استعدادیابی کودکان و بزرگسالان، کارآفرینی و استارت آپی دانش آموزی و دانشجویی

حجم قابل توجهی از سرمایه گذاری صنعتی در ایران، با مشاركت بانكها از طریق منابع داخلی خود و یا عاملیت منابع تأمین شده توسط سایر سازمانهای دولتی و بین المللی انجام می گیرد . با این وجود و علیرغم قدمت یكصد ساله فعالیتهای بانكداری در ایران و سابقه ۵۰ ساله سرمایه گذاری توسط بانكها در فعالیتهای صنعتی كشور، متأسفانه شاهد روشهای اصولی مدون اجرایی در زمینه مطالعات اولیه طرحها از یك‌سو و نظارت بر عملیات اجرایی از سوی دیگر نبوده ایم. باوجود آنكه سرمایه گذاریهای انجام شده، طیف وسیعی از طرحهای كوچك و متوسط تا طرحهای بزرگ و حتی ملی را در بر می گیرد، هنوز هم در اغلب بانكها، پذیرش و تصویب سرمایه گذاری در طرحها بدون مطالعات دقیق فنی - اقتصادی و نهایتاً در حد مطالعات پایه مالی و تأمین منابع بصورت محدود است. درست به همین دلیل و به‌منظور رفع این نقیصه بوده است كه حسب دستورالعمل اجرایی موضوع بند ق تبصره ۳ قانون بودجه سال ۱۳۸۱ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور، كلیه موسسات دولتی از جمله بانكها موظف به استفاده از خدمات شركتهای مهندسی مشاور در زمینه مطالعات سرمایه گذاری و نظارت بر اجرای طرحهای تحت مشاركت خود شدند.
بانكهای صنعتی در ایران در اواسط دهه ۱۳۲۰ هجری شمسی فعالیت خود را آغاز كردند. از آنجا كه بسیاری از این بانكها با هدف توسعه سرمایه گذاری صنعتی، با حمایت سازمانهای بین المللی نظیر UNIDO آغاز به‌كار كردند، همواره از روشهای مدونی در مطالعات پیش سرمایه گذاری و عملیات اجرایی و نظارت بر اجرای طرحها برخوردار بودند. پس از انقلاب همراه با قانون ملی شدن بانكها، كلیه بانكهای صنعتی كشور ادغام و بانك صنعت و معدن به‌وجود آمد و تجارب بانكهای تخصصی- توسعه ای به این بانك منتقل شد. با تكیه بر همین تجارب، بانك صنعت و معدن پیرو دستورالعمل اجرایی سازمان مدیریت و برنامه ریزی كه به‌صورت تصویب نامه هیئت وزیران رسید، به‌عنوان اولین بانك كشور استفاده از خدمات مهندسی مشاور در تدوین طرحهای توجیهی و نیز نظارت و كنترل اجرای طرحها را از اواسط سال ۱۳۸۱ در دستور كار خود قرار داد.
● سیر تحولات امور نظارت بر طرحهای بانك
تا قبل از بكارگیری خدمات مهندسان مشاور در امور نظارت و كنترل طرحها، نظارت بر طرحها طی فرآیندی به شرح زیر انجام می گرفت:
- انعقاد قرارداد بین بانك و مجری طرح با كنترل شرایط قرارداد توسط واحد نظارت به‌منظور انطباق با شرایط پیش بینی شده در طرح توجیهی تصویب شده در بانك .
- آخرین صورتهای مالی شركت، هزینه های انجام شده در سر فصلهای سرمایه گذاری و مقایسه با هزینه های مذكور در طرح مصوب می‌شد. سپس هزینه های صرف شده توسط متقاضی در چارچوب طرح مصوب محاسبه و تسهیلات مصوب به نسبت سهم الشركت بانك در هزینه های صرف پرداخت می‌شد و در نهایت هزینه های آتی برحسب قراردادهای ارائه شده، برنامه كلی پیش بینی شده در طرح مصوب و تجارب كارشناسی پرداخت می‌شد.
