افرادي كه به تقليد از ساير فرهنگ‌ها و به دليل مدگرايي، انواع حيوانات را در خانه نگهداري مي‌كنند، اغلب از خطرات ناشي از نگهداري اين حيوانات در خانه و تماس نزديك با آنها بي‌اطلاع اند. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهاني (WHO)، از ميان حدود 1700 عامل بيماريزا، 832 عامل از طريق حيوانات به انسان منتقل مي‌شود.
در دهه 1980، اين طرز تفكر رواج يافته بود كه نگهداري حيوانات خانگي با افزايش طول عمر انسان همراه است، چرا كه تنهايي او را پر مي‌كند. اما بررسي‌هايي كه در سال‌هاي بعد صورت گرفت، نتايج معكوسي را در برداشت. انواع عفونت‌هاي باكتريايي قارچي و انگلي، آلرژي‌ها و جراحات ناشي از اين حيوانات، بخصوص در افرادي كه سيستم ايمني ضعيفي دارند، كودكان، زنان باردار و بيماراني با اندام‌هاي پيوندي، باعث بروز بيماري‌هاي خطرناك و حتي كشنده مي‌شود.
حيواناتي مانند سگ، گربه، حيوانات كوچك (موسوم به جيبي) مانند موش و خرگوش، پرندگان و ماهي‌ها جزو حيوانات خانگي محسوب مي‌شوند.
بيماري‌هاي مرتبط با سگ‌ها: كمپيلوباكتر يكي از باكتري‌هايي است كه از طريق مدفوع سگ‌ها انتقال مي‌يابد و ميتواند باعث عفونت دستگاه گوارش و عوارضي مانند اسهال، اسهال خوني، تب، دردهاي شكمي، تهوع، استفراغ و در موارد نادر نوعي بيماري در سيستم عصبي شود.
لپتوسپيرا نيز باكتري ديگري است كه عامل بيماري لپتوسپيروز است و انتقال آن از سگ‌ها به انسان ميتواند علائمي شبيه به آنفلوآنزا ازجمله تب ناگهاني، سردرد شديد، قرمزي چشم‌ها، دردهاي عضلاني، خستگي، تهوع و گاهي لكه‌هاي قرمزرنگ روي پوست ايجاد كند كه معمولا پس از 13 تا 14 روز دوره نهفته آشكار مي‌شوند. اين بيماري در موارد حاد ميتواند باعث نارسايي كبد و كليه و حتي مرگ شود. باكتري ديگري موسوم به كريپتو سپوريديوم ريديوزيس كه اغلب از طريق بچه سگ‌ها منتقل مي‌شود، علائمي مانند كمپيلوباكتر ايجاد مي‌كند، درمان بيماري حاصل از آن دشوار است و داروهايي مانند پارومومايسين كه عليه آن تجويز مي‌شود، داراي عوارض زيادي است.
همچنين ليشماني، نوعي بيماري انگلي است كه ميتواند از برخي حيوانات، از جمله سگ‌ها به انسان منتقل شود و پوست يا اندام‌هاي داخلي را درگير كند.
عوارض نوع پوستي آن به صورت زخم‌هايي ظاهر مي‌شود كه ممكن است دردناك يا بدون درد و همراه با غده‌هايي متورم باشند. چنانچه اين نوع از ليشماني درمان نشود، جاي زخم‌ها ميتواند براي هميشه روي پوست باقي
بماند.
در نوع ديگر ليشماني، اندام‌هاي داخلي مانند طحال و كبد متورم مي‌شوند، چنانچه اين فرم از بيماري درمان نشود، ميتواند بسيار خطرناك باشد و منجر به مرگ شود. از ساير بيماري‌هاي منتقل‌شونده از طريق سگ‌ها (به طور غيرمستقيم با گزش كنه‌ها) مي‌توان به بيماري ليم كه نوعي عفونت باكتريايي بوده و با زخمهاي بزرگ پوستي همراه است، اشاره كرد. عفونت ژيارديايي، ابتلا به ديپليديوم (نوعي كرم نواري)، كرم قلابدار ـ كه آلودگي آن ميتواند از طريق خوردن يا نفوذ از پوست (معمولا پاها) اتفاق بيفتد و باعث التهاب، قرمزي و خارش پوست شود ـ همچنين كرم حلقوي، بيماري بروسلوز و بيماري كشنده هاري از بيماري‌هاي ديگري هستند كه از سگ‌ها به انسان منتقل مي‌شوند.
