شنیدن به اندازه دیدن برای انسان‌ها مهم است و دنیای بی‌صدا، دنیای تاریکی خواهد بود. البته دنیا خاموش نمی‌شود، بلکه خدای نکرده گوش‌ها عیب می‌کنند و ناشنوایی زندگی را به سکوت می‌کشاند. بدون شک کسی دوست ندارد گوش‌هایش نشنود یا وزوز کند. برای این کار لازم است برخی عادت‌های نادرست را ترک کنیم، چون به سلامت گوش‌هایمان آسیب جدی می‌زند.
بوسیدن لاله گوش
شاید بوسیدن لاله گوش فرزند یا همسر کاری دلنشین و برای ابراز محبت باشد، اما همین عادت بظاهر ساده و آکنده از عشق ممکن است برای قوه شنوایی خطرساز باشد. این کار دَمشی روی پرده گوش و در پی آن تلاطمی در مایع حلزونی گوش یا گوش درونی ایجاد می‌کند که متاسفانه گاهی به بروز مشکلات شنوایی منجر می‌شود.
دکتر لوی ریتر، استاد شنوایی‌شناسی دانشگاه هوفسترای نیویورک، تاکنون بیش از سی مورد اختلالات شنوایی ناشی از بوسه شناسایی کرده است. به گفته بیماران این پزشک، بوسیدن گوش قابل مقایسه با صدای توپی است که به گوش برخورد می‌کند. بهتر است از بوسیدن این ناحیه حساس بپرهیزید.
فریاد کشیدن در گوش
هیچ‌وقت به شوخی یا از روی عصبانیت در گوش فرد دیگری فریاد نکشید. این کار بیش از این‌که آزاردهنده باشد، برای قوه شنوایی خطرآفرین است. فریاد زدن در‌گوش‌باعث بروز ترومای صوتی می‌شود. در واقع اگر صدای ما به طور متوسط 50 دسی‌بل باشد وقتی فریاد می‌کشیم به صد دسی‌بل هم می‌رسد و گوش انسان ممکن است با 80 دسی‌بل نیز کر شود. از فریاد زدن در حفره گوش دیگران خودداری کنید و به هیچ‌کس اجازه ندهید این کار را با شما بکند.
مصرف دارو بدون در نظر گرفتن عوارض آن
برخی داروها که به اتوتوکسیک یا سم گوش معروف هستند، تاثیر منفی روی گوش داخلی دارند و ممکن است باعث سنگینی گوش، وزوز گوش یا سرگیجه شوند. این مساله ممکن است موقتی یا دائمی باشد. در حالت کلی بعد از مصرف برخی داروها یا تزریق آنها، هر دو گوش انسان به طور متقارن تاثیر می‌پذیرند و دچار مشکل می‌شوند، اما اگر دارو مستقیما داخل یک گوش استفاده شود، روی همان عضو تاثیر می‌گذارد.
از بین این داروها می‌توان به داروهای دیورتیک (ادرارآور) مانند آلداکتون اشاره کرد که برای مقابله با فشار خون بالا یا نارسایی قلبی نیز استفاده می‌شود. این داورها ممکن است باعث بروز مشکلات شنوایی شوند که خوشبختانه با توقف مصرف‌شان مشکل رفع می‌شود. مصرف داروهای ضدالتهاب مانند آسپرین با دوز‌های بالا نیز گاهی باعث کم‌شنوایی موقت می‌شوند. علاوه بر اینها داروهای ضدسرطان نیز باعث بروز مشکلات شنوایی می‌شود که مانند سنگین‌شدن گوش ناشی از سالمندی است.
رانندگی با شیشه‌های پایین
کودکان وقتی سوار ماشین می‌شوند دل‌شان می‌خواهد کنار پنجره بنشینند و شیشه‌ها را تا آخر پایین بکشند. تکرار این کار باعث کم‌شنوایی گذرا می‌شود که ممکن است در طولانی‌مدت آزاردهنده‌تر و جدی‌تر شود. توجه داشته باشید پایین آمدن از جاده کوهستانی با شیب تند نیز به دلیل اثرات فشار هوا ممکن است برای گوش‌های بچه‌های کم‌سن‌وسال آسیب‌رسان باشد.
رفتارهای مشکوک شنوایی در کودکان
در موارد کم‌شنوایی متوسط، کودکان اختلالاتی در تشخیص صدا، اختلالات رفتاری، تاخیر در حرف‌زدن یا واکنش‌های ناپایدار به هیاهو یا صداهای پیرامون خود نشان می‌دهند. توصیه می‌کنیم نسبت به ورم گوش مداوم نیز هشیار باشید. اگر کم‌شنوایی کودک جدی‌تر باشد ممکن است به اختلالات زبانی یا رفتاری منجر شود. اگر به رفتارهای کودک خود مشکوک هستید حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.
کارکردن با مته و دریل بدون محافظت از گوش‌ها
اگر عادت دارید شخصا به تعمیرات منزل بپردازید یا شغل‌تان ایجاب می‌کند مدام با دریل و مته سروکار داشته باشید، حواس‌تان بیشتر به سلامت گوش‌هایتان باشد. سروصدایی که این ابزارها ایجاد می‌کنند، بالاتر از 85 دسی‌بل است که ممکن است سلامت سلول‌های شنوایی گوش داخلی را به خطر بیندازد و در‌طولانی‌مدت باعث آسیب‌های جدی شود.
متاسفانه خطر ابتلا به سنگینی گوش در کارگرهایی که مدام در معرض این‌گونه صداها قرار دارند، بیشتر است. این مشکل قابل جراحی نیست و معمولا با وزوز گوش نیز همراه است. باید بدانید سنگینی گوش یا کم‌شنوایی با سالانه 750 مورد جدید، دومین بیماری مربوط به مشاغل محسوب می‌شود. اگر قرار است به مدت یک یا چند روز از این ابزارهای پرسروصدا استفاده کنید حتما گوش‌هایتان را با کلاه کاسکت یا گوشی‌های مخصوص بپوشانید.
