بدن انسان همواره در معرض خطر ابتلا به بیماری های مختلف بوده و در این میان یکی از بیماری هایی که به خصوص در دوران نوزادی، سالمندی و افراد دارای نقص سیستم ایمنی شیوع بیشتری داشته و در نتیجه عواقب ناشی از عفونت نیز ایجاد می شود، مسمومیت خونی یا سپتیسمی است.
مسمومیت خونی؛ خطرناک اما قابل درمان
مسمومیت خون یا سپتیسمی (blood poisoning ) به عفونتی گفته می شود که در آن باکتری ها و مواد سمی همراه با آن ها (که در ناحیه سرایت باکتری جمع شده) وارد جریان خون می شوند و از این راه تکثیر یافته و به تمام بدن گسترش می یابند.
نتایج برخی از تحقیقات نشان می دهد این عفونت روی بیشتر از یک درصد از نوزادان تازه متولد شده اثر گذاشته و حدود نیمی از موارد نیز باعث مرگ و میر آنان می شود.
سپتیسمی در شرایطی که سدهای اولیه دفاعی بدن مانند پوست و مخاط آسیب ببینند، احتمال بروز بیشتری دارد.
نشانه ها
شدت بروز علائم و نشانه های بیماری در هر فرد بستگی به شرایط سلامت عمومی بیمار، وجود بیماری های زمینه ای و میزان تأخیر در درمان دارد.
علائم مسمومیت خونی شامل لرز شدید، بالا رفتن سریع درجه حرارت بدن، تند شدن ضربان قلب و تعداد تنفس زیاد، برافروختگی پوست، گیجی و منگی، تحریک پذیری، کاهش فشار خون و در موارد شدید، اختلال انعقادی (که می تواند با نشانه هایی مانند خون مردگی در زیر پوست و اشکالی از بثورات ظاهر شود) از نشانه های بیماری است و نبود تب نمی تواند دلیل بر عدم وجود سپتیسمی باشد.
علل
عفونت در جایی از بدن، مثلاً در آپاندیس، دندان، سینوس، لگن، کیسه صفرا، یا مجاری ادراری ممکن است باشد. منشأ عفونت همچنین می تواند از یک سوختگی، زخم عفونی شده، یا یک آبسه باز باشد.
ابتلای به سرطان خون یا سایر سرطان ها، ابتلای فرد به بیماری های کاهنده مقاومت بدن(ایدز، سل و...)، مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن(ترکیبات کورتیکو استرویید و داروهایی که در بیماری های روماتیسمی مصرف می شوند)، سن بالای 60 سال و بارداری یا زایمان های عارضه دار از عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به عفونت خونی هستند.
مسمومیت خونی می تواند عوارضی نظیر شوک(کاهش شدید فشار خون)، عفونت دریچه های قلبی و نارسایی احتقانی قلب، نشانگان زجر تنفسی، نارسایی کلیه و کبد را ایجاد کرده و در صورت عدم درمان در نهایت به مرگ بیمار منجر شود.
استفاده بی موقع از آنتی بیوتیک برای نوزادانی که هنوز سپتیسمی ندارند، اثرات این دو نشانه (CD11B و 8-IL ) را احتمالا کاهش می دهد.
درمان
بهترین روش درمان مسمومیت خونی، استفاده از آنتی بیوتیک جهت مبارزه سریع با عفونت است. همچنین انجام آزمایش های تشخیصی شامل کشت خون برای شناسایی عامل بیماری، آزمایش ادرار و شمارش گلبول های خون در بیماران پس از درمان ابتدایی بیماری ضروری است.
گاهی لازم است پس از شناسایی منشأ عفونت نسبت به برداشتن یا تخلیه آن و در مواردی تزریق فرآورده های خونی به بیمار اقدام کرد.
پیشگیری
* در صورت بروز هر گونه عفونت، برای درمان به پزشک مراجعه نمایید.
* مراقبت های لازم را در مورد کاتترهای بیماران بستری در بیمارستان اجرا کنید.
* تزریق واکسن آنفلوانزا و پنوموکک به بیماران در معرض خطر بالای این عفونت ها ( طبیعتاً مقاومت آن ها به این بیماری ها کم است) لازم است.
* اگر قبلاً انجام کار دندانپزشکی باعث بروز مسمومیت خون در شما شده است، یا این که بیماری دریچه قلب دارید، پیش از انجام هر گونه کار دندانپزشکی، با راهنمایی دندانپزشک یا بهداشت کار دهان و دندان، آنتی بیوتیک جهت پیشگیری مصرف کنید.
توصیه
چنانچه علائمی از افت فشار خون یا تب بسیار بالا (بالای 39 درجه) در بیمار دیده شود، می توان از اقداماتی نظیر رساندن مایعات کافی به بدن بیمار و همچنین تب برهایی مانند استامینوفن استفاده کرد، زیرا اغلب جمعیت در معرض خطر این عفونت، افراد سالمند و نوزادان بوده که به دنبال تب شدید و کاهش فشار خون دچار عوارض جبران ناپذیری در ارگان های حیاتی مانند مغز، کلیه، کبد و قلب می شوند.
فعالیت
بیمار تا زمانی که فعالیت عادی خود را به تدریج آغاز کند باید در رختخواب استراحت کند.
رژیم غذایی
به هنگام بیماری حاد، معمولاً بهتر است تغذیه داخل وریدی انجام شود.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمائید:
* بروز مجدد تب
* علایم عفونت (تورم، درد، قرمزی) در هر کجایی از بدن، اگر شما قبلاً سابقه مسمومیت خون داشته اید، و الان می خواهید یک جراحی غیر اورژانس یا یک کار دندانپزشکی انجام دهید.
* اگر دچار علایم جدید وغیرقابل کنترل شده اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
نشانه هایی از بیماری عفونی اطفال
دانشمندان گزارش دادند که عفونت های جدی که سپتیسمی نامیده می شود، بر روی بیشتر از 1 درصد از نوزادان اثر می گذارد و حدود 50 درصد باعث مرگ و میر نوزادان می شود.
بر طبق گفته دکتر ایرملی و همکارانش از دانشگاه هلسینکی، عفونت این بیماری غالبا با بیماری های عفونی دیگر اشتباه می شود. این بیماری عفونی (سپتیسمی) مسمومیت عفونی حاصله بر اثر جذب باکتری ها و مواد فاسد همراه باکتری است که در ناحیه سرایت باکتری جمع شده و وارد خون می گردد.
محققان نشان داده اند که با دو نشانه CD11B و 8-IL نوزادان مبتلا را تشخیص می دهند و نوزادان سالم اثر کمتری از این دو نشانه داشتند. زمانی که این گروه از نوزادان با هم مقایسه شدند، سطح CD11B و 8-IL در نوزادان سپتیسمی بالاتر بود و سطح این دو نشانه، در تشخیص ابتدایی بیماری سپتیسمی امیدبخش است. نشانه CD11b یک نشانه موفق برای این بیماری عفونی در اطفال است.
محققان ذکر کردند که استفاده بی موقع از آنتی بیوتیک برای نوزادانی که هنوز سپتیسمی ندارند، اثرات این دو نشانه را احتمالا کاهش می دهد. دکتر نوپون افزود که مطالعات جدیدی را آغاز کرده ایم که نشانه CD11b را در نوزادان بزرگ تر را نیز تشخیص بدهیم.