لارنژیت حاد ( Acute laryngitis ) یا التهاب حنجره که عموما با گرفتگی صدا تظاهر می یابد. افرادیکه زیاد صحبت میکنند با احتمال بیشتری به این بیماری مبتلا خواهند شد ( نظیر معلمین )
بدنبال عفونت تنفسی ویروسی دستگاه تنفس فوقانی مثل سرماخوردگی ، ویروس حنجره را ملتهب کرده سبب گرفتگی صدا ، خشن شدن صدا و گاها سرفه میشود.
پس علائم لارنژیت بدین شرح است :
hoarsness یا خشن شدن صدا – گاه آفونی ( بیمار قادر به تولید صدا نیست ) و اکثر موارد با سرفه همراه است. سرفه ها خشک و نه چندان شدید هستند ولی اصلی ترین تظاهر بیماری همان گرفتگی صدا است.
شیوع :
حدود ۳۰% موارد سرماخوردگی به لارنژیت منتهی میشود. ولی شیوع کلی آن حدود ۲% است. در فصل سرد سال این بیماری بیشتر دیده میشود و شیوع آن در زمستان ۲ برابر تابستان است. از نظر سن ، شیوع خاصی را برای این بیماری نمیتوان در نظر گرفت و میتوان گفت در تمامی سنین احتمال ابتلا وجود دارد.
طول دوره بیماری :
در اکثر موارد ظرف ۳ روز گرفتگی صدا برطرف میشود ولی گاه تا ۸ روز یا بیشتر نیز طول میکشد. بیماری خود محدود شونده است و عارضه خاصی برای آن گزارش نشده است.
اتیولوژی :
تقریبا تمامی ویروسهایی که سرماخوردگی ایجاد میکنند میتوانند لارنژیت نیز ایجاد کنند. ویروس پاراآنفولانزا ( ۲۱% ) ، رینوویروس ( ۱۵% ) جزء شایعترین ها هستند. ویروسهای آنفولانزا و آدنوویروس در مرتبه بعد ( حدود ۳% ) شیوع دارند. ولی در اپیدمی های آنفولانزا قطعا شیوع لارنژیت ناشی از ویروس آنفولانزا افزایش می یابد ( تا ۳۰% ).
از نظر عوامل باکتریال میتوان به :
Mycoplasma Pneumoniae , Chlamydophilia pneumoniae و استرپتوکوک گروه A اشاره کرد. دیفتری را باید در نظر داشت. Haemophilus influenzae بعنوان یک عامل اتیولوژیک در نظر گفته میشود.
از علل غیر شایع لارنژیت میتوان به عوامل زیر اشاره کرد : ویروس هرپس ، کاندیدا ، کوکسیدیوئیدس ایمیتیس ، کریپتوکوکوس نئوفورمنس و استرپتوکوک گروه A . این عوامل بیماریزا گاها در افراد با ایمنی طبیعی نیز قادر به ایجاد لارنژیت هستند.
سل حنجره همراه یا بدون همراهی سل ریوی از علل مهم و جدی درگیری حنجره بحساب می آید.
سل حنجره از نظر مسری بودن بسیار حائز اهمیت است و یکی از انواع سل با بار میکروب بالا در نظر گرفته میشود.
احتیاطات لازم در برخورد با این بیماران اهمیت دارد ( نظیر اتاق ایزوله با فشار هوای منفی – ماسک هپا – پوشش بینی و دهان بیمار با ماسک هنگام خروج بیمار از اتاق ) ولی در مورد سایر موارد بیماریزای لارنکس به احتیاطات تنفسی droplet نظیر استفاده از ماسک معمولی ( ماسک جراحی ) بسنده میشود.
هیستوپلاسموزیس نیز میتواند لارنژیت ایجاد کند . این عفونت عموما با بدخیمی لارنکس نظیر SCC اشتباه گرفته میشود ( بخصوص در لارنگوسکوپی یا برونکوسکوپی ) و نمونه برداری از موضع میتواند تشخیص قطعی را اثبات کند. رنگامیزی مخصوص قارچ میتواند عامل بیماریزا را در ناحیه تحت مخاطی نشان دهد.