شیرجه زدن زیاد در استخر
شیرجه‌زن‌های حرفه‌ای که مدام در استخر شیرجه می‌زنند باید حواس‌شان به احتمال ابتلا به کم‌شنوایی موقت باشد. در این موارد فشار آب مشکل‌ساز می‌شود و درد جزئی در گوش‌ها پدید می‌آورد. توجه داشته باشید شیرجه‌زدن از ارتفاع خیلی زیاد ممکن است باعث بروز مشکلات دائمی شنوایی شود. در این مواقع برای بالا آمدن به سطح آب حتما حواس‌تان به دوره تعدیل فشار آب باشد. برای پیشگیری از مشکل کم‌شنوایی موقت حتما از گوش‌گیرهای مخصوص شنا استفاده کنید.
گوش‌دادن به موزیک با صدای بلند به مدت 4 ساعت
گوش دادن طولانی‌مدت به موسیقی با دستگاه پخشmp3 ، داخل اتومبیل یا حتی در منزل آن هم با صدای بلند به قوه شنوایی آسیب می‌زند و باعث وزوز گوش می‌شود. خطر اصلی موسیقی این است که لذت گوش‌دادن به آن، میزان انرژی دریافتی از طریق گوش‌ها را می‌پوشاند. یعنی شما اصلا متوجه فشاری که به گوش‌هایتان وارد می‌شود، نمی‌شوید.
وقتی با صدای بلند به موسیقی گوش می‌دهید، سلول‌های گوش داخلی شروع به تولید ماده‌ای سمی می‌کند که به خودی خود خطرناک نیست؛ اما ترشح زیاد آن باعث از بین بردن همین سلول‌های تولیدکننده می‌شود. هرچه صدای موسیقی بلندتر باشد روند ترشح این ترکیب با سرعت بیشتری رخ می‌دهد. محدوده دسی‌بل قبل از تولید این ترکیب 85 دسی‌بل در دوره زمانی 8 ساعت تخمین زده شده است.
وقتی صدا به 88 دسی‌بل می‌رسد باید مدت زمان گوش‌دادن به آن به چهار ساعت کاهش یابد. در واقع قانون اصلی این است که به‌ازای هر سه دسی‌بل افزایش صدا باید مدت زمان قرارگیری در معرض آن صدا به نصف کاهش باید. توصیه می‌کنیم صدای دستگاه پخشmp3 را کم کنید. وقتی در کنسرت یا مراسم پرسروصدا هستید، حتما از گوشی استفاده کنید تا برخورد صدای بلند با گوش‌هایتان کمتر شود.
تغذیه نامناسب
گوش‌ها علاوه بر آرامش صوتی به تغذیه مناسب نیز نیاز دارند. نتایج پژوهش‌های متعدد نشان داده افرادی که به ناشنوایی مبتلا هستند، کمبود مواد مغذی داشته‌اند. گوش مانند اعضای دیگر بدن نیاز به تغذیه دارد. اگرچه غذا خوردن باعث نمی‌شود بهتر بشنوید، اما تغذیه سالم باعث افزایش سلامت گوش‌هایتان می‌شود.
تشخیص علائم سنگینی‌گوش یا کم‌شنوایی
تغییرات رفتاری یا تغییر در صدا یا نحوه ادای کلمات جزو علائم ابتدایی شروع مشکلات شنوایی است. وقتی فردی مدام از مخاطب خود می‌خواهد حرف خود را تکرار کند یا از او می‌خواهد کمی بلندتر صحبت کند، لازم است به پزشک مراجعه کند.
چه بخوریم؟
امگا3ها: به عقیده متخصصان تغذیه، موادغذایی حاوی امگا3ها مانند روغن کلزا، آجیل‌ها، ماهی‌های چرب و... در جهت افزایش سلامت گوش‌ها در الویت قرار دارند، زیرا این مواد به عملکرد خوب مغز کمک می‌کنند و در نتیجه برای تمییز اطلاعات شنوایی نیز مفیدند.
منیزیم: غذاهای دریایی، غلات کامل، کاکائو و سبزیجات سبز جزو منابع غذایی منیزیم هستند که آنتی‌اکسیدانی قوی برای مقابله با پیری سلول‌های بدن محسوب می‌شود.
اسید آلفالینوئیک و ویتامین E: این مواد مغذی در سیب‌زمینی، گوشت گاو، دل و قلوه وجود دارند و قادر هستند آسیب‌های وارده به گوش و خطر کاهش شنوایی را به میزان زیادی کاهش دهند.
ویتامین 9 B: نتایج یک پژوهش در هلند نشان می‌دهد این ویتامین باعث بهبود انتقال سیگنال‌های شنوایی به مغز می‌شود. ویتامین9 B در اسفناج، زیتون، کاهو و تخم‌مرغ به‌وفور وجود دارد.
کرستین: کرستین، آنتی‌اکسیدانی قوی است و باعث بهبود گردش خون در مویرگ‌های موضعی، بخصوص در گوش داخلی می‌شود. پیاز، مرکبات، سیب با پوست، چای سبز یا سیاه سرشار از این آنتی‌اکسیدان هستند.
ویتامینD: ویتامین D باعث جذب بهتر کلسیم و تقویت غضروف‌ها می‌شود و برای سلامت گوش‌ها نیز مفید است. ماهی ساردین، ماهی تن، ماهی خال‌مخالی، تخم‌مرغ و قارچ جزو منابع غذایی سرشار از ویتامینD محسوب می‌شوند.