در تمام مراحل رشد از چهار دست و پا رفتن گرفته تا دويدن و توپ بازي و نقاشي كردن، چشمان كنجكاو كودك شما در جستوجوي تشويقها و ابراز احساسات كلامي و فيزيكي شماست.
بچهها همه چيز را بخوبي درك ميكنند، آنها از لحن كلام شما متوجه ميشوند كه چه مقدار تعريف در آنها گنجانده شده است. حتي يك جمله كوتاه «چه كار خوبي» ميتواند به اندازه «من تا بحال چنين كاردستي خوبي نديدهام» تاثيرگذار باشد، مشروط بر اینکه از لحن كلامي مناسبي استفاده كنيد.
البته توجه داشته باشيد كه در قبال انجام وظايف روزانه اینکار را نکنید. بهطور مثال پس از مسواك زدن دندانها و يا قراردادن لباسها در كمد فقط به يك «متشكرم» ساده اكتفا كنيد.
كودكتان را نجات ندهيد
خيلي طبيعي است كه شما به عنوان يك مادر يا پدر دلسوز نگران كودكتان باشيد تا اتفاقي برايش نيفتد، احساس نااميدي نكند و در كارهايش دچار اشتباه نشود. اما بهتر است بجاي نگراني موقعيتهايي را فراهم كنيد تا فرزندتان با شرايطي مواجه شود كه احتمال شكست در آنجا وجود داشته باشد تا اين درك در او بوجود بيايد كه احساس عصبانيت، ناراحتي و نااميدي حسهايي كاملا طبيعي هستند كه ميتواند كاملاً عادي باشد و نباید از مواجه با آنها بترسد.
او بايد ياد بگيريد خودش از پس مشكلات بر بيايد نه اينكه انتظار داشته باشد تا شما تمام سنگها را از جلوي پايش برداريد و مسير را هموار كنيد. بايد اعتماد به نفس بچههاي كوچك را طوری تقویت کنید كه بدون نگراني از شكست و سرزنشهاي شما ريسك كنند و شانس بازي در نقشهاي جديد را داشته باشند
حتی بد نیست اگر عمدا در کارهای خود اشتباهات کوچکی را بگنجانید و با خونسردی نحوه اصلاح آنها را به کودکتان نشان دهید تا احساس بهتری از مواجه با مشکلات در او ایجاد شود.
اجازه دهید خودش تصمیم بگیرد
وقتی فرزند شما از همان سالهای اولیه زندگی شانس تصمیمگیری و انتخاب را داشته باشد، به مرور برای نشان دادن قضاوتها و تصمیمات خود اعتماد به نفس لازم را بدست خواهد آورد.
برای اینکار شرایطی را فراهم کنید تا کودکتان چند گزینه برای انتخاب کردن در اختیار داشته باشد. برای مثال نظر کودک خردسالتان را درباره غذا بپرسید، البته هیچ وقت بهطور مستقیم نپرسید که برای نهار چه چیزی دوست دارد، بلکه قدرت انتخاب او را بین دو غذای مختلف مورد آزمایش قرار دهید. از او بپرسید برای نهار امروز ماکارونی را بیشتر دوست دارد یا قورمه سبزی را ترجیح ميدهد.
همیشه نیمه پر لیوان را ببینید
اگر تصور ميکنید فرزند شما خیلی زود ناامید ميشود، به او کمک کنید تا نسبت به مسائل خوش بین باشد. البته افزایش میزان خوشبینی کاملا با خوشبینی کاذب تفاوت دارد.
بهجای اینکه با استفاده از الفاظ و کلمات زیبا او را فقط به دیدن جنبههای مثبت قضیه تشویق کنید بهتر است او را به تفکر درباره راههایی جدید برای حل مشکلات و نزدیک شدن به ایده آلهایش تشویق نمایید.