- در گزارشهای نظارتی وضعیت پیشرفت فیزیكی طرح با ذكر جزئیات توصیف می شد و با توجه به پیشرفت طرح در هر سر فصل، از طرح بازدید می‌شد و آخرین تراز شركت در هزینه ها صرف شده قابل قبول در هر سر فصل و هزینه های مورد نیاز جهت تكمیل محاسبه می شد.
- برنامه زمانبندی اجرای طرح نیز بر اساس برنامه كلی طرح مصوب، كه در حد زمان شروع و اتمام سرفصلهای سرمایه گذاری خلاصه می‌ شد توسط كارشناسان، كنترل و در نحوه پرداخت تسهیلات در سر فصلهای مختلف اعمال می شد.
طی یك فعالیت پنجاه ساله تعداد بسیار زیادی از طرحهای بزرگ ، كوچك و حتی ملی با موفقیت با بهره گیری از روشهای نظارتی اشاره شده و بكارگیری تجارب ارزنده كارشناسی بدست آمده دراین مدت، به‌اجرا و بهره برداری رسید. اما این روش با اشكالاتی همراه بود:
- تعداد زیاد و تنوع طرحها در صنایع مختلف به تخصصهای مختلف كارشناسان امور نظارت بانك، نیاز داشت.
- نظارتها بیشتر رویكرد هزینه ای و در درجه بعدی فیزیكی داشت و كمتر برنامه زمانبندی بطور دقیق قابل كنترل بود. بویژه كه برنامه طرح مصوب به‌صورت كلی و در حد سر فصلها تهیه می شد و عملاً با برنامه ای خاص به لحاظ بازدید و كنترل انجام نمی‌شد و عمدتاً بر اساس نیاز مجری طرح به منابع مالی مصوب خود و استفاده از مانده تسهیلات انجام می گرفت .
با توجه به موارد فوق و لزوم تغییر روشهای عملیاتی و بكارگیری ابزار نوین در كنترل پروژه های مشاركتی، پیرو دستورالعمل سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور از بهمن ماه سال ۸۱ شاهد دو تغییر عمده در روشهای نظارت بر طرحهای بانك در چند دهه اخیر بودیم. این دو تغییر عمده عبارت بودند از :
- تشكیل یك واحد سازمانی جدید نظارت فنی و كنترل طرحها، دارای ادارات تخصصی همراه با نظارت مالی .
- الزام كلیه طرحهای بانك به استفاده از خدمات یكی از شركتهای مهندسان مشاور منتخب بانك در تخصصهای مختلف، جهت نظارت و كنترل طرحها.
بدین ترتیب علاوه بر رویكرد نظارت فنی – تخصصی بر طرحها به كمك واحدهای سازمانی تخصصی و مهندسان مشاور واجد شرایط در تخصصهای مختلف به‌جای نظارت عمومی، اهداف زیر در بهبود فرایند نظارت بر طرحهای در حال اجرای بانك دنبال شد :
- استاندارد سازی نحوه نظارت بر اجرای طرحها، برنامه ریزی وتأمین منابع مالی طرح و نحوه پرداخت تسهیلات با توجه به پیشرفت زمانی - هزینه ای و فیزیكی طرح و در نتیجه، رسیدن به روش عملیاتی مشخص و شفاف و زبانی مشترك در اجرای طرح برای بانك و مجری طرح به كمك مهندسان مشاور نظارتی طرحها .
- مستند سازی زمانبندی اجرا، هزینه های انجام شده و مورد نیاز برای هر یك از اجزای فعالیتهای سر فصلهای سرمایه گذاری و پیش بینی نحوه تأمین مالی در هر فعالیت برای هر طرح بطوری كه با استفاده از این مستندات علاوه بر كنترل و نظارت دقیق اجرای طرح، ساختارهای یكسان گزارشهای نظارتی حاصل شود كه قابل استفاده برای بانك و مجریان طرحها در ارتباط باهم و یا سایر مراجع و ارگانها باشد.
