فکرش را بکنید اگر همه شناگران بخواهند خودخواهی به خرج دهند و آرایش خود را پیش از ورود به آب پاک نکنند، چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر تمایلی به استفاده از کلاه شنا نداشته باشند، چه؟ اگر حتی 10 درصد از افراد شناگر، تصمیم بگیرند دوش گرفتن و استحمام را به بعد از شنا موکول کنند، چه خواهد شد؟ نمی‌دانید؟ فاجعه‌ای به‌نام آلودگی آب استخرها رخ خواهد داد و این فاجعه در مرحله اول، گریبان خود افرادی را که بهداشت را رعایت نمی‌کنند، خواهد گرفت.
ورود مواد شیمیایی موجود در لوازم آرایش، باکتری‌های مولد بو و حتی موهای رهاشده در سطح آب و زمین استخرها، می‌توانند عامل ایجاد بسیاری از بیماری‌ها و حساسیت‌های پوستی باشند. پس اگر قصد شنا دارید، برای حفظ سلامت در استخرها، بهداشت فردی را فراموش نکنید. با این مقدمه، می‌خواهیم شما را با تمام زیر و بم‌های بهداشتی درباره شنا و استخر آشنا کنیم.
کدام بیماران پوستی نباید استخر بروند؟
بین افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی، برخی باید برای پیشگیری از انتشار بیماری یا تسریع روند درمان و بدتر نشدن اوضاع بیماری‌شان، تا بهبود کامل قید رفتن به استخر و شنا را بزنند. مهم‌ترین این بیماران و بیماری‌ها، در 8 مورد زیر خلاصه می‌شود:
1. اگر آکنه در حال درمان دارید و داروهایی مانند راکوتان یا ایزوترتینوئین مصرف میکنید و پوستتان بیش از اندازه خشک شده، رفتن به استخر می‌تواند پوستتان را خشک‌تر کند. از این رو، یا باید دور استخر رفتن را برای مدتی خط بکشید یا بعد از شنا و دوش گرفتن، تمام سطح پوستتان را با مرطوب‌کننده مناسب بپوشانید. ضمن اینکه استفاده از شوینده‌های ملایم غیرصابونی مانند پن‌ها بعد از شنا برای شما ضروری است. در غیر این صورت، اندک لایه‌های چربی سطح پوست هم از بین می‌رود و خشکی پوستتان دوچندان می‌شود.
2. اگر به بیماری ویروسی زگیل کف پا مبتلا هستید تا زمان بهبود و درمان کامل به استخر نروید. راه رفتن بدون دمپایی یا پوشیدن دمپایی‌های مشترک در استخرهای عمومی می‌تواند خطر ابتلا به زگیل کف پا را برای دیگران هم ایجاد کند. ضمن اینکه احتمال وجود ویروس در اطراف ضایعات زگیل درمان‌شده هم وجود دارد بنابراین اگر زگیل کف پایتان کاملا هم درمان شد، بازهم شما از نظر اخلاقی موظف به استفاده از دمپایی شخصی و استفاده نکردن از دمپایی‌های مشترک در استخرها هستید.
3. بیماری ویروسی مولوسکوم هم جزو دیگر بیماری‌های مسری است که در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است اما افراد بزرگسال هم می‌توانند به آن مبتلا شوند. اگر خود یا فرزندتان مبتلا به مولوسکوم هستید، بههیچوجه قبل از بهبود کامل به استخر نروید زیرا بیماری شما یا فرزندتان می‌تواند به سرعت به دیگران منتقل شود.
4. افرادی که به درماتوفیتوزیس یا قارچ‌های پوستی در نواحی مختلف بدن مانند کشاله ران یا تنه مبتلا هستند هم نباید پیش از درمان و بهبود کامل، به استخر بروند تا زمینه ابتلای دیگران به این بیماری فراهم نشود. این بیماری معمولا در بین کشتی‌گیران که لباس‌های تنگ و پلاستیکی می‌پوشند، شایع‌تر است و باید توجه بیشتری به استخر رفتن خود داشته باشند.
5. بیماری زردزخم هم جزو بیماری‌های عفونی مسری است که می‌تواند به‌سرعت از فردی به فرد دیگر، مخصوصا به بچه‌ها منتقل شود. بیماران مبتلا به این بیماری هم از نظر اخلاقی نباید تا بهبود کامل بیماری‌شان به استخر بروند.
