یائسگی فصلی گریزناپذیر از زندگی خانم‌هاست که معمولا با افزایش وزن و تغییرات جسمانی کم‌و‌بیش زیادی همراه است. کاهش میزان استروژن بدن در این دوره باعث تحلیل عضلات و همچنین افزایش توده چربی بدن می‌شود که بیشتر در ناحیه دور شکم تجمع می‌کند. در نتیجه، اگر خانم‌ها به تغذیه خود اهمیت ندهند، علاوه بر تشدید علائم این دوره، از قبیل گُرگرفتگی در معرض افزایش سالانه، حداقل 500 گرم وزن نیز قرار می‌گیرند. در این مطلب به چند ماده غذایی که باعث افزایش علائم دوره یائسگی می‌شود، اشاره می‌کنیم.
مربا و میوه‌های خشک و نفخ
اگر همیشه عادت به مصرف مواد غذایی شیرین داشته‌اید، لازم است کمی در این عادت غذایی تجدیدنظر کنید. تا حد امکان مصرف بیسکویتها، مربا و همچنین میوه‌های خشک را محدود کنید. این مواد غذایی شیرین باعث اشکال در لوله گوارش می‌شود و نفخ ایجاد می‌کند.
البته این حالت برای همه یکسان نبوده و بهتر است دلیل نفخ‌تان را بررسی کنید. برای این کار لازم است مواد غذایی مصرفی خود (مواد غذایی حاوی قند بیشتر) را یادداشت کنید، سپس هرکدام را که مشکوک به ایجاد نفخ است به مدت چند روز از برنامه غذایی خود حذف کنید و منتظر نتایج آن باشید. اگر با حذف هر ماده غذایی تاثیر مثبتی دیدید، از مصرف آن بپرهیزید. می‌توانید به جای مربا که قند زیادی دارد از موز یا کمپوت سیب استفاده کنید. دسرهای شیرین را با میوه‌های تازه و میوه‌های خشک را با بادام جایگزین کنید.
چای و قهوه و تحمیل گرمای زیاد
نتایج یک پژوهش جدید که جولای 2014 در مجله Menopause به چاپ رسیده است، نشان می‌دهد مصرف زیاد قهوه باعث افزایش حالت گرگرفتگی و تعریق شبانه در خانم‌های یائسه می‌شود. این نوشیدنی داغ بسرعت دمای بدن را بالا می‌برد، اما برخلاف الکل باعث ایجاد تغییر در میزان استروژن نمی‌شود.
اگر از حالت گرگرفتگی در عذابید، بهتر است از نوشیدن چای داغ بپرهیزید؛ زیرا چای داغ باعث انبساط رگ‌ها می‌شود و این حالت را تشدید می‌کند. قهوه نیز همین خاصیت را دارد و به مشکل گرگرفتگی دامن می‌زند. البته محققان به این نتیجه رسیده‌اند که کافئین باعث کاهش مشکلات مربوط به خلق و خوی، بهبود حافظه و تمرکز در این دوره شود.
سوسیس و کالباس: مضر برای استخوان‌ها
یائسگی باعث بروز تغییراتی در هورمون‌ها می‌شود و دمینرالیزه شدن استخوان‌ها با سرعت بیشتری انجام می‌شود؛ در نتیجه خانم‌ها بیشتر از آقایان در معرض پوکی استخوان قرار می‌گیرند. مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم باعث پیشگیری از این بیماری و حفظ تراکم استخوان در بهترین وضع خود می‌شود، البته به شرط این‌که از جذب همزمان ویتامین D و پروتئین نیز غافل نشوید.
توجه داشته باشید که مواد غذایی سرشار از سدیم (نمک)، مانع از جذب کلسیم در استخوان‌ها می‌شود. به عقیده متخصصان حوزه تغذیه، هر صد میلی‌گرم سدیم موجود در مواد غذایی باعث از بین رفتن یک میلی‌گرم کلسیم از طریق ادرار می‌شود. حواستان باشد مواد غذایی خیلی شور، مانند سوسیس و کالباس، گوشت‌های فرآوری‌شده، سوپ‌ها و غذاهای آماده کنسروی، پنیرها و... سرشار از سدیم بوده و باعث دفع کلسیم از بدن و پوکی استخوان می‌شود. باید جذب سدیم را به روزانه 2000 میلی‌گرم محدود کنید.
