هنر متاعی است ذی قیمت و به تبع آن، تحصیلش بسیار دشوار، تنها کسانی که خواسته اند بهای این درّ گرانبها را بپردازند، توانسته اند بخشی از خطوط زرین فرهنگ و هنر این مردم باشند. آنان که تمام فرصت خود را صرف طلب نان و نام کرده اند، هرگز نتوانسته اند افتخار خسروانی ملک هنر را بیابند. نام و یاد و منش چنین کسانی قطعا نباید مانند سایر اشیا عتیقه تنها در کنج موزه ای نگهداری شود. اگر چه بسیاری از سروران ملک هنر، چهره در نقاب خاک کشیده اند، اما روح و حیات هنرشان همواره زنده خواهد ماند.
هنر از نظر کودکان با آن چه بزرگ سالان می پندارند تفاوت دارد. تعریف هنر هرچه باشد، از نظر کودک وسیله ای جهت بیان احساسات و افکار به طرز ناخودآگاه است. هیچ دو کودکی از نظر احساسی و فکری به یک دیگر شبیه نیستند. در واقع کودک امروز با کودک دیروز تفاوت زیادی دارد. به همین دلیل نقاشی های آنان نیز متفاوت است.
کودک محیط اطراف خود را آن گونه که می بیند ترسیم نمی کند، بلکه ترسیم های وی مبتنی بر برداشت او از پدیده های خارجی است و با رشد کودک و تغییر نگرش ها و تفکر وی ترسیم هایش نیز تغییر می یابد. فعالیتهای هنری برای کودک زمینه‌ای است نامحدود برای اکتشاف طبیعت، انسانها، رنگها و شکلها و … و هر لحظه آن تجربه تازه‌ای است در دنیای ناشناخته و وسیله‌ای برای ابراز حالات، افکار و آرزوها است.
فعالیتهای هنری عرصه‌ای است برای آفرینش لذت‌بخش. در آفرینش یک اثر، کودک از هدف خاصی پیروی نمی‌کند، بلکه تمامیت هستی خود را در آن منعکس می‌کند. هیچ دو اثری همانند نیست و کودک هرگز نمی‌تواند کار خود را تکرار کند. به همین دلیل آثار کودکان ارزش خاصی پیدا می‌کند به طوری که هنرمند، روانشناس، مربی و جامعه‌شناس هریک از دید خود به آن توجه می‌کند. استعداد هنری معمولا خیلی زود بروز می کند. البته با مشاهده اولین باری که یک کودک سه ساله ویولن می زند و یا کاغذ سفید را خط خطی می کند، به قطع و یقین نمی توان پیش گویی کرد که در آینده، به پیکاسوی دیگری تبدیل می شود. براساس بررسی هایی که درباره زندگی هنرمندان انجام شده، بذرهای موجود در زمینه استعداد هنری فرد، درست در همان سال های اولیه به بار می نشیند و قابل تشخیص است.
اگر چه والدین یا آموزگاران به ندرت می توانند با اطمینان پیش بینی کنند که خلاقیت هنری کودک پیش دبستانی، در آینده او را به یک هنرمند استثنایی یا خلاق تبدیل خواهد کرد
اگر به اعضا فرصت داده شود تا بدون دخالت بزرگترها به فعالیت هنری بپردازند و رشد پیدا کنند نیازی به محرک جهت پردازش پرورش خلاقیت در کودکان نخواهد بود و عضو بدون ترس و خجالت، خلاقیت خود را بروز خواهد داد و با اعتماد به نفس به کار خود می پردازد. بنابراین متکی به فکر ایده و نظر دیگران نخواهد بود.
دخالت و اعمال نظر بزرگسالان در انجام فعالیت های هنری می تواند عامل بازدارنده باشد. هرجا صحبت هنر آغاز می شود به جنبه های مربوط به زیبایی شناختی آن توصیه می شود. اما این توقع که هنر باید همیشه زیبا باشد، فعالیت های هنری کودکان را از مسیر اصلی خود منحرف می کند. پس در کنار نتیجه کار هنری کودکان انجام فعالیت و کسب تجربه مورد نظر است. بدین معنی که مراحلی که عضو جهت خلق یک فعالیت هنری طی می کند نحوه تفکر و احساس و ادارک او از هنگام انجام فعالیت و چگونگی برقراری رابطه اش با محیط اطراف اش از اهمیت بیش تری برخوردار است.
