بررسي ها حاكي است افراد بدون اينكه يكديگر را بشناسند به راحتي مي توانند هيجان هاي خودشان را مبادله كنند. مطالعات دكتر فلاور از دانشگاه كاليفرنيا سن ديه گو نشان مي دهد اگر كاركنان داراي همكاري با خلق و خوي شاد باشند به ازاء هر نفر به لحاظ اقتصادي ساليانه 5000 دلار به درآمد سازمان اضافه مي كنند.
در محيط كارو خانواده ما دائماً با يكديگر از طريق زبان آوايي ( لحن و سرعت صدا) حركات اندامها ، بيان چهره اي و تماس چشمي به تبادل هيجان ها مي پردازيم به عبارتي نوعي تزريق هيجاني[4] صورت مي گيردو اطرافيان را به هيجان هاي خودمان مبتلا مي كنيم. پس بايد سعي كنيم تزريق هيجاني ما به ديگران هيجان هايي مثبت مانند محبت ، شادي ، علاقه ، توجه و... غيره باشد تا محيط هاي كاري و خانوادگي شاد داشته باشيم.
چه كسي مسئول شادماني در كار است؟
به سه دليل زير اين مسئوليت بر عهده فرد است:
1- شادماني در كار نوعي هيجان است كه در وجودتان نهفته است. فقط شما مي دانيد آيا در كار شاد هستيد يا خير؟
2- شادماني در محيط كار فردي است. فقط شما مي دانيد چگونه مي توانيد شاد باشيد و براي آن به چه ابزارهايي نياز داريد.
3- براي حفظ شادابي بايد به گزينه هاي ديگر فكر كنيد. شايد لازم باشد تقاضاي انتقال كنيد و به فكر يافتن كار ديگري باشيد.
مسئوليت مدير در قبال شادماني كاركنان
مديران در قبال شادماني كاركنان سه مسئوليت عمده دارند.
1- خودشان را شاد نگه دارند چون شادي هيجاني مسري است: بعنوان يك مدير مهمترين مسئوليت تان حفظ شادابي خودتان در محيط كار است. يك مدير شاد ضمن اينكه مي تواند بعنوان يك مدل و الگوي نقش براي ساير كاركنان باشد، باعث گسترش خلق و خوي شاد در سازمان نيز مي شود. يك مدير عبوس نمي تواند فضاي شاد بوجود آورد. كاركنان براي خوب كاركردن نيازمند فضايي شاد هستند.
2- به كاركنان توجه كافي كنيد: مديران بايد به كاركنان توجه كنند. آنها نمي توانند بدون جلب اعتماد كاركنان آنها را هدايت كنند. مدير بايد بداند آيا كاركنان در محيط كار شادند؟ چه چيز موجب شادي يا غمگيني مي شود؟ اهداف كاركنان چيست؟ مديران خوب اين مطالب را مي دانند.
3- خلق و خويي بوجود آورد كه كاركنان به سادگي شاد شوند: مديران با استفاده از اين اطلاعات محيطي شاد براي كاركنان مي سازند ولي اينكه كاركنان بخواهند در اين فضا شاد باشند بستگي به خودشان دارد.
به خوبي آشكار است بسياري از مديران در شادابي كاركنان موفق نيستند چون محيطي از بياعتمادي ، بي تفاوتي ، نااميدي و رقابت ناسالم مي سازند.
بعضي از مديران فضايي حاكي از خلق و خوي شاد ، مثبت ، آزاد و كارگروهي مي سازند ولي عليرغم آن كاركنان شاداب نيستيد در اين حالت هيچگونه مسئوليتي متوجه مديران نيست.
مسئوليت سازمان
يكبار با گروهي از كارمندان يكي از بزرگترين شركتهاي دانماركي كه به داشتن بهترين سيستم جبران خدمات كاركنان معروف بود گفتگويي داشتم. اين سازمان هيچگونه محدوديتي در دادن مزاياي رفاهي ، ورزشي ،آموزشي و تفريحي به كاركنان نداشت اما كاركنان هميشه گله مند بودند چرا در شروع سال نو سازمان بجاي آنكه عيدي به آنها پاداش نقدي بدهد آجيل ، شيريني و پوشاك مي دهد.