انتخاب مهندسان مشاور با دعوت از جامعه مهندسی مشاور كشور و شركتهای فعال در این زمینه پس از طی فرایند گزینش مهندسان مشاور حائز صلاحیت صورت پذیرفت. بطوری كه مشاوران در دو زمینه تهیه طرحهای توجیهی و نظارت بر طرحها، در ۲۰ تخصص و در ۵ رتبه به ارائه خدمات مشاوره ای به بانك پرداختند. مشاوران در ۵ رتبه (A,B,C,D,E) و۲۰ رشته- تخصص به‌شرح زیر تقسیم بندی شدند:
- غذایی و آشامیدنی
- نساجی
- پوشاك و كفش
- چرم و محصولات چرمی
- چوب، محصولات چوبی و مبلمان
- كاغذ و محصولات كاغذی
- چاپ
- مواد و محصولات شیمیایی
- لاستیك، پلاستیك و فیلم
- محصولات معدنی غیر فلزی
- فلزات اساسی و محصولات مرتبط
- محصولات فلزی ساخته شده
- ماشین آلات و تجهیزات
- حمل و نقل
- ماشین آلات، تجهیزات و كالاهای برقی
- تجهیزات پزشكی، اپتیكی، اندازه گیری و ابزار دقیق
- معدن
- تكنولوژی اطلاعات
- توریسم
- انرژی
با سپردن امور نظارت بر طرحها به مهندسان مشاور منتخب بانك، هر مجری طرح ملزم گردید كه با انعقاد قرارداد مشاركت مدنی به‌منظور اجرای طرح خود با مشاركت بانك، یكی از مهندسان مشاور منتخب دارای تخصص را به‌عنوان مهندس مشاور نظارتی انتخاب كند و در قالب قرارداد خدمات زیر را ارائه دهد :
- بررسی گزارشها و اسناد مهندسی طرح (گزارشهای توجیهی ، ارزیابی ، مهندسی پایه و تفصیلی) .
- تهیه گانت چارت بر اساس برنامه زمانبندی مصوب طرح در گزارش ارزیابی و با توجه به سر فصلهای گزارشهای مزبور و W.B.S مشتق از آن .
- تدوین جدول زمانبندی نیاز طرح به منابع مالی .
- كنترل هزینه های طرح از طریق كنترل پرداختهای تحقق یافته متقاضی به عوامل اجرایی .
- نظارت و اظهار نظر در مورد فرایند انتخاب طرف قراردادهای مجری طرح و عقد قراردادهای مختلف پیمانكاری ، ساخت ، خرید ، نصب و ....
- بازدید از محل اجرای طرح و طرفهای سازنده ماشین آلات و تجهیزات درصورت لزوم در مقاطع یكماهه.
- ارائه گزارش اولیه طرح، مطابق با ساختارهای تعیین شده
- ارائه گزارشهای پیشرفت فیزیكی طرح در مقاطع یكماهه اجرای طرح مطابق با ساختارهای تعیین شده
- ارائه گزارشهای پیش بینی هزینه های دو ماهه آتی مورد نیاز طرح در مقاطع دو ماهه.
- ارائه راهكارهای اصلاحی به‌منظور كاهش هزینه های اجرایی، پیش گیری از افزایش هزینه ها وارتقای كیفیت اجرای طرح و اظهار نظر درباره مواردی كه از طرف بانك به مشاور ارجاع می شود.
● چالشهای اولین تجربه
مطمئناً بكارگیری مهندسان مشاور در امور نظارت بانك صنعت و معدن به‌عنوان اولین تجربه در سیستم بانكی كشور با چالشهای مختلفی درابتدای راه مواجه بوده است . برخی از مهمترین این مسائل در سه حوزه كاری مرتبط شامل بانك،‌ مشاور و مجری را به شرح زیر می‌توان عنوان كرد:
● بانك
- فراخوان عمومی از جامعه مهندسان مشاور كشور، برای مشاركت در امور ارزیابی و نظارت بر طرحهای بانك .
