کابوس‌ها و وحشت‌های شبانه دو عامل رایج اختلالات خواب در کودکان و ایجاد اضطراب در آنها هستند.
کابوس‌ها رویاهایی ترسناک هستند و بیشتر کودکان هرچند وقت یک‌بار ممکن است آنها را تجربه کنند. بیشتر کابوس‌ها در اواخر دوره خواب (معمولا بین ۴ تا ۶ صبح) رخ می‌دهند. کودک معمولا بیدار می‌شود و برای اینکه احساس راحتی و آرامش کند، کنار شما می‌آید و می‌تواند به شما بگوید در رویایش چه دیده و چرا ترسیده است. گاهی کودک برای به خواب رفتن مجدد، دچار مشکل می‌شود و شاید رویاهای مشابه را در شب‌های دیگر هم ببیند. برخی کودکان انواع متفاوتی از رویاهای ترسناک به نام «وحشت شبانه» دارند. وحشت شبانه، در یک خواب عمیق (معمولا بین ۱ تا ۳ صبح) اتفاق می‌افتد. کودکی که وحشت شبانه دارد، خیلی اوقات با جیغ از خواب بیدار می‌شود. ممکن است عرق کرده باشد و نفس‌نفس بزند و تند تند نفس بکشد و مردمک چشمش (مرکز سیاه چشم) بزرگ‌تر از حد طبیعی باشد.
گاهی در این وضعیت با وجود باز بودن چشم‌ها هنوز خواب و گیج است و زمانی که از او می‌پرسید چه اتفاقی افتاده است، نمی‌تواند جواب بدهد. برخی اوقات کودک به سختی بیدار می‌شود. زمانی هم که او را بیدار میکنید، به یاد نمی‌آورد که چه اتفاقی افتاده است. برخی کودکان دچار وحشت شبانه هم در خواب راه می‌روند. کابوس‌ها و وحشت‌های شبانه، با افزایش سن کودک کاهش می‌یابند و اغلب هنگامی که کودک به سن نوجوانی می‌رسد، به کلی متوقف می‌شوند. اما در برخی از افراد به خصوص افرادی که تخیلی فعال دارند و خلاق هستند، کابوس‌ها و وحشت‌های شبانه در سنین بزرگسالی هم ادامه پیدا می‌کند.
علت کابوس و وحشت شبانه
کابوس یا وحشت شبانه در کودکان معمولا به دلیل بیماری روانی یا جسمانی اتفاق نمی‌افتد و بیشتر بعد از یک رویداد استرس‌زای جسمی یا روانی رخ می‌دهد. در ۶ ماه اول بعد از این رویداد، ممکن است کابوس یا وحشت شبانه آنقدر ادامه پیدا کند که کودک به آن عادت کند. چنانچه کابوس یا ترس شبانه ادامه داشته باشد و خواب کودک را مختل کند، بر کارکرد روزانه او اثر می‌گذارد. در این صورت باید با پزشک مشورت کنید.
اقدام‌هایی که والدین می‌توانند انجام دهند
اگر کودکتان وحشت شبانه دارد، با او به آرامی و ملایمت صحبت کنید و او را به رختخواب برگردانید. کودک را تکان ندهید یا بر سرش فریاد نکشید. وحشت شبانه و خوابگردی به مراقبت شما از کودک هنگام دوره خواب نیاز دارد. خانه را ایمن کنید تا در صورت خوابگردی کودک، برایش مشکلی پیش نیاید (در مقابل پلکان‌ها دروازه‌های مخصوص نوپایان نصب کنید و کودک را در تختخواب‌های دوطبقه نخوابانید). اگر کودک هنگام خواب به علت وحشت شبانه یا خوابگردی آسیب‌دیده است، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است لازم باشد پزشک او را هنگام خواب بررسی کند.
نکاتی برای کمک به خواب بهتر کودک
۱ . پیش از زمان خواب، یک برنامه منظم داشته باشید. فعالیت‌های لذت‌بخش مانند خواندن کتاب قصه برای کودک به آرامش او کمک خواهد کرد.
۲ . خستگی ممکن است در ایجاد وحشت شبانه نقش داشته باشد. مطمئن شوید کودک هر شب به اندازه کافی می‌خوابد.
۳ . اگر کودک استرس دارد یا دلواپس است، با او در مورد چیزی که باعث استرس او شده، صحبت کنید و با کمک خودش برنامه‌ای بریزید تا بتواند از عهده استرسش برآید.