6. پوست بیماران مبتلا به برخی بیماری‌های تاولی خودایمنی مانند پمفیگوس مقاومت کمتری در برابر عوامل عفونی دارد. به‌همین دلیل بهتر است برای پیشگیری از آلوده و عفونی شدن زخم‌ها و تاول‌ها از رفتن به استخرهای عمومی خودداری کنند.
7. بهتر است افراد مبتلا به تبخال هم برای پیشگیری از عفونی شدن زخم‌های خود تا بهبود کامل به استخر نروند.
8. به افراد مبتلا به زونا هم توصیه می‌شود برای پیشگیری از انتشار ویروس این بیماری و در معرض ابتلا قرار دادن افراد دیگر به آبله مرغان، پیش از بهبود کامل به استخر نروند.
خطر سونا و جکوزی برای کودکان و بیماران قلبی
استفاده از جکوزی و وارد کردن شوک به بدن با ورود ناگهانی به حوض آب سرد پس از آن، برای افراد سالم اشکالی ندارد اما این حرکت می‌تواند بیماران قلبی یا افرادی که زمینه ابتلا به ناراحتی‌های قلبی را دارند، به دردسر بیندازد. زمانی که برای مدتی داخل جکوزی می‌مانید، خونرسانی سطحی در بدن افزایش می‌یابد و حجم زیادی از خون به سمت پوست و قسمت‌های سطحی بدن حرکت می‌کند اما ورود ناگهانی به حوض یا استخر آب سرد، بلافاصله پس از خروج از جکوزی، باعث ایجاد حرکتی معکوس می‌شود؛ یعنی آب سرد، خون را از سطح بدن به قسمت‌های مرکزی هدایت می‌کند و بار مضاعفی به دوش قلب می‌اندازد.
همین جابجایی حجم خون به سمت قسمت‌های مرکزی بدن می‌تواند باعث بروز حوادث ناگهانی قلبی در افراد بیمار شود. با این حال، تحریک عروقی و تحریک گردش خون ناشی از ورود ناگهانی از جکوزی به حوض آب سرد، می‌تواند برای افراد سالم، آثار مثبتی از نظر پوستی و عضلانی داشته باشد. نکته دیگر درباره استفاده بچه‌ها از جکوزی است. به‌طور کلی، استفاده از سونا و جکوزی برای بچه‌ها توصیه نمی‌شود. بخارهای موجود در سونا می‌توانند سیستم تنفسی بچه‌ها را تحریک و آنها را دچار مشکل کنند. فشار آب موجود در جکوزی هم برای بچه‌ها قابل تحمل و مناسب نیست.
برخی افراد بر این باورند که رفتن پسربچه‌ها به سونا و جکوزی باعث عقیم شدن آنها می‌شود اما احتمال عقیم شدن فقط در اثر استفاده بسیار مکرر و طولانی‌مدت پسربچه‌ها یا مردان جوان به‌دلیل بالا رفتن حرارت بیضه‌ها و ایجاد اختلال در تولید اسپرم وجود دارد و استفاده تفننی از سونا و جکوزی، چنین مشکلی را ایجاد نخواهد کرد.
فرزندتان از آب می‌ترسد؟
برخی بچه‌ها، از آب و استخر می‌ترسند و تمایلی به شرکت در کلاس شنا نشان نمی‌دهند. معمولا والدین این بچه‌ها از ما می‌پرسند چطور باید فرزندانشان را به شنا علاقه‌مند کنند یا اصلا ضرورتی دارد آنها را برخلاف میل باطنی‌شان به استخر ببرند؟ پاسخ این است که ما دو نوع ترس طبیعی و غیرطبیعی یا فوبیا داریم. برای غلبه بر ترس‌های طبیعی بهتر است فرد با مواردی که باعث ایجاد ترس در او می‌شوند، مواجه شود. مثلا اگر بچه‌ها بدون دلیل از آب و شنا و استخر می‌ترسند، بهتر است آنها را به کلاس‌های شنا ببرید تا با آنچه از آن می‌ترسند، مواجه شوند.