بيماري‌هاي مرتبط با گربه: توكسوپلاسموز يكي از بيماري‌هاي منتقل‌شونده توسط گربه‌هاست كه از انگلي موسوم به توكسوپلاسميلا و از طريق مدفوع حيوان انتقال مي‌يابد. بيماران تحت مداواي سرطان و افراد با سيستم ايمني ضعيف، مستعد ابتلا به اين بيماري هستند. توكسوپلاسموز در زنان باردار ميتواند منجر به سقط جنين شود. عفونت پليگ (پرسينياپستيس)، عفونت باكتريايي ديگري است كه ميتواند از طريق گزيدن كك، از حيواناتي مانند گربه و جوندگان به انسان منتقل شود. علائمي مانند تب، لرز، ضعف، تورم و درد غدد لنفاوي و نيز عفونت ريه‌ها در اين بيماري آشكار مي‌شود. عفونت ميتواند به ساير بخش‌هاي بدن نيز برسد و چنانچه بيماري بلافاصله درمان نشود، ممكن است منجر به مرگ شود.
عامل بيماري ديگري كه از طريق خراشيدگي‌ها و گازگرفتگي‌هاي گربه انتقال مي‌يابد، بروتونلاهنسلا ناميده مي‌شود كه بيماري CSD را ايجاد مي‌كند كه باعث تورم غدد لنفاوي، تب، سردرد، بي‌اشتهايي، بيماري‌هاي كبدي و زخمهاي پوستي مي‌شود.
عفونت ناشي از كوكسيلا برنتي (تب كيو) نيز بيماري باكتريايي ديگري است كه از طريق گربه‌ها انتقال مي‌يابد. همانند سگ‌ها، بيماري‌هاي باكتريايي از قبيل عفونت ناشي از كمپيلوباكتر، كريپتوسپوريديوم ريديوزيس، ديپليديوم، لپتوسپيروزيس، بيماري ويروسي هاري و بيماري انگلي ناشي از كرم‌هاي قلابدار و كرم‌هاي حلقوي نيز ميتواند از طريق گربه‌ها به انسان منتقل شود.
بيماري‌هاي مرتبط با پرندگان: اگرچه بيماري‌هايي كه با لمس يا نگهداري پرندگان به وجود مي‌آيند نادرند، اما انواع پرندگان نيز مي‌توانند ميكروب‌هايي را به انسان انتقال دهند. به عنوان مثال، جوجه‌ها و اردك‌ها مي‌توانند باكتري سالمونلا را انتقال دهند. همچنين انواع طوطي‌ها، باكتري كلاميدياسي‌تاچي را انتقال مي‌دهند كه عامل ايجاد بيماري سيتاكوزيس است.
همچنين نوعي بيماري انگلي موسوم به كريپتوكوكوزيس ميتواند از طريق فضولات كبوترها انتقال يابد كه باعث عفونت‌هاي ريوي و زخمهاي پوستي مي‌شود.
بيماري‌هاي ناشي از حيوانات خانگي كوچك (حيوانات جيبي): اين حيوانات شامل جوندگاني هستند كه به دليل كوچكي مي‌توانند در جيب جاي بگيرند. ازجمله اين حيوانات كه معمولا در قفس‌ها نگهداري مي‌شوند، مي‌توان به انواع موش‌ها، خرگوش، همستر (جانوري شبيه موش) و راسو اشاره كرد.
بيماري سالمونلا و ويروس لنفوسيتيك كريومننژيتيس ميتواند از جوندگان خانگي منتقل شود. اين بيماري ميتواند باعث سردرد، تب، استفراغ و گلودرد شود. همچنين تورم اعصاب در اين بيماري منجر به كرختي و بي‌حسي در بازوها يا پاها شده و تورم مغز (آنسفاليت) نيز موجب مشكلات يادگيري، گيجي و زوال عقل مي‌شود. در زنان باردار نيز ميتواند منجر به سقط جنين يا آسيب به آن شود.
