اسم من نارنگى است و انواع و اقسام شیرین و ترش بزرگ و كوچك به اندازه یك فندق تا برابر یك گرمك دارم . خواص من مثل سایر مركبات است و علاوه بر عناصر مفیدى كه آن ها دارند، مقدارى هم شبه كلر، برم در من دیده مى شود و به همین جهت در لطیف كردن پوست دست و صورت ، بهتر از سایر برادرانم عمل مى كنم و نوع شیرین من در تسكین اعصاب اثر بیشترى دارد. عده اى مرا به جاى پرتقال سلطان مركبات و شاه میوه ى زمستانى مى نامند.
تو سرخ
آنچه به نام تو سرخ در شمال ایران به عمل مى آید، نوعى میوه ى مركب است كه خواص آن شبیه سایر مركبات بوده ، و طرفداران زیادى ندارد. ولى اخیرا در جنوب ایران یك گیاه دیگر كاشته اند كه در خوزستان به ((حسینقلى خانى )) معروف بوده و در تهران به نام (( گریپ فروت )) به فرش مى رسد. این گیاه را در زبان خارجى ((پامپلوس )) مى نامند، خوردن آب آن به عنوان اشتها آور و مقوى معده و قلب به كار مى رود.
باب بارتو
در بلوچستان به من باب بارتو مى گویند. نوعى از خانواده ى مركبات هستم كه هسته من لعاب زیادى مثل تخم كتان دارد، و براى نرم كردن سینه بسیار مفید مى باشم .
سایر منافع مركبات
آنچه گفته شد مختصرى از فواید بى شمار خانواده ى ما بود، از دوستان وفادار انسان هستیم . سلامت و جوانى را براى شما پایدار مى سازیم ، و از پوست ما اسانسى معطر مى گیرند كه ضد عفونى كننده بوده ، و در ساختن ادوكلن و مرهم هاى ضد زخم به كار مى رود.
اسانس ما قادر است بزرگترین دشمنان بشر را كه میكروب هاى دیفترى ، مننژیت و حصبه مى باشد نابود سازد. از پوست خارجى ما نیز براى معطر كردن غذا و شربت هاى دارویى و غیر دارویى ، ترشى ها و مرباها و غیره استفاده مى كنند و در نزد ایرانیان رسم است كه پوست ما را در كنار منقل یا بخارى مى گذارند تا محیط خانه را معطر سازیم . تلخى كه در میوه هاى بعضى از انواع ما مثل ترنج و دارابى مى بینید، یكى دیگر از محسنات ما مى باشد. زیرا این تلخى مربوط به یك ماده ى مؤثر است كه اشتها را باز مى كند و به همین جهت است كه غذاشناسان توصیه مى كنند، همیشه ما را قبل از غذا میل نمایید تا معده ى شما را براى قبول و هضم آن آماده سازیم . خلال نارنج را با سنبل الطیب دم كرده ، و صبح بجاى چاى نوش جان كنید تا قلب و اعصاب شما تقویت شود.
رب نارنج كه در اثر جوشاندن و غلیظ كردن آب نارنج بدست مى آید نه تنها یك چاشنى خوب براى ترش كردن غذاها است ، بلكه یك مرهم ضد زخم، ضد انگل و ضد میكروب مى باشد و در گذشته كچلى را با آن معالجه مى كردند. اگر ناخن شما سست و شكننده است چند روز، روزى دو مرتبه روى آن رب نارنج بمالید و بعد مشاهده كنید كه چگونه سخت و محكم مى شود.
اگر به نارنج دسترسى ندارید، مى توانید با آب لیمو و آب نارنج استفاده كنید. براى از بین بردن چربى پوست و موهاى خود نیز مى توانید از رب یا آب میوه ى ما استفاده نمایید، ولى براى چربى سر انسان كه مقدمه ى طاسى است ، بایستى حتما از رب نارنج بهره مند شوید و بگذارید مدتى بماند، روى پوست خشك شود و بعد آن را با آب نیم گرم پاك نمایید. براى پاك كردن لكه هاى قرمز و سیاه كه روى پوست و صورت و بدن شما پیدا مى شود، بهتر آن است كه به رب نارنج نمك زده و روى آنها بمالید و بگذارید تا خوب خشك شود، براى نرم كردن دست و صورت و از بین بردن گوشت هاى زیادى ، باز هم به سراغ رب نارنج و بدل آن لیمو بروید. مخلوطى از آب لیمو و گلیسیرین و چند قطره آمونیاك نیز براى این كار تجویز شده است .
