حسادت کاملا آموختنی است و اگر در فردی دیده شود، قطعا ریشه در نوع تربیت والدینش دارد. همین که والدین به طور مداوم کودکشان را با دیگران مقایسه می کنند در واقع به او این مساله را می فهمانند که همه خوبی باید برای تو باشد و این امر به مرور زمان در فرد تثبیت می شود.
حسادت یعنی آرزو کردن زوال نعمت از کسی که آن را به دست آورده است، یعنی دوست داشتن گرفته شدن نعمت ها و پیشرفت های دیگران و رسیدن آنها به خود. شخصی که حسود است، از وجود هر گونه شادی، موفقیت و پیشرفت درحوزه های مختلف زندگی دیگران اعم از شغلی، تحصیلی، ازدواج، فرزنددار شدن و ...، احساس نارضایتی می کنند.
باید توجه داشته باشیم که حسادت را با حسرت و غبطه اشتباه نگیریم. حسادت، احساس و واکنش منفی است به معنای آرزوی از دست داد نعمت های دیگران است، ولی غبطه به معنای احساس و واکنش مثبت است به معنای آرزوی داشتن نعمت های دیگران بدون اینکه آنها آن نعمت ها را از دست بدهند.
علل ایجاد این سونامی
مقایسه شدن کودکان به طور مداوم با همسالانشان توسط والدین: هنگامی که یک کودک توسط والدینش با کودکان دیگر مقایسه می شود، این حس در او ایجاد می شود که باید تمام نعمت ها و پیشرفت های زندگی برای من باشد و دیگران نباید آنها را داشته باشند. پس یک عامل مهم در ایجاد حس حسادت، مقایسه شدن کودکانمان به طور مداوم با کودکان دیگر است.
حسادت والدین: عامل دیگری که به ایجاد حس حسادت در کودکان کمک می کند، نوع رفتار والدینشان است. کودکان مشاهده گران قوی هستند و به راحتی می توانند از رفتارهای افرادی که با آنها ارتباط زیادی دارند، الگو برداری کنند. پس اگر والدینی مدام واکنش حسادت را به دیگران نشان می دهند، می توانند به ایجاد این حس در کودکشان کمک کنند.
عدم خودآگاهی: افرادی که هیچ شناختی از ویژگی های شخصیتی و رفتاری و اخلاقی خود ندارند و نقاط قوت خود را نمی شناسند،بیشتر واکنش حسادت را در برابر دیگران نشان می دهند.
عدم اعتماد به نفس: افرادی که اعتماد به نفس کافی ندارند و در واقع به خودشناسی نرسیده اند می توانند این واکنش منفی را از خود نشان بدهند.
وقتی حسادت همراه ما است
آثار هیجانی: اگر فردی مبتلا به نشان دادن واکنش حسادت باشد، ممکن است هیجانات منفی زیادی را از خود نشان بدهد. مثل خشم، اضطراب و حتی افسردگی. اگر فرد مدام به این فکر کند که چرا دیگران به پیشرفت های پی در پی می رسند و یا چرا دیگران همیشه شاد هستند؟ و خودش به این مسایل نرسیده باشد، ممکن است که خشمگین شود، اضطراب را تجربه کند و یا حتی افسردگی را نشان دهد.
آثار اجتماعی: افرادی که واکنش حسادت را نشان می دهند در ارتباطات بین فردی آنها تعارض و فاصله های زیادی دیده می شود. این افراد معمولا در برقراری ارتباط با دیگران دچار ناتوانی هستند.
درمانگاه حسادت
حسادت، احساس و واکنش منفی است به معنای آرزوی از دست داد نعمت های دیگران است ولی غبطه به معنای احساس و واکنش مثبت است
1- رسیدن به خودآگاهی و شناخت نقاط ضعف و قوت: یکی از مهمترین راهکارهای درمان حسادت این است که افراد به خودشناسی برسند. به این معنا که باید به شناخت ویژگی های مثبت و منفی شخصیتی و رفتاریشان برسند و سعی کنند که ویژگی های مثبت شان را بیشتر اهمیت بدهند و سعی کنند ویژگی های منفی شان را بر طرف نمایند. وقتی افراد بتوانند نقاط قوتشان را ببینند از اعتماد به نفس بیشتری برخوردار می شوند. همین امر منجر می شود که کمتر واکنش حسادت را نشان بدهند.
2- توجه به ضررهایی که حسادت ایجاد می کند: پیشنهاد می شود کسانی که مبتلا به این حس منفی هستند بیشتر به آثار منفی این واکنش توجه کنند. وقتی آثار زیان آور این هیجان نامطلوب بر روی زندگیمان را بشناسیم سعی می کنیم از این حالت بیشتر فاصله بگیریم.
3- توجه به منحصر به فرد بودن انسان ها: در طول زندگی، هر فردی رفتارهای متفاوتی از دیگران را نشان می دهد. همه انسان ها منحصر به فرد هستند و اگر افراد به این مساله توجه داشته باشند، دیگر به موفقیت های دیگران حسادت نمی کنند. افراد قطعا باید به این درک برسند که مانند هیچکس نیستند و نمی توانند باشند.
4- اهمیت قایل شدن برای نعمت های زندگی: بهتر است افراد همیشه به نعمت های زندگیشان فکر کنند و آنها را در ذهنشان پر رنگ کنند. برای این کار بهتر است هر ماه یک بار یک لیست از این نعمت ها را تهیه کنید و آن را همراه خود داشته باشید تا هر زمان که حس حسادت در شما شکل گرفت بتوانید به داشته ها و پیشرفت های زندگی خودتان فکر کنید و این حس را در وجودتان کمرنگ تر کنید.
5- پذیرفتن این که کمال مطلق در زندگی وجود ندارد: اگر افراد به این نتیجه برسند که هیچ کسی نمی تواند در زندگی کامل باشد و هر فردی ممکن است دارایی هایی را داشته باشد که دیگران آنها را ندارند، اینگونه نیز می توانند به کم رنگ تر کردن این حس در خود کمک کنند.