همه ما برای مرطوب کردن و تمیز شدن دهانمان و کمک به هضم غذا نیاز به بزاق داریم. همچنین بزاق دهان از با کنترل قارچ ها و باکتری های درون دهان از عفونت جلوگیری می نماید. خشکی دهان (dry mouth) مشکلی است که در آن دهان شما بشکلی غیرطبیعی خشک می شود. بغیر از آزار دادن، خشکی دهان می تواند باعث افزایش خطر ورم لثه، پوسیدگی دندان و عفونت زبان از جمله برفک شود. هرچند این مشکل آزاردهنده و ناراحت کننده است، اما خوشبختانه درمان هایی برای حل این مشکل وجود دارد.
چرا دچار خشکی دهان می شویم؟
موارد زیادی می توانند باعث حشکی دهان شوند. این موراد شامل:
- عوارض جانبی داروها - خشکی دهان عارضه جانبی معمول بسیاری از داروها از قبیل داروهای ضدافسردگی، اضطراب، درد، آلرژی، سرماخوردگی (آنتی هیستامین ها و ضد احتقان ها)، چاقی، جوش صورت، بیماری صرع، فشارخون بالا، اسهال، تهوع، بیماری های روانی، بی اختیاری ادرار، آسم و بیماری پارکینسون می باشد. همچنین خشکی دهان می تواند ناشی از استفاده شل کننده های عضلات و مسکن ها باشد.
- عوارض بعضی از بیماری ها و عفونت ها - خشکی دهان می تواند ناشی از مشکلات و بیماری هایی همچون اچ آی وی / ایدز، سندرم شوگرن، بیماری آلزایمر، دیابت، کم خونی، فیبروز کیستیک، آرتریت روماتوئید، فشارخون، بیماری پارکینسون وسکته مغزی باشد.
- عارضه درمان های خاص - آسیب دیدن غدد بزاقی، غددی که بزاق تولید می نمایند، در هنگام درمان های رادیتراپی و شیمی درمانی می تواند باعث کاهش بزاق و در نتیجه خشکی دهان شود.
- آسیب دیدن اعصاب - خشکی دهان می تواند ناشی از آسیب دیدن اعصاب سر و گردن در نتیجه ضربه و جراحی باشد.
- جراحی - برداشتن غدد بزاقی می تواند باعث این مشکل شود.
- سبک زندگی - سیگار کشیدن و یا جویدن تنباکو می تواند بر تولید بزاق تاثیر گذاشته و باعث افزایش شدت خشکی دهان شود. نفس کشیدن با دهان باز یکی دیگر از عوامل خشکی دهان است.
علایم خشکی دهان
علایم و نشانه های معمول خشکی دهان شامل:
- احساس خشکی و چسبناکی دهان
- تشنگی پی در پی
- زخم در دهان، زخم و یا پوست بلندشده در گوشه دهان و ترک و خشکی لب
- احساس خشکی برروی زبان
- احساس سوزن سوزن شدن و یا سوزش در دهان بخصوص روی زبان
- زبان خشک، خشن و قرمز
- مشکل در صحبت کردن ویا مشکل در تشخیص مزه، جویدن و یا فرودادن
- خشونت صداو یا خشک شدن مسیر بینی
- بوی بد دهان
چگونگی درمان خشکی دهان
درمان شما بسته به علت خشکی دهانتان متفاوت می باشد. پزشک و یا دندانپزشکتان می تواند:
- تغییر داروها – در صورتیکه مشکل خشکی دهان شما ناشی از داروی مصرفی تان است،، پزشک شما می تواند دارو را تغییر داده و یا مقدار آن را کم و زیاد نماید.
- محصولات افزایش دهنده رطوبت دهان – این محصولات شامل دهانشویه ها، بزاق های مصنوعی و یا مرطوب کننده هایی هستند که دهان را مرطوب می کنند.
- تجویز دارو – اگر مشکل خشکی دهان شما شدید است، پزشک شما می تواند داروهایی همچون پیلوکارپین و یا سویملاین برای افزایش تولید بزاق تجویز نماید.
- محافظت از دندان – برای پیشگیری از خراب شدن دندان هایتان، دندانپزشکتان از خمیردندان های فلورایدی و دهانشویه های کلرهگزیدین استفاده نماید.
درمان خانگی خشکی دهان
بعلاوه درمان توسط پزشک و یا دندانپزشک راههایی برای بهبود مشکل توسط خود شما نیز وجود دارد:
- چشیدن آب و نوشیدنی های بدون شکر در طول روز برای مرطوب کردن دهان و نوشیدن آب حین جویدن و فرودادن غذا کمک کننده می باشد.
- جویدن آدامس های بدون شکر و یا مکیدن آبنبات های بدون قند.
- تنفس از طریق بینی بجای دهان
- افزایش رطوبت هوا در شب ها
- مرطوب کردن و نرم کردن لب ها برای پیشگیری و درمان ترک لب
- اجتناب از مصرف الکل و کافئین
- ترک مصرف سیگار و دخانیات
- عدم استفاده از آنتی هیستامین و ضداحتقان ها
- اجتناب از مصرف خوراکی های اسیدی و یا شیرین
- مسواک زدن با خمیردندان های حاوی فلوراید و استفاده از دهانشویه های حاوی فلوراید