- تدوین فرایندهای عملیاتی، دستورالعمها و آئین نامه های انتخاب و رتبه بندی مهندسان مشاور متقاضی همكاری با بانك و انتخاب مهندسان مشاور حائز صلاحیت و ارزیابی مستمر آنها با توجه به عملكرد.
- تدوین فرایندهای عملیاتی، دستورالعملها و آیین نامه های تهیه و ارائه گزارشهای نظارتی توسط مشاوران و ثبت و بكارگیری اطلاعات در جهت انطباق با فرایندی قبلی بانك تا مرحله پرداخت تسهیلات مصوب بانك .
- متناسب سازی ساختار سازمانی ، آموزش كارشناسان موجود و به‌كارگیری كارشناسان مورد نیاز جدید با توجه به رویكرد جدید بانك در به‌كارگیری مشاوران .
- توجیه مجریان طرحها، مسئولان استانها، مشاوران، مدیران و كاركنان بانك و تعامل با آنها از طریق برگزاری جلسه‌های متعدد و همایشها .
- تمایل نداشتن مجریان به پذیرش مشاوران در نظارت بر اجرای طرحهای خود، بویژه طرحهای با پیشرفت فیزیكی بالا.
- برآورده نساختن خواسته های بانك توسط برخی از مشاوران منتخب اولیه و لزوم حذف آنها.
● مشاوران
- تجربه جدید ارائه خدمات به سیستم بانكی كشور و مسائل و بروز مشكل در آشنایی با نیازها ، انتظارات، قوانین و مقررات و محدودیتهای این سیستم.
- ارتقای خواسته های بانك از مشاوران وتغییرات مكرر در دستورالعملها و گزارشها .- پذیرفتن مشاوران توسط مجریان طرحها و ارائه بموقع و صحیح اطلاعات طرحها.
- هزینه های ثابت بالا در مقایسه با در آمد حاصله در ابتدای كار.
- بكارگیری فارغ التحصیلان جوان دانشگاهی با تجربه اجرایی كم.
- توقعات مجریان در ارائه سریع گزارشهای مورد نظر بانك، جهت دریافت تسهیلات و ارائه گزارشهای غیر واقعی از پیشرفت طرح و پیش بینی هزینه های آتی بیش از مورد نیاز واقعی طرح .
- زمان طولانی مورد نیاز جهت بررسی گزارشها ، رفع اشكالات و رسیدن به نظرات مشترك با كارشناسان بانك ونهایتاً طی مراحل پرداخت و تأمین مالی دوره مورد نظر .
- تغییر در هزینه كرد در سر فصلهای طرح مصوب نسبت به پیش بینی گزارشهای مشاور و ایجاد مشكل و سوء تفاهم برای تأمین مالی دوره های بعد توسط بانك .
- پایبندنبودن مجریان نسبت به تعهدات مالی خود به مشاوران در ازای ارائه خدمات نظارت و نبود اهرمی برای بازگرداندن حقوق مادی مشاوران از طریق بانك .
- اطمینان نداشتن كارشناسان بانك به گزارشهای مشاوران و اعمال نظرات ،‌دیدگاهها و تجربیات خود بر مشاوران جهت درج گزارشها باوجود صرف هزینه و زمان قابل توجه مشاور برای تهیه گزارشهای كارشناسی .
- انطباق نداشتن هزینه و زمان واقعی اجرای طرحها با مندرجات طرح مصوب و اصرار واحد نظارت در قرار گرفتن گزارشهای نظارتی در چارچوب طرح مصوب.