کشف استعداد هنری کودکمان ،چگونه؟
با توجه به این نکته که کسب تجربه در زمینه فعالیت های هنری در شکوفایی استعداد هنری فرد است، فراموش نکنیم هدف ما از آموزش هنر به اعضا الزاما منتهی به خلق اثر هنری زیبا نیست. توجه به زیبایی اثر در حیطه هنرهای تزیینی مد نظر قرار می گیرد. برنامه های هنری در دوره های کودکی و نوجوانی می تواند به گونه ای تنظیم شود تا به پرورش استعدادهای هنری و شکوفایی خلاقیت آن ها بیانجامد.
زندگی نامه هایی که به شرح دوران کودکی هنرمندان می پردازد، نشان می دهد که همیشه در خانه زمینه مساعدی برای ظهور استعداد کودک وجود داشته است. والدین غالباً جزو اولین مربیان کودک خود هستند و اغلب خودشان نیز خالق یک اثر هنری یا هنرمند بوده اند.
برای والدینی که کودک تیزهوششان از استعداد هنری برخوردار است، توصیه هایی براساس زندگی نامه هنرمندان وجود دارد. اگر فرزندتان از استعداد خاص هنری برخوردار است، اولین موردی که باید به آن توجه کرد، ایجاد فرصت مناسب برای بروز استعداد اوست. اگر استعداد ذاتی بروز کند، می توان با تشویق، حمایت و آموزش به دور از فشار، آن را پرورش داد. با ظهور استعدادهای کودکتان، آموزگارانی که از سطح علمی بالایی برخوردارند، می توانند بدون هیچ نوع جهت گیری، شما و فرزندانتان را راهنمایی کنند تا بتوانید سطح استعداد فرزندتان را مشخص کنید شاید برای والدین مشکل باشد که با پیشرفت هر چه بیشتر استعداد فرزندشان در زمینه های خاص، باز هم بی طرفانه و دقیق به مسئله بپردازند. آموزش کودک به همراهی یک آموزگار در طول سال های یادگیری، می تواند سبب به وجود آمدن نگرشی جانبدارانه در زمینه استعداد او شود.
بسیاری از کسانی که در دوران کودکی از استعداد هنری فراوانی برخوردار بودند و والدین آنها با تشویق و فداکاری، سعی در پرورش استعدادهایشان داشتند، در دوران بزرگسالی، به عنوان شغل دوم به کودکان آموزش هنر می دهند یا برای تامین معاش خانواده، به عنوان مثال تابلوهای نقاشی معمولی خود را در نمایشگاه هنری کوچکی به فروش می رسانند.
هرگونه دخالتی در کار هنری کودکان، هرگونه راهنمایی، هرگونه دادن مدل یا تعلیم سبک خاص، یا القای سلیقه و دید ویژه، سیر طبیعی تکامل هنر را برهم می‌ریزد. قدرت خلاقه را از بین می‌برد. ارزش و مفهوم کار هنری کودکان را دگرگون و بلکه ویران می‌سازد و استعداد هنری را در نطفه از بین می‌برد
استعداد در زمینه هنر یک استعداد ذاتی است که در بین همه تا حدودی وجود دارد اما استعداد استثنایی در هنر چیز دیگری است. اگر چه یک عمر از خود گذشتگی و تعهد لازم است تا این استعداد فوق العاده پرورش یابد، فرصت های اندکی برای موفقیت رسیدن این هنرمندان برجسته وجود دارد. حتی در صورت برخورداری از استعداد توام با تعهد راهی برای پیشگویی قطعی در این زمینه وجود ندارد که کودک با استعداد شما در زمینه هنر، به همان نقطه اوجی برسد که انتظارش را دارید.
هرگونه دخالتی در کار هنری کودکان، هرگونه راهنمایی، هرگونه دادن مدل یا تعلیم سبک خاص، یا القای سلیقه و دید ویژه، سیر طبیعی تکامل هنر را برهم می‌ریزد. قدرت خلاقه را از بین می‌برد. ارزش و مفهوم کار هنری کودکان را دگرگون و بلکه ویران می‌سازد و استعداد هنری را در نطفه از بین می‌برد. فرق آثار هنری و صنعتی در این است که در هنر، هر اثر شخصیت خاص خود را دارد ولی آثار صنعتی همه یکسانند.
وقتی آثار کودکان ارزش هنری می‌یابد که شخصیت، اندیشه، احساس و دریافت و سبک کار واقعی آنان در آن منعکس باشد. مهارت فنی در خط و سایه و شکل‌سازی و به کار بردن رنگ کاملاً جنبه فرعی دارد و هدف نیست.