درواقع، ورود تجربه به ترس طبیعی، یکی از راه‌‌های حل مساله است. البته برخی بچه‌ها بیمارگونه از آب و شنا می‌ترسند. در این صورت، بازهم فرستادن آنها به استخر توصیه می‌شود اما با روشی متفاوت. در این شکل از ترس، نمی‌توان بچه‌ها را با تشویق کردن روانه آب کرد، بلکه به مداخلات درمانی و مشاوره‌های روان‌شناسانه یا روان‌پزشکانه هم نیاز است.
از طرف دیگر، همه ما می‌دانیم برخی کارها و مهارت‌ها در جامعه کنونی، جزو ملزومات محسوب می‌شوند و بلد نبودن آنها می‌تواند روی اعتماد به نفس افراد تاثیر منفی داشته باشد. مثلا رانندگی کار مهمی نیست و می‌توانیم راننده‌ای هم برای خودمان استخدام کنیم اما جو کنونی جامعه به‌گونه‌ای است که افرادی که براساس ترس‌ها و فوبیاهای خود مهارت رانندگی ندارند، اعتماد به نفس پایین‌تری در برخی جمع‌ها پیدا می‌کنند بنابراین اگر دوست داریم توانمندی‌های فرزندان خود را افزایش بدهیم، باید نگاهی هم به ورزش شنا به‌عنوان یکی از مهارت‌های خوب و ضروری زندگی امروزی داشته باشیم.
اگر ترس فرزندتان از شنا زیاد است، با روان‌شناس یا روان‌پزشک مشورت کنید و حتی اگر لازم باشد، او را با یک دوره کوتاه درمانی، به سمت شنا سوق بدهید. آموختن مهارت شنا، هم می‌تواند اعتماد به نفس بچه‌ها را افزایش دهد و هم آنها را با یکی از بهترین انواع ورزش‌ها آشنا کند. والدین نباید فقط به دلیل علاقه نداشتن فرزند خود به شنا، قید فرستادن او را به استخر بزنند.
چند نکته درباره عینک شنا
افراد سالم (در هر سنی) که چشمان سالمی دارند و از هیچ‌نوع عینک طبی‌ای استفاده نمی‌کنند، باتوجه به کلر موجود در آب و حتی کلر موجود در فضاهای سرپوشیده استخرها باید از عینک‌های شنا برای حفظ سلامت چشم‌هایشان استفاده کنند. این عینک‌ها کمتر تار می‌شوند و وسعت دید بهتری هم به فرد شناگر می‌دهند. اگر در حالت عادی، عینکی هستید و دوست دارید شنا کنید، می‌توانید یک عینک شنای مناسب تهیه کنید، آن را به مراکز عینک‌سازی بدهید و بخواهید تا عدسی مناسب چشم شما را روی فریم عینک سوار کند. نمره‌دار کردن عینک‌های شنا، کمک بزرگی به افرادی است که مشکل بینایی و به شنا علاقه دارند. بعد از شنا هم چشم‌های خود و هم تمام قسمت‌های عینک شنا را با آب و شامپوی بچه بشویید تا کلر موجود در اطراف چشم‌ها و زوایای عینک، کاملا پاک شود و مشکلی از نظر حساسیت یا قرمزی چشم‌ها برایتان ایجاد نکند.
اگر واریکوسل دارید، سونا نروید!
این روزها برخی افراد ادعا می‌کنند که در اثر رفتن به استخر و سوناهای عمومی یا حتی شنا در آب دریا دچار برخی بیماری‌های آمیزشی مانند زگیل یا تبخال تناسلی شده‌اند اما بیماری‌های جنسی و آمیزشی، همانطور که از نامشان هم پیداست، فقط از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند و امکان انتقال آنها در مکان‌های عمومی ورزشی مانند استخر وجود ندارد. از بحث بیماری‌های آمیزشی که بگذریم، فقط به یک مورد محدودیت رفتن به سالن‌های استخر برای آقایان برمی‌خوریم و آن هم ابتلا به واریکوسل است.
معمولا افراد مبتلا به واریکوسل با مشکل افزایش دمای بیضه‌ها و ایجاد اختلال در روند تولید اسپرم مواجه هستند به همین دلیل باید برای پیشگیری از تشدید بیماری خود دور استفاده از سونا و جکوزی را خط بکشند چون رفتن به سونا و جکوزی که حرارت بالایی دارند، باعث افزایش بیشتر دمای بیضه‌ها و آسیب دیدن وسیع‌تر اسپرم‌ها خواهد شد.