مديريت ارشد سازمان بايد شرايطي مي ساخت تا روساء بتوانند فضاي شاد و مطلوب براي كاركنان بوجود آورند. با مطالعه نمونه فوق مي بينيم كه به زور نمي توان كاركنان را شاد كرد.هر چقدر هم كه تلاش كنيد تا خود كاركنان اراده نكنند فايده اي ندارد.
مسئوليت همكاران
همكارتان در قبال شادي شما مسئوليت زيادي ندارد. ما نمي توانيم بگوييم به شرطي در محيط كار شاد مي شويم كه همكارمان با صداي بلند با تلفن صحبت نكند و يا شايعه سازي نكند. اين توجيهات پذيرفته نيستند. شما و همكارتان مسئوليت داريد با يكديگر كار كنيد وفضايي شاد بسازيد. اينكه افراد بخواهند شاد باشند يا نه مربوط به خودشان است.
مسئوليت شما
مسئوليت هاي عمده شما درباره شادماني عبارتند از :
1- بدانيد چه چيزي شما را شاد و يا غمگين مي كند.
2- ديگران بدانند چقدر شاد هستيد و چه چيزي شما را شاد يا غمگين مي كند.
3- كاري بكنيد كه در محيط كار شاد باشيد.
4- محيطي شاد براي ديگران بسازيد.
شما نمي توانيد منتظر بمانيد تا همكاران ، سازمان و يا مدير شادي را برايتان به ارمغان بيآورد شادي نيازمند حركت جدي شماست . براي ايجاد شادي شما تنها نيستيد بلكه بايد ديگران را در اين كار تشويق و سهيم كنيد.
مصاحبه اي با الكساندر كجروف
ايشان اخيراً مصاحبهاي در زمينه شادابي انجام داده اند كه ترجمه آنرا مي خوانيد:
سوال: چرا شادي در محيط كار اهميت دارد؟
پاسخ: به سه دليل عمده شادي درمحيط كار اهميت دارد.
1- زمان : شما بيشترين وقت تان را در اداره مي گذرانيد. در حقيقت زماني را كه در اداره هستيد بيشتر از زماني است كه با خانواده ، اقوام ، دوستان و يا سرگرميها مي گذرانيد. كسي نمي خواهد وقت خود را در محيطي صرف كند كه در آن شادي نباشد.
2- زندگي: روشن است كه شادابي در محيط كار به معني داشتن زندگي شاد است . تحقيقات نشان مي دهد يك كار شاد و با معنا مي تواند زندگي فرد را شادتر كند.
3- موفقيت : وقتي كارتان را دوست داريد آنرا بهتر انجام مي دهيد . افراد شاد با انگيزه تر ، بهره ورتر ، خلاق تر و در كاراهه شغلي موفق ترند.
سوال : آيا شاد بودن در كار به معناي داشتن شغل مناسب است؟
پاسخ: اين مطلب 10% در مورد شغل و 90% در مورد خودتان صدق مي كند . به همين علت بعضي از كاركنان عليرغم همه مزاياي شغلي كه دارند باز هم شاد نيستند. من پرستاران ، رانندگان ، معلمان و مديران زيادي را ديدهام كه شادند و برعكس پرستاران ، رانندگان ، معلمان و مديران غمگين زيادي را نيز ديده ام. اگر بخواهيد در كار شاداب باشيد بايد شغلي پيدا كنيد كه به خوبي از مهارتها و تواناييهاي شما استفاده كند. به عبارتي اگر نخواهيد شاد باشيد هيچكس نمي تواند به شادابي شما كمك كند. بيشتر كاركنان بجاي شادابي به فكر ماديات هستند.
سوال: كاركنان چطور شاد مي شوند؟
پاسخ: دو عامل كاركنان را در محيط كار شاد مي كند
1- نتايج : فرد بداند كه كارش مفيد ، مهم و ارزشمند است. وقتي به خانه مي رود بگويند امروز عجب شاهكاري كردم.
