براي ارزيابي وزن كودك فاكتورهاي فراواني را مي‌توان لحاظ كرد. آيا هميشه لاغر بوده است؟ آيا هر دو والدينش لاغرند؟ وضعيت كودكي كه تمايل ژنتيكي به لاغري دارد با كودكي كه هميشه نرمال و قوي بوده و به تازگي از وزنش كاسته شده يا افزايش وزنش متوقف شده، فرق دارد.
نی نی سایت: براي ارزيابي وزن كودك فاكتورهاي فراواني را مي‌توان لحاظ كرد. آيا هميشه لاغر بوده است؟ آيا هر دو والدينش لاغرند؟ وضعيت كودكي كه تمايل ژنتيكي به لاغري دارد با كودكي كه هميشه نرمال و قوي بوده و به تازگي از وزنش كاسته شده يا افزايش وزنش متوقف شده، فرق دارد. حتي اگر كودك شما به تازگي شروع به لاغر شدن كرده باشد هم چندان جاي نگراني نيست.
دكتر استيون دانيلز، پروفسور امراض كودكان در مركز پزشكي بيمارستان كودكانِ سينسيناتي و عضو گروه تغذيه آكادمي مي‌گويد «به خاطر داشته باشيد كه وزن كودك عنصري ديناميك است و با توجه به رشد تغيير مي‌كند».
دانيلز معتقد است وقتي افزايش قد بر افزايش وزن پيشي بگيرد، فرزند شما مدتي لاغرتر به نظر مي‌رسد تا زماني كه دوباره افزايش وزن او آغاز شود. همين طور ممكن است كه به تدريج افزايش وزن كودك بر افزايش قد او پيشي بگيرد و باعث اضافه وزن او شود. دانيلز مي‌گويد پزشكان متوجه شده اند كه كودكان بسياري با افزايش سن دچار اضافه وزن مي‌شوند درحالي كه بسياري شان در ابتدا كمبود وزن داشته اند.
بهترين راه در تشخيص كمبود وزن و راههاي مقابله با آن، آن است كه با پزشك كودك قراري بگذاريد و او رژيم و وزن كودك را ارزيابي كند.
پزشك چگونه تشخيص مي‌دهد كه فرزندم كمبود وزن دارد؟
پزشك فرزند شما فاكتورهاي مطرح شده فوق را بررسي مي‌كند : وزن والدين چه قدر است و چه مدت لاغر بوده است. همچنين عادتهاي غذايي كودك و سلامت عمومي‌اش را بررسي مي‌كند. احتمالا درباره مشكلات پزشكي كودك كه ممكن است در لاغر شدنش تاثير گذاشته باشد، مثل اسهال مزمن يا استفراغ، هم خواهد پرسيد.
پزشك قد و وزن كودك را اندازه مي‌گيرد و روي نمودار رشد ترسيم مي‌كند. امروزه پزشكان از نسل جديدي از نمودارهاي رشد استفاده مي‌كنند كه توسط سازمان كنترل بيماري تهيه شده و شاخص توده بدني كودك يا BMI را لحاظ مي كند؛ اين شاخص نسبت وزن و قد را در تعيين ميزان تناسب آنها اندازه گيري مي‌كند. BMI نسبت به مقياس وزن شاخص بهتري براي تركيب بدن است. درحالي كه BMI در بزرگسالان به كمك فرمول مستقيم وزن و قد محاسبه مي‌شود، فرمول تعيين BMI در كودكان جنسيت و سن را هم لحاظ مي‌كند، چرا كه تركيب بدن با افزايش سن كودك تغيير پيدا مي‌كند.