از علل غیرعفونی گرفتگی صدا که نباید با لارنژیت اشتباه شود میتوان به : استفاده بیش از حد از صدا – ریفلاکس اسید معده و بدخیمی حنجره اشاره کرد.
گاه بیماریهای عفونی دیگر میتوانند گرفتگی صدا ایجاد کرده با لارنژیت اشتباه شوند . نظیر : کروپ ( خروسک ) ، تراکئیت باکتریال ، اپیگلوتیت حاد و سایر علل عفونی لارنکس.
تشخیص :
عموما تاریخچه بیماری میتواند تشخیص را برای پزشک مسجل کند. معاینه لارنکس نشانگر پرخونی مخاطی – قرمز شدن چین های صوتی و ادم مخاط منطقه است.
درمان :
شامل درمان بیماری زمینه ای است. عموما : ۱) استراحت صوتی و ۲ ) مرطوب کردن مخاط مثل استفاده از بخور آب سبب تخفیف علائم بیماری میشود. مطالعاتی که اثربخشی آنتی بیوتیک را در درمان لارنژیت بررسی کرده اند عموما نشاندهنده بی تاثیر بودن آنتی بیوتیک بوده است ولی در مواردیکه شک به عوامل باکتریال نظیر کلامیدیوفیلیا ، مایکوپلاسما ، سیاه سرفه و دیفتری وجود دارد باید حتما آنتی بیوتیک مناسب ( عموما ماکرولیدهای جدید نظیر آزیترومایسین یا کلاریترومایسین ) استفاده شود.
توصیه ها :
۱) تا سه روز بطور مطلق و تا یک هفته بصورت نسبی استراحت صوتی کنید. تصور کنید قادر به حرف زدن نیستید. حداقل از حرف زدن در مورد مسائل غیر ضروری اجتناب کنید
۲) اگر مجبور به صحبت کردن هستید با تن آهسته حرف بزنید. جیغ کشیدن یا بلند صحبت کردن سبب میشود بیماری شما تا چندین هفته طول بکشد
۳) از دستگاه بخور استفاده کنید. بخور آب سرد ارجحیت دارد چون بعلت مکانیسم خود ذرات آب کوچکتری در هوا پخش میکند و نفوذ آن به دستگاه تنفس بیشتر است. بخور آب سرد به این معنی نیست که بخار سرد است یا دمای پایین دارد بلکه به مکانسم تولید آن بر میگردد یعنی بخار با روش گرم شدن تولید نمیشود. آب به ذرات خیلی ریز تبدیل شده در هوا پخش میشود. دستگاه بخور آب گرم با مکانیسم حرارتی بخار تولید میکند و چون ذرات آب بزرگ هستند تا شعاع یک متری از دستگاه را میتواند مرطوب نگه دارد. لذا توصیه کلی برای استفاده از بخور ، بکار بردن بخور آب سرد است.
۴) در موارد طول کشیده از یک داروی ضد التهاب استفاده کنید. من ناپروکسن با دوز ۲۵۰ میلیگرم هر ۸ ساعت را ترجیح میدهم. ولی ایبوپروفن – ایندومتاسین – تولمتین نیز داروهای موثری محسوب میشوند
۵) اگر آلرژی فصلی دارید از یک داروی آنتی هیستامین استفاده کنید. ستیریزین – کلرفنیرامین – فکسوفنادین و لوراتادین داروهای خوبی بحساب می آیند.
۶) اگر سرفه با خلط همراه بود یا تب وجود داشت استفاده از آنتی بیوتیک الزامی است. در این مورد به پزشک مراجعه کنید تا آنتی بیوتیک مناسب برای شما تجویز شود
۷) اگر علائم خاصی که موید عفونت سیستم تنفس است وجود دارد بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. این علائم شامل : وجود اگزودا ( چرک ) روی لوزه ها – تب و لرز – خلط سبز یا زرد رنگ – وجود طاول های ریز در حفره دهان – وجود بثورات پوستی و غیره….