2- روابط: به معني داشتن روابط خوب و صميمي با همكاران و مديران است. وقتي نتايج كاري از نظر كاركنان مهم و روابط خوبي با ديگران داشته باشند شادي به محيط كار مي آيد و برعكس اگر از كار متنفر بوده و با همكاران صميمي نباشند آنگاه محيط كار خسته كننده مي شود. از بعضي عوامل نارضايتي شغلي مي توان به استرس هاي شغلي ، مشغله كاري و دستورات آمرانه اشاره كرد كه هر يك ميتوانند به روابط آسيب برسانند.
سوال: آيا بهترين مزيت براي سازمان داشتن كاركنان شاد است؟
پاسخ: بسياري از مطالعات نشان مي دهد سازمانهاي شاد بيشترين درآمد را دارند چون كاركنان شاد بهره ورتر، خلاق تر ، كمتر دچار بيماري و غيبت شده به مشتريان خدمات بيشتر و بهتري ارايه مي كنند و كمتر به ترك سازمان مبادرت مي ورزند.
سوال : آيا مدلي براي شادماني كاركنان در اختيار داريد؟
پاسخ: شركت هواپيمايي ثورت وست و مديران ارشد آن واقعاً تفكر مرا راجع به شادماني در محيط كار تغيير دادند. در اين شركت كاركنان را تشويق مي كنند كه با يكديگر و مسافران رفتار مودبانه داشته باشند.بطوريكه يكي از شرايط استخدام در اينشركت داشتن خلق و خوي شاد است.
شعار شركت اين است " به خاطر نگرش استخدام كن براي افزايش مهارت آموزش بده" زيرا كاركنان با نگرش مثبت آموزش پذير هستند. به عبارتي افراد منفي گرا كمتر آموزش پذيرند. در حقيقت انسانهاي اخمو و عبوس جايي در آن شركت ندارند.
سوال : آيا تابحال شغلي داشته ايد كه ناراضي باشيد؟
پاسخ: بله. من خاطره بدي از يك شركت فن آوري اطلاعات دارم. عليرغم چندسال كار در آن شركت اصلاً خاطره خوشي نداشتم. زندگي كاري يكنواخت و كسل كننده اي داشتم .كارم يكنواخت ، مشتريانم ثابت ، روش كار يكسان، واقعاً كار خسته كننده اي بود! عجب دوران سختي بود و مرا دچار افسردگي ، خستگي و بدبيني كرده بود به خودم قول دادم ديگر به آن شركت برنگردم.
سوال : اكنون شغل دلخواه تان را يافته ايد. اين شغل چطور زندگيتان را تغيير داده است؟
پاسخ: بله . زندگيم بهتر شده است . من اكنون شادتر ، سالمتر ، خوش بين تر و بيش از هر زمان ديگري در محيط كار احساس رضايت و شادابي مي كنم.
سوال: چطور محيط كار را كنترل و آنرا شادابتر مي كنيد؟
پاسخ: پيام من به كاركنان اين است كه همه در قبال يك محيط كاري شاد مسئول هستيد. نمي توانيد دراتاق بنشينيد تا مديران و همكاران شادابي را به محيط كار به ارمغان بيآورند. براي شادابي با دو گزينه روبرو هستيد:
1- در شغلي كه هستيد با علاقه و با نشاط كار كنيد.
2- يا بدنبال يافتن شغلي جديد وجذاب تر باشيد.
من به شركتهاي مختلف گفته ام كه هر محيط كاري مي تواند محيطي شاد باشد به شرطي كه همه قدمي كوچك در اين زمينه بردارند. به كاركنان گفته ام بدنبال تقويت عوامل شادي بخش و از بين بردن همه عوامل نارضايتي باشند. به مديران گفته ام زماني را صرف گوش دادن به كاركنان كنند و نظر آنان را در مورد روش مديريتي خودشان جويا شوند. مديران بايد به نيازهاي كاركنان توجه كنند.
سوال: توصيه هاي مهم شما براي شادماني در محيط كار چيست؟
پاسخ: شادماني در محيط كار نيازمند گامهايي جزئي است . كاركنان را بخاطر موفقيت ها تشويق كنيد. با آنان با خوشرويي رفتار كنيد. شوخ طبع باشيد. جدي ، خشن و عبوس نباشيد. همه در قبال شادماني خودمان مسئوليت داريم و بايد هر روز تلاش كنيم. اگر همه كاركنان به اين توصيه عمل مي كنند به سرعت شادماني در سازمان گسترش مي يابد.