- كارآیی كم گزارشهای پریماورا با ساختار درخواستی بانك.● مجریان
- پذیرش واسطه ای به‌نام مشاور در عملیات تأمین مالی طرحها، هزینه ها، زمان مورد نیاز و اعمال نظرات مشاوران.
- مشكلات با ساختار جدید سازمانی بانك متناسب با رویكرد استفاده از مشاوران و سردرگمی در ایجاد ارتباط در واحدهای نظارتی بخصوص برای طرحهای در حال اجرا .
- طولانی شدن دوره های تأمین مالی طرح به‌دلیل مشكلات موجود بین بانك و مشاوران به جهت نهایی شدن گزارشهای كنترلی .
- مشكلات ناشی از این رویكرد جدید در سیستم بانكی وتجربه كم برخی مشاوران حتی در مقایسه با برخی مجریان طرحها .
- رویكرد سنتی اكثر مجریان طرح در مدیریت اجرایی پروژه ها و اكراه در ارائه اطلاعات دقیق مالی طرحها.
- پذیرش نداشتن این رویكرد جدید بانك به‌دلیل فراگیر نبودن آن در سایر بانكها و احساس تأخیر در تأمین مالی نسبت به طرحهای سایر بانكها.
- انتظار مجریان طرحها از مشاوران ناظر بانك به‌عنوان یكی از عوامل اجرایی در جهت حفظ منافع مجری و نه حفظ منافع بانك با توجه به تامین مالی مشاور از طریق مجری.
● چالشهای پیش‌رو
اینك اندیشه نوپا و جسورانه استفاده از خدمات و توانمندیهای جامعه مهندسان مشاور كشور در اجرای طرحهای سیستم بانكی كشور به تجربه ای سه ساله بدل گشته و گام به گام سعی در رفع مسائل، مشكلات و نقیصه های خود كرده است .
در این راه نیز سه محور اصلی بانك ، مشاور و مجری همپای یكدیگر در پیشبرد این هدف كه همان اجرای اصولی طرحهای صنعتی كشور است حركت رو به رشدی را از خود نشان داده اند . با بررسی وضعیت فعلی می‌توان به این موضوع پی برد كه هریك از سه عامل یادشده باچالشهایی درپیش‌رو مواجه هستند:
● بانك
- نظارت بر اجرای طرحهای مصوب با كنترل زمانی و هزینه ای طرحها در مقاطع یكماهه توسط مهندسان مشاور منتخب مبتنی بر برنامه زمانبندی اولیه ، تقدم و تأخر فعالیتها و تأكید بر انجام فعالیتهای بحرانی طرح به منظور حفظ منافع بانك.
- تأمین مالی نظام مند مبتنی بر پیش بینی دو ماهه نیازهای طرح، توسط مشاور. متناسب با وضعیت طرح و هماهنگ با خواسته مجریان طرحها.
- دستیابی به یك سیستم نظام مند نظارت و كنترل طرحهای صنعتی مشاركتی در سیستم بانكی كشور و ارائه یك تجربه عملی در این زمینه با قابلیت تجزیه و تحلیل برای اجرایی شدن در كل سیستم بانكی كشور .
- دستیابی به آمار به‌روز آخرین وضعیت پیشرفت فیزیكی جاری و آتی طرحها و افزودن دیدگاه كمی به دیدگاههای كیفی گذشته.
- هدایت و برنامه ریزی اجرای طرحها در مسیر حفظ منافع بانك با تامین مالی بهینه بانك و مجری در طول زمان اجرای طرحها.
- جلوگیری از زیانهای هنگفت به منابع بانك ناشی از انحرافات برنامه ای یا هزینه ای برخی از مجریان نسبت به طرح مصوب.
● مشاور
- گشوده شدن فصل جدیدی بر گستره فعالیت جامعه مهندسان مشاور كشور با توجه به نیازهای سیستم بانكی در راستای اجرای طرحها و آشنایی با قوانین و مقررات سیستم بانكی.