ماهي‌ها و بيماري‌هاي مرتبط با آنها: ماهي‌ها و دوزيستاني مانند قورباغه و وزغ كه در آب زندگي مي‌كنند، مي‌توانند باكتري‌هايي را كه باعث بيماري در افراد مي‌شوند، منتقل كنند، از جمله عفونت سالمونلايي ميتواند از آب آكواريوم‌ها انتقال پيدا كند.
آلرژي نسبت به حيوانات خانگي
15 تا 30 درصد افراد بخصوص افرادي كه سيستم ايمني ضعيفي دارند، نسبت به پروتئين‌هاي آلرژن موجود در پوست، بزاق يا ادرار حيوانات خانگي واكنش نشان مي‌دهند.
مايعاتي كه از بدن سگ‌ها و گربه‌ها ترشح مي‌شوند و نيز پوست‌هاي مرده آنها (هنگام پوست‌ريزي)، حاوي مواد آلرژي‌زاي چسبناكي است كه ميتواند به ديوارها، لباس‌ها و سطوح ديگر بچسبد و وقتي به غشاهاي روي چشم‌ها و بيني مي‌رسد، باعث تورم و خارش اين غشاءها و گرفتگي بيني مي‌شود. همچنين بسياري از ذرات ريز آلرژن مي‌توانند وارد ريه‌ها شوند و باعث سرفه، خس‌خس سينه و تنگي نفس شوند. در ضمن افراد بسيار حساس، دچار بثورات جلدي شديدي روي صورت، گردن و بالاي سينه مي‌شوند. تماس افراد مبتلا به آسم با گربه نيز ميتواند خطرناك باشد.
خطري جدي است، مراقب باشيد
لازم است افرادي كه در تماس با حيوانات خانگي هستند، براي محافظت از خود در برابر انتشار بيماري‌هاي احتمالي از اين حيوانات، نكاتي را رعايت كنند، از جمله اين كه به خاطر داشته باشيد هميشه دست‌هايتان را پس از بازي‌كردن با حيوانات يا حمل آنها، بخصوص پيش از غذاخوردن و دست‌زدن به مواد غذايي به خوبي با آب و صابون بشوييد. مراقب باشيد كه حيوان خانگي‌تان تنها از غذاهاي مخصوص حيوانات يا گوشت‌هاي كاملا پخته تغذيه كند و اجازه ندهيد كه حيوان ديگري را شكار كند يا مدفوع (فضولات) حيوان را بخورد. حيواناتي را كه دچار اسهال شده‌اند، لمس نكنيد و اگر اسهال حيوان بيش از 2 روز طول بكشد، حيوان را نزد دامپزشك ببريد. از خريد حيوانات ناسالم و حيواني كه كمتر از 6 ماه سن داشته باشد، خودداري كنيد. از تماس با حيوانات ولگرد و بدون صاحب خودداري كنيد، چراكه مي‌توانند عفونت‌هاي زيادي را منتقل كنند.
به مدفوع حيوانات دست نزنيد. جعبه نگهداري بچه گربه‌ها را روزانه تعويض و پوشش قفس پرندگان را روزانه تميز كنيد و آنها را دور از آشپزخانه و اتاق غذاخوري نگه داريد. براي جلوگيري از خراش توسط گربه‌ها، ناخن‌هاي حيوان را كوتاه كنيد و در صورت خراشيده‌شدن يا گازگرفتگي شديد، فورا زخم‌ها را خوب با آب و صابون بشوييد.
براي تميزكردن قفس حيوانات يا آكواريوم‌ها، دستكش‌هاي پلاستيكي و تميز خانگي دست کنيد و پس از اتمام، دست‌هايتان را بشوييد. از حيوانات غيرمتعارف مانند ميمون‌ها و راسوها اجتناب كنيد. حيوانات خود را از كك‌ها دور نگه داريد. حيوانات خانگي را به طور مرتب مورد معاينات سلامتي قرار دهيد.