مثلا اگر دختر 8 ساله شما از اینکه نسبت به دوست همکلاسیاش در خواندن متون فارسی ضعیفتر است نگران و آشفته شده، در کمال آرامش برایش توضیح دهید که همه افراد از سرعت یادگیری یکسانی برخوردار نیستند ولی ميتوان چنین مشکلی را با تمرین و ممارست حل کرد. همچنین اگر در مسابقه نقاشی به نتیجه دلخواه نرسید، لازم نیست با تعریف و تمجیدهای بیجا از او یک پیکاسو بسازید، بلکه با پیشنهاد یک برنامه ساده و عملی سعی در افزایش مهارتهای وی داشته تا در دفعات بعدی شانس برنده شدن او را افزایش دهید.
علایق او را در مسیر درست هدایت کنید
تلاش کنید تا فرزند شما فعالیتهای مختلفی را تجربه کند و از میان آنها علایق خود را کشف نماید. وقتی بچهها به کاری علاقه داشته باشند از تواناییهای خود لذت ميبرند و همین امر باعث ميشود تا در دیگر جنبههای زندگی نیز موفق شوند.
قدرت حل مسئله
بچهها وقتی نسبت به خود مطمئن ميشوند که بتوانند بر سر خواستههایشان مذاکره کنند. تحقیقات نشان ميدهد حتی بچههای کوچک نیز ميدانند چگونه مشکلات خود را شخصاً حل کنند.
وقتی فرزند شما از مسائلی که برایش پیش آمده شکایت ميکند بهجای اینکه تنها به همدردی و احیانا دفاع از وی بپردازید، بهتر است از او بخواهید تا کمی درباره بهترین راهحل برای مقابله با این مشکل فکر کند و پس از رسیدن به نتیجه درباره علت انتخابش با او صحبت کنید.
سپس از کودکتان سئوال کنید آیا راهحل پیشنهادی او تنها راه ممکن است یا اینکه ممکن است گزینههای بهتری نیز وجود داشته باشد.
کمک به دیگران راهکاری مناسب
بچهها هنگام قرار گرفتن در موقعیتهای جدید که مستلزم پذیرفتن نقشهای جدیدی باشد، احساس اطمینان و دلگرمی بیشتری خواهند داشت. بد نیست اگر کمی از کارهای خانه را به عهده آنها بگذارید تا با کمک کردن به شما احساس توانمندی و ارزشمندی در فرزندتان تقویت شود. با اینکار نه تنها آنها شما یاد ميگیرند که برای بهدست آوردن هر چیز تلاش و کوشش لازم است بلکه با اینکار آمادگی لازم برای پذیرفتن مسئولیتهای آتی در آنها ایجاد ميشود.
موقعیتهایی برای بودن در کنار بزرگترها
اگرچه بچهها ترجیح ميدهند بیشتر وقت خود را در گروه هم سالان صرف کنند، اما حضور آنها در کنار بزرگترها و در جمع آنها واقعا مهم است. اگر موقعیتی را فراهم کنید تا فرزندانتان مقداری از وقت خود را با بزرگترها بگذرانند، دنیای آنها بزرگ و بزرگتر شده و دید بازتر و عاقلانهتری نسبت به مسائل زندگی خواهند داشت.
تحقیقات نشان داده کودکانی که وقت بیشتری را به همراه معلم، عمو یا دایی، خاله یا عمه و یا دوستان والدین خود ميگذرانند، نسبت به دیگر بچهها از انعطاف بیشتر و دید بازتری برخوردار هستند.
درباره آینده خیالبافی کنید
اگر بچهها ميتوانند در رویاها و خیالپردازیهایشان، خود را در نقشها و مسئولیتهای آینده تصور کنند، مطمئناً از اعتماد به نفس و اطمینان خوبی برخوردار هستند.
برای کودکتان توضیح دهید که چگونه شما، همسرتان و دیگر بزرگترها، شغل فعلیتان را انتخاب کردید. مهم نیست که انتخاب هماکنون فرزند شما چیست و در آینده چه کاره خواهد شد، حتی اگر بعدها نظر او تغییر کند مهم این است که او درباره اهداف خود در زندگی فکر میکند.