اگر BMI كودك شما كمتر ازصدك 5 ام باشد، كمبود وزن دارد. پزشك سوالاتي درباره رژيم غذايي كودك مي‌پرسد تا به كمبودهاي اصلي پي ببرد. وي ممكن است راهنماي هرم غذايي را در اختيارتان قرار دهد تا به كمك آن دريابيد كدام گروه غذايي به قدر كافي به فرزندتان نمي‌رسد. احتمالا معاينه جسمي هم به عمل مي‌آورد و آزمايشي هم مي‌گيرد تا مطمئن شود دليل پزشكي ديگري در كار نباشد، مخصوصا اگر كودك شما خوب غذا مي‌خورد اما تغييروزن پيدا نمي‌كند.
چگونه به افزايش وزن فرزندم كمك كنم؟
با فرض اين كه كودك شما هيچ مشكل پزشكي ندارد، بهتر است به او كالري بيشتري بدهيد. براي بعضي از كودكان افزايش غذاهاي سالم چرب كه براي قلب ضرري ندارند، مثل آووكادو، گردو، بادام و روغنهاي نباتي كالري بيشتري را براي رشد به بدنشان مي‌رساند. وعده‌هاي غذايي سالم و پركالري به همراه ميان‌وعده به كودكتان بدهيد تا به قدر كافي غذا بخورد.
دانيلز هشدار مي‌دهد كه به هيچ وجه براي افزودن وزن كودك، به او غذاهاي بي‌ارزش نخورانيد. عادتهاي غذايي در سنين آغازين كودكي شكل مي‌گيرند و بعدها كه ثابت شدند، تغيير دادن شان دشوار مي‌شود.
زمان غذاخوردن را طولاني و مطبوع كنيد. هروقت كه مي‌توانيد دور هم بنشينيد و از وقت و غذايي كه با هم مي‌خوريد لذت ببريد. كودكان را درگير مراحل برنامه‌ريزي غذايي، خريد (مثلا از او براي تهيه ميوه و نان از مغازه كمك بگيريد)، و تهيه مواد غذايي بكنيد تا به غذا و غذاخوردن علاقه‌مند گردد. همچنين، به كودكتان اجازه ندهيد خود را مشغول كاري كند و از خوردن وعده‌هاي غذايي شانه خالي كند. اگر مي‌خواهيد كودكتان اضافه وزن پيدا كند، لازم است كه مرتب غذا بخورد.
در اينجا فهرستي از غذاهاي سالم با كالري بالا تهيه شده كه مي توانيد به كودكتان بدهيد:
لبنيات – شير كامل، پنير، پنير روستايي ، ماست، بستني، سوپ خامه‌دار، پودينگ
پروتئين – تخم مرغ، كره بادام زميني، سوپ لوبيا، آجيل
كربوهيدرات‌ها – نان، ماكاروني و پنير، پاستا، نان تست ، پنكك، پوره سيب زميني، برشتوك گرم
اگر كودكتان بدغذا است و غذاهاي جديد را در رژيمش نمي‌پذيرد، ممكن است پزشك او نوشيدني‌هاي مكمل پركالري را توصيه كند. اين مكمل‌ها مزه شيربستني مي‌دهند و ويتامينها و املاح معدني را كه به بدن كودك نمي‌رسد، تامين مي‌كنند.
البته دقت كنيد كه كودكتان خود را آنقدربا نوشيدني‌هايي مثل شير و آبميوه سير نكند كه ميلي به وعده غذايي اصلي نماند. سعي كنيد مصرف آبميوه را به يك ليوان در روز و شير را به دو فنجان در روز محدود كنيد.
در حالي كه علاقه‌منديد پيشرفت كودكتان را تحت نظر داشته باشيد، شروع به وزن مرتب كودك در منزل نكنيد، چون باعث نگراني او مي‌شود و نسبت به كمبود وزن خود آگاه مي‌شود. البته پزشك كودك شما خود ماهي يك بار او را وزن مي‌كند و پيشرفت او را مد نظر دارد. درباره اين ملاقات ها عادي باشيد و مسئله كمبود وزن را خيلي پررنگ نكنيد.
