ارتباطات غیر كلامی عبارتست از كلیه پیامهایی كه افراد علاوه بر خود كلام، آنها را نیز مبادله میكنند. طرز قرار گرفتن، راه رفتن، ایستادن،حركات، چهره و چشمها، لحن صدا، طرزلباس پوشیدن و ... جملگی نشانههای ارتباطات غیر كلامی هستند.
بنابراین توجه به كلیه موارد فوق میتواند در نحوه ارتباط با مشتری و جذب وی موثر واقع شود . مشتری در بدو ورود به محل كار شما با دیدن نشانههای غیر كلامی در مورد شخصیت شما قضاوت میكند. باید تلاش كنیم تا شخصیت مثبتی در ذهن مشتری از خود به جا بگذاریم تا در موردشما قضاوت خوبی داشته باشد. اصولا در مراودات اجتماعی بیشتر بر نشانههای غیر كلامی اعتماد میكنند تا بر نشانههای كلامی پس نشانههای غیر كلامی را تقویت كنید . نخستین برخورد و نخستین تاثیری كه برمردم میگذارید بسیار اهمیت دارد. بد نیست بدانید كه كلام ۷درصد، لحن و طنین ۳۸درصد و حركات ( كه ارتباطات غیركلامی در آن دخیل هستند )۵۵درصد اطلاعات را منتقل میكنند.
بسیاری براین باورند كه همواره ارتباطات غیر كلامی بر ارتباطات كلامی از نظر صحیح بودن ارجحیت دارد . چرا كه علامات غیر كلامی از درون انسان نشات گرفته و اغلب نمیتوان آنها را كنترل كرد و اكثر انسانها از مهار كردن هیجانات خود عاجزند، ناكامی را نمیتوانند نادیده بگیرند و نشان ندهند و شعف را دیر یا زود با حركات خود به دیگری انتقال میدهند.
كانالهای غیركلامی را میتوان بهانواع مختلف تقسیم كرد.هشت نوع از این كانالها عبارتند از:
۱) زبان بدن«حركتگفتاری» ۲) صداهایآوایی «شبهصوتی» ۳) فضا «مجاورت» ۴) زمان «زمانی» ۵) شامه «بو» ۶) زیباییشناسی «موزیك و رنگ» ۷) مشخصات فیزیكی «شكل بدن، اندازه و رنگ پوست و...» ۸) مصنوعات لباس، لوازم آرایشی، عینكها، جواهرات.»
بطور كلی موارد زیر در ارتباط غیر كلامی اهمیت خاصی دارند:
● لباس و پوشش ظاهری
لباس، احتمالا ماو شخصیت ما را شكل نمیدهد اما لباس و وضع ظاهر، اغلب پایهیی برای قضاوت اولیه در مورد افراد است و تاثیر شگرفی بر قضاوتهای دیگران نسبت به ما دارد. بنابراین بهتر است در هنگام مواجه و روبرو شدن با مردم به بهترین وضع ظاهری مواجه شد.
اصولا تمیزی و آراستگی ظاهر به ویژه در لباسهای شما نشانگر شخصیت و ارزشی است كه شما برای خود و حتی به دیگران قایل هستید. بنابراین در هنگام انجام وظیفه پوشیدن لباسی كه نشانگر شغل شما باشداز یك طرف و تمیزی و آراستگی آن از طرف دیگر موجب موفقیت شما در كار و ارتباط صمیمانه شما با دیگران خواهد بود .
● چهره و چشمها
چهره به مراتب از رمزها و رسانههای كلامی راستگوتر است و در میان رسانههای غیركلامی تماس چشمی میتواند كمترین دروغ را بگوید. برخی مطالعات و تحقیقات كه بر روی ارتباطات غیركلامی انجام شده فقط روی حركات چشمها و چهره متمركز شده اند . چشمها از میان كلیه وجوه ظاهری ما، آشكار سازترند . چشمها حتی گاهی بدون اینكه خود بخواهیم، ارتباط برقرار میكنند .مثلا وقتی كه مردمكهای چشمهای ما گشاد میشوند صمیمی تر، جذابتر و گرمتر به نظر میرسیم.
● اشارت و حركات دست ها
در زندگی روزمره شاید بارها به این نتیجه رسیدهایم كه بسیاری از آدمها با دستهای خود سخن میگویند. به این معنی كه آنان با حركات مختلف دست پیامهای گوناگونی را به مخاطبان خود القا كرده و با آنان ارتباط موثری ازاین طریق برقرار میكنند. دانشآموزی كه سعی در بیان آموختههای خود به معلمش دارد، معلمی كه مفاهیم نهفته در ذهن خود را با خلوص برای دانش آموزان خود تشریح میكند، روانكاوی كه با حركت دادن انگشتان خود به صورت منظم بر روی میز به سخنان بیمار گوش میدهد و ... میتوان گفت كمتر كسی است كه از آن بهرهمند نگردد .
● لحن كلام
همانطور كه هر فرهنگ نسبت به فرهنگهای دیگر از بسیاری جهات متفاوت است از نظر ارتباطی نیز تفاوتهایی مشهود است. مردمان كوهستانها و دشتهای فراخ به نسبت شهرنشینان از بلندی بیشتری در سخنگویی و محاوره استفاده میكنند . حرفه نیز در بلندی صدا موثر است كارگران و كاركنان سازمانهای صنعتی كه با سر و صدای بیشتری سرو كار دارند از كارمندان اداری كه در دفاتر تمیز و بی سر و صدا كار میكنند بلندتر صحبت میكنند. معماران عمدتا نسبت به دیگر حرفهها مثل پزشكان یا كارمندان دفتری و حسابداران از بلندی صدای بیشتری در محاوره با دیگران استفاده میكنند.
هر اندازه سر و صدا و عوامل اختلال زا بیشتر وجود داشته باشد بلندی صدا بیشتر میشود. فردی كه بسیار بلند سخن میگوید اغلب موجب رنجش دیگران میشود. روانشناسان و متخصصان ارتباطات معتقدند: افرادی كه دارای ویژگی شخصیتی تهاجمی هستند با بلندای صدای بیشتری نسبت به كسی كه در نقطه مقابل است و در ویژگی شخصیتی خجالتی قرار گرفته است سخن میگوید.
كیفیت صدا نیز باید مطلوب و خوش طنین باشد. ناخوشیهای مربوط به بینی، بینی گرفتگی، گرفتگی صدا، خشونت صدا و نفسزنی (دشواریهای تنفسی) موجب اختلال در ارتباط و ناراحتی مشتریان خواهد شد.