مواد غذایی‌چرب: افزایش چربی دور شکم
از حدود پنجاه سالگی، افزایش وزن و چربی بخصوص در ناحیه دور شکم با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد. متاسفانه این ذخیره چربی نزدیک کبد و پانکراس خواهد بود و خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی ـ عروقی افزایش می‌یابد. علاوه بر این، کلسترول توتال و کلسترول بد خون (LDL) از دوره پیش از یائسگی تا بعد از یائسگی به میزان حدود 20 درصد افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه لازم است توجه ویژه‌ای به تغذیه بخصوص مصرف چربی‌ها داشته باشید.
محققان حوزه تغذیه توصیه می‌کنند که از مصرف چربی‌های ترانس یا غیرهیدروژنه موجود در مواد غذایی فرآوری شده از نوع بیسکویتها، شیرینی‌جات، مواد غذایی سرخ‌کردنی، مارگارین و... بپرهیزید. علاوه بر این لازم است که مصرف چربی‌های اشباع‌شده موجود در گوشت‌های قرمز، تخم‌مرغ، خامه و پنیر نیز تا حد امکان محدود شود؛ زیرا مصرف زیادی آنها باعث افزایش خطر انسداد رگ‌ها می‌شود.
البته حواستان باشد که برخی مواد غذایی حاوی چربی‌های مفید هستند که از رگ‌ها و عضلات قلب محافظت می‌کنند. این چربی‌های مفید همان امگا3ها (ماهی‌های چرب و...) و چربی‌های اشباع‌نشده (روغن زیتون بکر، آووکادو، زیتون و بادام) هستند.
در دام مواد غذایی رژیمی نیفتید
خانم‌های یائسه حتی با وجود توجه و کنترل تغذیه خود اغلب با افزایش وزن مواجه می‌شوند. در واقع کاهش میزان استروژن بدن که به‌طور طبیعی به دلیل یائسگی رخ می‌دهد، باعث کند شدن سوخت‌وساز بدن می‌شود و قدرت سوزاندن کالری‌های دریافتی را کاهش می‌دهد. در این سنین برخی خانم‌ها برای کاهش میزان کالری دریافتی به سمت مصرف مواد غذایی رژیمی و کم‌کالری می‌روند که اشتباه است.
نتایج پژوهشی که در دانشگاه تافتس بوستون انجام شده است، نشان می‌دهد خانم‌هایی که در دوره یائسگی کالری‌های مصرفی‌شان را می‌شمارند همیشه به سمت مصرف افراطی مواد غذایی رژیمی می‌روند و بیشتر از خانم‌هایی که سراغ این محصولات غذایی نمی‌روند در معرض چاقی قرار می‌گیرند.
فراموش نکنید تغییر رژیم غذایی مستقیما روی بدن ما تاثیر دارد. هر چه رژیم شما سخت‌تر باشد سوخت‌وساز بدنتان نیز کندتر می‌شود و کالری کمتری خواهید سوزاند. هر اندازه که رژیم شما کم‌کالری‌تر باشد، بدن در کالری‌سوزی دچار مشکل بیشتری خواهد شد. در نتیجه کالری‌ها با سرعت کمتری می‌سوزد و به‌صورت چربی ذخیره خواهد شد.
شیر بنوشید اما نه زیاد!
برخی از خانم‌های یائسه برای پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان، مصرف شیر را افزایش می‌دهند. اگر پیش از این زیاد شیر مصرف نمی‌کردید، این افزایش ناگهانی ممکن است باعث بروز مشکل عدم‌تحمل لاکتوز شود که به نفخ، کرامپ‌های عضلات شکمی و اسهال منجر می‌شود.
باید بدانید که لاکتوز یعنی همان قند طبیعی موجود در محصولات لبنی تازه مانند شیر یا ماست توسط آنزیمی به نام لاکتاز هضم می‌شود که در روده تولید می‌شود. اما با بالارفتن سن، این آنزیم درست کار نمی‌کند. در نتیجه شیر بدرستی هضم نمی‌شود و مشکل می‌سازد. توصیه می‌کنیم برای جذب کلسیم از منابع دیگر این ماده معدنی مانند بادام، کلم و... استفاده کنید و از جذب ویتامین D کافی غافل نشوید.