- توسعه اشتغالزایی و ارتقای تجارب اجرایی طیف وسیعی از فارغ التحصیلان جوان دانشگاهی با تخصصهای مختلف .
- تجهیز نرم افزاری و سخت افزاری شركتهای مهندسی مشاور و ایجاد فرصتهای جدید حرفه ای.
- ایجاد ارتباطات موثر حرفه ای میان مشاوران، متخصصان و كارشناسان صنعت كشور با مجریان طرحها و سرمایه گذاران.
● مجری
- گذار از اندیشه مدیریت سنتی طرحها به سمت استفاده از خدمات مشاوره ای در مدیریت اجرای پروژه ها
- توسعه ارتباطات مجریان طرحها با مشاوران، متخصصان و كارشناسان زبده كشور.
- الزام به مدون كردن اسناد، مدارك و سوابق طرحها .
- برنامه ریزی اجرای طرحها و ترسیم دورنمای اجرایی و نحوه تامین مالی توسط بانك و مجری در طول زمان اجرای طرح.
- چالش در هزینه و زمان تحمیل شده برای تائید هزینه ها و پیشرفت فیزیكی و نهایتا تامین مالی پروژه.
- مشكلات مشاوران در جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، جمع بندی و ارائه بموقع و صحیح گزارشها.
- پیش بینی هزینه ها با انحراف نسبت به نیازهای واقعی طرح یا مورد ادعای مجری طرح.
- مشكلات برخی طرحهای بزرگ تخصصی با مشاوران منتخب بانك و لزوم داشتن تیمهای ویژه كنترل پروژه در طرحهای اینچنین.
● نتیجه گیری
رویكرد استفاده از خدمات شركتهای مهندسی مشاور در مطالعات پیش سرمایه گذاری و نظارت بر اجرای طرحهای مشاركتی بانك صنعت و معدن، هم اینك به یك تجربه اجرایی - عملیاتی ارزشمند بدل شده كه فرصت بسیار مغتنمی را پیش روی مدیران و كارشناسان بانكداری كشور قرار داده است تا با تجزیه و تحلیل این تجربه، راهكارهای اجرایی شدن آن را در سایر بانكها به‌منظور اجرای اصولی طرحها و برگشت بهنگام منابع مالی تبیین كنند. برخی از پیشنهادها و راهكارهای قابل ارائه در بخش نظارت بر طرحها با توجه به تجربه این بخش عبارتند از :
● ارتقای نقش اجرایی مشاوران در طرحهای مشاركتی
در حال حاضر بخش عمده ای از نقش مشاوران، ارائه اطلاعات پروژه ها به بانك است، بدون آنكه تحلیلی از اوضاع فعلی و آینده طرح ، علت یابی مسائل و مشكلات جاری طرح ، پیش یابی و پیشگیری از مشكلات آتی پروژه ارائه شود. به نظر می رسد نوع نگرش مجریان طرحها در استفاده از مشاوران ناظر بانك به عنوان یك فرآیند بوروكراتیك اداری و نه ابزاری برای اجرای موثر و كارآمد پروژه، در این نوع عملكرد مشاوران موثر بوده است . ارتقای نقش اجرایی مشاوران در طرحها از یك ناظر اطلاعاتی بانك به مشاور اجرایی و یكی از اجزا تشكیل دهنده ساختار پروژه می تواند به اجرای طرحها در زمان و هزینه بهینه منجر شود.
● ارتقای مسئولیت پذیری مشاوران در اجرای طرحها
در صورت ارتقای نقش اجرایی بطور حتم حس مسئولیت پذیری مشاوران در رابطه با اجرای طرحها افزایش خواهد یافت . به هر حال بایستی با طراحی مكانیسمی، بانك نسبت به درصد واقعی تحقق برنامه های ارائه شده توسط مشاور حساسیت داشته باشد و مشاوران پاسخگو باشند تا انحراف عملكرد طرحها نسبت به برنامه به حداقل ممكن برسد .