اگر وزن كودكم زياد نشد، چه كنم؟
اگر كودك شما كالري كافي مصرف مي‌كند اما به اندازه كافي اضافه وزن نمي‌يابد، همچنان به همكاري با پزشك ادامه دهيد تا علت اصلي اين وضعيت را پيدا كنيد. از طرف ديگر، اگر فرزندتان غذا نمي‌خورد، احتمالا دلايل روانشناختي وجود دارد كه بايد با درمانگر كودك خود مطرح كنيد. احتمالا پزشك كودك كسي را به شما معرفي مي‌كند.
البته به احتمال فراوان، با صبر و اتخاذ برنامه مداوم غذايي و ميان وعده‌ها فرزندتان به تعادل قد و وزن مطلوبي خواهد رسيد.
دكتر استيون دانيلز، پروفسور امراض كودكان در مركز پزشكي بيمارستان كودكانِ سينسيناتي و عضو گروه تغذيه آكادمي مي‌گويد «به خاطر داشته باشيد كه وزن كودك عنصري ديناميك است و با توجه به رشد تغيير مي‌كند».
دانيلز معتقد است وقتي افزايش قد بر افزايش وزن پيشي بگيرد، فرزند شما مدتي لاغرتر به نظر مي‌رسد تا زماني كه دوباره افزايش وزن او آغاز شود. همين طور ممكن است كه به تدريج افزايش وزن كودك بر افزايش قد او پيشي بگيرد و باعث اضافه وزن او شود. دانيلز مي‌گويد پزشكان متوجه شده اند كه كودكان بسياري با افزايش سن دچار اضافه وزن مي‌شوند درحالي كه بسياري شان در ابتدا كمبود وزن داشته اند.
بهترين راه در تشخيص كمبود وزن و راههاي مقابله با آن، آن است كه با پزشك كودك قراري بگذاريد و او رژيم و وزن كودك را ارزيابي كند.
پزشك چگونه تشخيص مي‌دهد كه فرزندم كمبود وزن دارد؟
پزشك فرزند شما فاكتورهاي مطرح شده فوق را بررسي مي‌كند : وزن والدين چه قدر است و چه مدت لاغر بوده است. همچنين عادتهاي غذايي كودك و سلامت عمومي‌اش را بررسي مي‌كند. احتمالا درباره مشكلات پزشكي كودك كه ممكن است در لاغر شدنش تاثير گذاشته باشد، مثل اسهال مزمن يا استفراغ، هم خواهد پرسيد.
پزشك قد و وزن كودك را اندازه مي‌گيرد و روي نمودار رشد ترسيم مي‌كند. امروزه پزشكان از نسل جديدي از نمودارهاي رشد استفاده مي‌كنند كه توسط سازمان كنترل بيماري تهيه شده و شاخص توده بدني كودك يا BMI را لحاظ مي كند؛ اين شاخص نسبت وزن و قد را در تعيين ميزان تناسب آنها اندازه گيري مي‌كند. BMI نسبت به مقياس وزن شاخص بهتري براي تركيب بدن است. درحالي كه BMI در بزرگسالان به كمك فرمول مستقيم وزن و قد محاسبه مي‌شود، فرمول تعيين BMI در كودكان جنسيت و سن را هم لحاظ مي‌كند، چرا كه تركيب بدن با افزايش سن كودك تغيير پيدا مي‌كند.
اگر BMI كودك شما كمتر ازصدك 5 ام باشد، كمبود وزن دارد. پزشك سوالاتي درباره رژيم غذايي كودك مي‌پرسد تا به كمبودهاي اصلي پي ببرد. وي ممكن است راهنماي هرم غذايي را در اختيارتان قرار دهد تا به كمك آن دريابيد كدام گروه غذايي به قدر كافي به فرزندتان نمي‌رسد. احتمالا معاينه جسمي هم به عمل مي‌آورد و آزمايشي هم مي‌گيرد تا مطمئن شود دليل پزشكي ديگري در كار نباشد، مخصوصا اگر كودك شما خوب غذا مي‌خورد اما تغييروزن پيدا نمي‌كند.
