درزندگي ديده ايم يا شنيده ايم که افرادي با استعدادهاي بسيار بالا به کارهاي خلاف روي آورده اند و اتفاقأ به دليل توانمنديهاي بالا به کارهاي خارق العاده اما منفي دست زده اند. هنر تعامل با استعدادها که زير شاخه اي ازمبحث سيستم مديريت استعدادهاست به ما ميگويد که هميشه بهترين راه درچنين مواقعي اولين و راحت ترين راه نيست! به عبارت ديگر به جاي سرکوبي مطلق اين افراد به دليل کارهايشان که تبعات منفي براي خود و جامعه شان دارد، ميتوان از استعدادهاي آنها براي رشد و ترقي جامعه بهره جست به گونه اي که آنان نيز در مسير رشد و اصطلاح قرار گيرند.
يکي از ارکان مهم در مقوله استعداديابي واستعداد پروري، فرصتها هستند. اساسأ فرصتها يا دروني هستند و ما خود مسبب آن بوده ايم و يا اينکه ازبيرون نشأت گرفته اند. مثل فرصتي که از سوي والدين، معلمان، خواهران و برادران، دوستان و.... فراهم ميگردد وما را در شناسايي و رشد استعدادها ياري ميدهد. در اينجا پرداختن به چند نکته ضروريست:
5 چگونگي دريافتن فرصتها.
6 جلوگيري از هدر رفتن فرصتهاي ايجاد شده.
7 چگونگي تبديل تهديدها به فرصتها.
مورد اول به اين اشاره دارد که درزندگي هر يک از ما فرصتهائي ايجاد ميشود که گويي خداوند به ما ارزاني ميدارد تا بدان وسيله زمينه رشد و پويايي استعداد خود را مهيا سازيم. در حديثي قدسي آمده است:
«وَفي اَيام دَهرِکُم نَفَحاتٌ اَلا فَتَعرضُوا لَها»
بدين معني که درزندگي هر کدام از شما نفحات (نسيم هاي انرژي بخش و جانفزا) از سوي خداوند به سوي شما وزيده ميشود، پس آگاه و مترصد باشيد که خود را درمعرض آنها قراردهيد.
مورد دوم به ما گوشزد ميکند که مواظب باشيم فرصتهاي ايجاد شده تباه نشوند وحتي الامکان از آنها بهره کافي را ببريم. درحديث گهرباري داريم که:
«اِغتَنِموا الفُرصَ فَاِنَّها تَمُرُ مَرَ السحاب»
يعني فرصتها را غنيمت شماريد و در يابيد چرا که مانند ابرميگذرند. پس لازمه بهره مندي از فرصتها سرعت و دقت در کشف آنهاست.
سومين نکته در فرصتها اشاره به اين موضوع دارد که با مديريت عالي و متعالي ميتوان حتي ازتهديدهاي زندگي هم فرصت ساخت.
يکي ديگر از عواملي که متأسفانه بسياري از ما آن را تهديد قلمداد ميکنيم، داشتن رقيب است. در کلاسهاي درس ما بعضأ دانش آموزان مخصوصأ دانش آموزان درسخوان و طراز اول دوست دارند يکه تازه باشند درحاليکه اين رقيب است که آنها را به فعاليت بيشترو پويايي مضاعف وا ميدارد واساسأ رقابت سالم عامل پيشرفت است و نبايد عامل اضطراب وناراحتي باشد. در بعضي موارد حتي دشمن هم ميتواند نقش يک فرصت خارجي را ايجاد کند .
البته تعيين دقيق اينکه اتفاق پيش روي ما يک فرصت است و يا تهديد کار چندان آساني هم نيست و به عواملي از جمله تجربه، دانش و صحيح بودن زاويه ديد نيز بستگي دارد به عنوان مثال در يک عمليات نظامي که بين ما و دشمن کانال عريضي حائل شده است، تشخيص اينکه آن کانال آيا فرصت است يا تهديد فقط به اين نکته بستگي دارد که آيا نيروي تهاجمي و دفاعي ما از آنها بيشتر است يا بالعکس. اگر ما از آنها قوي تريم اين سد يک مانع و لذا يک تهديد است اما در صورتيکه آنها از ما قوي تر باشند اين کانال فرصتي است فرا روي ما که مانع از حمله دشمن به سمت ما شود.