● تأمین مالی خدمات مشاوران ناظر از محل تسهیلات مصوب
در حال حاضر مشاوران ناظر با انتخاب مجریان طرحها و طی قرارداد مستقیم به ارائه خدمات می‌پردازند و حسب قرارداد منعقد شده، هزینه خدمات را از مجری می‌گیرند. این رویه، انتظار حفظ منافع كارفرما را به‌عنوان یكی از عوامل اجرایی در مجری ایجاد می كند كه ممكن است در راستای منافع طرح و بانك نباشد و همچنین در برخی موارد باوجود انجام كار توسط مشاور به‌دلیل نبود تامین مالی توسط بانك به‌دلیل مشكلات مالی یا هر دلیل دیگر، مجریان به تعهدات خود در چارچوب قرارداد مشاوره عمل نمی كنند. با توجه به لحاظ شدن هزینه های مشاوره در طرح مصوب، پرداخت از این محل رأسا توسط بانك می‌تواند انجام پذیرد. به نظر می‌رسد، با این روش مشاوران در انجام خدمات خود و حفظ منافع بانك ترغیب خواهند شد.
● مكانیسمهای تشویقی برای مجریان و مشاوران موفق
برنامه زمانبندی و تأمین مالی پیش بینی شده توسط مشاور ناظر از یك‌سو و مدیریت صحیح بر عوامل اجرایی پروژه توسط مجریان طرحها و همكاری مناسب تأمین كننده مالی (بانك) از سوی دیگر، در اجرای بموقع پروژه ها با كمترین انحراف برنامه ای (زمان- هزینه) نقش اصلی را ایفا می‌كنند. پس بكارگیری مكانیسم‌های تشویقی در جهت نیل به كمترین انحراف (برای نمونه ۱۰ درصد) چنانچه هدفگذاری شود مطمئنا بانك را به اهداف خود نزدیكتر خواهد كرد. در مورد مشاوران، رفع محدودیت سهمیه قراردادها، ارتقای سریع رتبه بندی؛ در مورد مجریان، تأمین مالی در دوره های كوتاهتر و مبالغ بالاتر، پرداخت تسهیلات و اعتبارات جدید مورد نیاز با اولویت و سهولت و در مورد بانك تشویق كاركنان در مورد طرحهایی كه با موفقیت اجرا می‌شوند می‌تواند برخی از این مكانیسم‌ها باشند.
● تجزیه و تحلیل تجربیات و توسعه آن در سیستم بانكی كشور
تفكر استفاده از خدمات مهندسان مشاور در بانك صنعت و معدن به‌منظور اجرای اصولی مطالعات پیش سرمایه گذاری و تامین مالی و اجرای طرحهای صنعتی از واگذاری امور به بخش خصوصی و كاهش تصدیگری دولت صورت پذیرفت كه این تفكر مرحله عملیاتی مهمی را در بانك صنعت و معدن پشت سر گذاشته است. اینك با جمع بندی تجربیات عملی حاصل شده بایستی راهكارهای توسعه آن در سیستم بانكی كشور را تبیین و به مدیران بانكی كشور ارائه كرد. تهیه بسته های نرم افزاری تخصصی در این زمینه و حتی به شكلی فراتر راهكارهای نرم افزاری جامع می‌تواند مورد توجه شركتهای خصوصی فعال در این زمینه برای ارائه به نظام بانكی كشور به‌عنوان بخش بسیار مهم در تامین مالی طرحهای كوچك و بزرگ و ملی كشور قرار گیرد و پاسخگوی نیازهای این بخش در حركت به‌سوی بانكداری الكترونیك باشد. مدیران ارشد بانكی و مالی كشور نیز می‌توانند با توجه به نقش بسیار مهم مطالعات توجیه پذیری طرحهای مشاركتی و اجرای صحیح آنها در منافع و منابع ملی، این موضوع را در اولویتهای برنامه های راهبردی خود قرار دهند.