به كودكان خود توصیه نمایید كه هفته اى دو بار دندان هاى خود را با مضمضه كردن آب لیمو تمیز كرده و بعد مسواك بمالند تا دندان هاى آنها دچار كرم خوردگى نشود. براى از بین بردن زگیل بایستى نوع ترش مرا با پوست و هسته در سركه خیساند و بعد آنرا له كرده روى زگیل گذاشت تا كم كم از بین برود. اگر آب تصفیه شده در دسترس ندارید، آسان ترین راه براى ضدعفونى كردن آن افزودن چند قطره آب لیمو ترش است.
هیچگاه ماهى نخورید مگر آن كه قبلا روى آن چند قطره آب لیمو یا آب نارنج بچكانید. در اروپا معمولا صدف هاى دریایى را همراه با نوع ترش ما مى فروشند و در این مورد دانشمندى اظهار نظر كرده و گفته است : سم را با ضد سم همراه مى فروشند. آب لیمو مسمومیت غذایى را كم مى كند و از فساد مواد خوراكى جلوگیرى مى نماید . به آب هویج چند قطره آب لیمو بزنید، تا طعم گس و علفى آن از بین برود. وقتى زالو در بیخ گلوى كسى چسبید، دستپاچه نشوید، یك لیوان آب لیمو به او بدهید و بگویید جرعه جرعه بنوشد تا زالو كنده شود. آب ما خانواده ى مركبات ادرار را زیاد مى كند و كلیه و مثانه را زهكشى مى نماید.
استفاده از آب انواع ما براى رژیم لاغرى اثرى بسیار مطمئن و بى ضرر دارد. براى مبارزه با انگلهاى معده و روده ، بایستى یكى از میوه هاى ما را با پوست له كرده ، و بعد در شربت عسل خیس نموده و بعد در صافى ریخته و با فشار شیره ى آنرا گرفت و شب ، قبل از خواب نوشید. براى جلوگیرى از خون دماغ ، پنبه را با آب لیمو ترش یا نارنج آغشته كرده ، و در سوراخ هاى دماغ بگذارید تا خون بند آید، با آب انواع ترش ما مى توانید لكه هاى سبز و مركب را از روى لباس پاك كنید . آب لیمو شیرین دوام ندارد، این نقص برطرف خواهد شد. مخلوط دو برابر آب لیمو شیرین با یك برابر آب لیمو ترش نوشابه اى گوارا و مفید است و بهترین دارو براى معالجه مبتلایان به امراض عفونى است .
این نوشابه ترشى چندانى ندارد، و براى معده و روده هاى مجروح هم مضر نمى باشد. لیموهاى آبى كه در جهرم و جنوب ایران به عمل آمده ، و براى گرفتن آب لیمو مصرف مى شود، با لیمو ترش فرق دارد، ولى منافع آنها یكسان است ، اگر در اثر خوردن انواع میوه هاى ما در معده احساس ناراحتى كردید، و یا مبتلا به دل درد، و درد پهلو شدید نترسید و چند روز مرتبا به خوردن آن ادامه دهید و بدانید به علت داشتن مواد رادیواكتیو امراض خفته را بیدار مى كنیم و بعد آن ها را معالجه مى نماییم و نیز مى توانیم سموم بدن را از گوشه و كنار عضلات خارج كرده ، و از بین ببریم . لیمو عمانى نوعى لیمو ترش است . كه در عمان به عمل مى آید و بهترین چاشنى براى غذاهاى مختلف است . براى معالجه گواتر سمى و كوچك كردن غده ى سیب آدم بهترین وسیله ضماد كوبیده ى پوست پرتقال و لیمو است .