چگونه به افزايش وزن فرزندم كمك كنم؟
با فرض اين كه كودك شما هيچ مشكل پزشكي ندارد، بهتر است به او كالري بيشتري بدهيد. براي بعضي از كودكان افزايش غذاهاي سالم چرب كه براي قلب ضرري ندارند، مثل آووكادو، گردو، بادام و روغنهاي نباتي كالري بيشتري را براي رشد به بدنشان مي‌رساند. وعده‌هاي غذايي سالم و پركالري به همراه ميان‌وعده به كودكتان بدهيد تا به قدر كافي غذا بخورد.
دانيلز هشدار مي‌دهد كه به هيچ وجه براي افزودن وزن كودك، به او غذاهاي بي‌ارزش نخورانيد. عادتهاي غذايي در سنين آغازين كودكي شكل مي‌گيرند و بعدها كه ثابت شدند، تغيير دادن شان دشوار مي‌شود.
زمان غذاخوردن را طولاني و مطبوع كنيد. هروقت كه مي‌توانيد دور هم بنشينيد و از وقت و غذايي كه با هم مي‌خوريد لذت ببريد. كودكان را درگير مراحل برنامه‌ريزي غذايي، خريد (مثلا از او براي تهيه ميوه و نان از مغازه كمك بگيريد)، و تهيه مواد غذايي بكنيد تا به غذا و غذاخوردن علاقه‌مند گردد. همچنين، به كودكتان اجازه ندهيد خود را مشغول كاري كند و از خوردن وعده‌هاي غذايي شانه خالي كند. اگر مي‌خواهيد كودكتان اضافه وزن پيدا كند، لازم است كه مرتب غذا بخورد.
لبنيات – شير كامل، پنير، پنير روستايي ، ماست، بستني، سوپ خامه‌دار، پودينگ
پروتئين – تخم مرغ، كره بادام زميني، سوپ لوبيا، آجيل
كربوهيدرات‌ها – نان، ماكاروني و پنير، پاستا، نان تست ، پنكك، پوره سيب زميني، برشتوك گرم
اگر كودكتان بدغذا است و غذاهاي جديد را در رژيمش نمي‌پذيرد، ممكن است پزشك او نوشيدني‌هاي مكمل پركالري را توصيه كند. اين مكمل‌ها مزه شيربستني مي‌دهند و ويتامينها و املاح معدني را كه به بدن كودك نمي‌رسد، تامين مي‌كنند.
البته دقت كنيد كه كودكتان خود را آنقدربا نوشيدني‌هايي مثل شير و آبميوه سير نكند كه ميلي به وعده غذايي اصلي نماند. سعي كنيد مصرف آبميوه را به يك ليوان در روز و شير را به دو فنجان در روز محدود كنيد.
در حالي كه علاقه‌منديد پيشرفت كودكتان را تحت نظر داشته باشيد، شروع به وزن مرتب كودك در منزل نكنيد، چون باعث نگراني او مي‌شود و نسبت به كمبود وزن خود آگاه مي‌شود. البته پزشك كودك شما خود ماهي يك بار او را وزن مي‌كند و پيشرفت او را مد نظر دارد. درباره اين ملاقات ها عادي باشيد و مسئله كمبود وزن را خيلي پررنگ نكنيد.
اگر وزن كودكم زياد نشد، چه كنم؟
اگر كودك شما كالري كافي مصرف مي‌كند اما به اندازه كافي اضافه وزن نمي‌يابد، همچنان به همكاري با پزشك ادامه دهيد تا علت اصلي اين وضعيت را پيدا كنيد. از طرف ديگر، اگر فرزندتان غذا نمي‌خورد، احتمالا دلايل روانشناختي وجود دارد كه بايد با درمانگر كودك خود مطرح كنيد. احتمالا پزشك كودك كسي را به شما معرفي مي‌كند.
البته به احتمال فراوان، با صبر و اتخاذ برنامه مداوم غذايي و ميان وعده‌ها فرزندتان به تعادل قد و وزن مطلوبي خواهد رسيد.