ چون ممکن است واکنش خطرناکی، به نام سندرم ری بدهند که به کبد، مغز و کلیه آسیب می‌رساند. نکته‌ای که باید تاکید کنیم، این است که در قرص و شربت سرماخوردگی، ترکیبات آنتی‌هیستامین و تب‌بر وجود دارد و لازم نیست جداگانه، آن‌ها را هم بدهیم.
دکونژستانت‌ها
دکونژستانت‌ها، به‌صورت قطره یا اسپری، برای رفع تورم مخاط و گرفتگی بینی استفاده می‌شوند تا کودک، راحت‌تر نفس بکشد. بسیار مهم است که بدانیم این داروها را فقط برای مدت کوتاه دو تا سه روزه و با تجویز پزشک، باید استفاده کرد؛ چون می‌توانند باعث تخریب مخاط و ایجاد عوارضی مثل بی‌قراری، بی‌خوابی، بی‌اشتهایی، تپش قلب، خشکی و زخم بینی، وابستگی و بسیاری عوارض دیگر شوند.
آنتی‌بیوتیک‌ها
این داروها، فقط و فقط، باید با دستور و زیر نظر پزشک مصرف شوند. مصرف اشتباه آن‌ها می‌توانند باعث حساسیت دارویی کشنده، عوارض پوستی، گوارشی، مقاومت دارویی و... شوند. بیشتر سرماخوردگی‌ها و اسهال‌ها، در اثر ویروس‌ها هستند و با آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شوند و فقط باید دوره بیماری سپری شود.
یک نکته
در آخر و مثل همیشه، نکاتی را مرور می‌کنیم:
اگر کودک شما، تب بیشتر از 38/5 درجه برای بیش از دو تا سه روز، گوش‌درد، تنگی نفس، سرفه طولانی‌تر از یک هفته، خون در خلط یا اسهال خونی، استفراغ مکرر، بثورات پوستی و افت هوشیاری دارد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
حتما راهنمای همراه دارو را خوانده و مقدار و نوع متناسب با سن و وزن کودک‌تان را استفاده کنید. مقدار مناسب را از جثه‌اش حدس نزنید.
حتما به تاریخ مصرف دارو دقت کنید.
هرگز از داروهای OTC، برای خواباندن کودک استفاده نکنید.
اگر پس از مصرف دارو، عوارضی دیدید، مصرف آن را قطع کنید.
به تفاوت قاشق مرباخوری و چای‌خوری با غذاخوری دقت کنید!
هیچ‌وقت اجازه ندهید کودک، خودش، دارو را بخورد یا به نام شکلات و اسمارتیز، دارو را به او نخورانید.
دارو را در حرارت و نور مناسب نگه داشته و شربت‌هایی که درشان باز شده است، به‌خصوص آنتی‌بیوتیک‌ها را نگه ندارید.
در مورد کودکان زیر شش ماه، حتما با پزشک مشورت کنید.