8 توصیه طبی به شناگران
1. برای پیشگیری از کدر شدن موهایتان در اثر تماس با کلر موجود در آب استخر، حتما کلاه شنا بپوشید.
2. پس از شنا، حتما در خانه دوش بگیرید و سر و تن خود را با آب ساده و شوینده‌های ملایم، از آلودگی‌ها و کلر موجود در آب استخرها پاک کنید.
3. اگر عادت به شنا کردن مداوم دارید، برای محافظت از پوست و موی خود از لوسیون‌های مرطوب‌کننده بدن و سرم‌های مو استفاده کنید.
4. از آنجا که امکان انتقال بسیاری از بیماری‌های پوستی در اثر استفاده از لوازم شخصی مشترک وجود دارد، بههیچوجه از حوله مشترک در استخر استفاده نکنید.
5. برای پیشگیری از ابتلا به زگیل کف پا، از دمپایی‌های مشترک موجود در استخرها استفاده نکنید و پابرهنه در سالن استخر راه نروید.
6. برای پیشگیری از ابتلای به بیماری‌های قارچی و عفونی ناحیه تناسلی، هرگز از مایوی مشترک استفاده نکنید و مایوی خود را حتی به اعضای خانواده‌تان هم قرض ندهید.
7. برای پیشگیری از ابتلای احتمالی به شپش یا حتی گال، هرگز از کلاه شنای مشترک استفاده نکنید.
8. مایوی بچه‌ها را هم به هم قرض ندهید. ناحیه تناسلی بچه‌ها هم می‌تواند حاوی باکتری‌های سازگار با قسمت تناسلی خودشان باشد و برای دیگران ایجاد بیماری کند.
از دماغگیر استفاده کنید
معمولا استفاده از گوش‌گیر و دماغگیر بین افرادی که به شنا علاقه دارند، رایج است. چند نکته اساسی درباره استفاده از این دو وسیله وجود دارد. نکته اول مربوط به دماغگیر می‌شود. تمام افراد بزرگسال یا کودکان باید قبل از ورود به آب استخر، سوراخ‌های بینی خود را به‌وسیله دماغگیر بپوشانند. متاسفانه از آنجا که بیم آلودگی در آب برخی استخرها وجود دارد و آب برخی استخرها را هم با مواد نامناسبی مانند مواد سفیدکننده، ضدعفونی می‌کنند، ورود این مواد یا آلودگی‌های احتمالی به مجاری تنفسی از طریق بینی می‌تواند مشکلات تنفسی برای افراد ایجاد کند. از این رو، استفاده از دماغگیر برای تمام افراد، مخصوصا بچه‌ها و آنهایی که مشکلات تنفسی دارند، ضروری و مفید است.
اگر عفونت گوش دارید، استخر نروید
استفاده از گوش‌گیر هنگام شنا کار نسبتا بیهوده‌ای به نظر می‌رسد چون اگر پرده گوش سالم و بدون هرگونه عفونتی باشد، نیازی به مراقبت با هیچ وسیله‌ای نخواهد داشت و اگر پرده گوش دچار پارگی باشد، شنا ممنوع است. شما به هر شکلی که گوش‌های خود را پیش از ورود به داخل آب بپوشانید، بازهم نمی‌توانید صددرصد از ورود آب به داخل گوش پیشگیری کنید. ورود آب به گوشی که پرده‌‌اش پاره شده یا آسیب دیده است، نتیجه‌ای جز عفونت گوش نخواهد داشت. اگر هم پرده گوش سالم باشد اما عفونت قارچی گوش داشته باشید، از نظر بهداشتی و اخلاقی نباید تا بهبود کامل به استخر بروید و آلودگی را در سطح استخر منتشر کنید.
گوش‌هایتان را پس از شنا خشک کنید
برای پیشگیری از هرنوع آسیب در ناحیه گوش داخلی و میانی، باید گوش‌ها را پس از شنا با روش مناسبی خشک کنید. استفاده از دستمال و گوش‌پاک‌کن در این موارد راه مناسبی نیست و خشک کردن گوش با باد ملایم سشوار، جزو بهترین روش‌ها محسوب می‌شود. البته حواستان باشد که پیش از خشک کردن گوش‌ها، داخل آنها را با آب تمیز بشویید تا از کلر و آلودگی‌های احتمالی موجود در آب استخر پاک شود.