تعاون و همکاري از ملزومات يک زندگي هدفمند و مسئولانه در اجتماع است که مي تواند به ارتقاي سطح فرهنگ جامعه و تعالي کشور در همه زمينه ها منجرشود.
کارشناسان معتقدند که خانواده به عنوان يک نهاد اجتماعي از اين امر مستثني نيست و زندگي سالم و رشد دهنده براي همه اعضاي خانواده در گروي تعاون و همکاري است. روحيه همکاري براساس روش هاي درست تربيتي از ابتداي کودکي شکل مي گيرد. مهمترين شيوه براي ايجاد روحيه در فرزندان، پرورش مسئوليت پذيري آنها است.
اگر از همان دوران کودکي، نقش و ارزش وجودي فرزندان را در کانون خانواده براي آنان روشن سازيم، با ايجاد عزت نفس در آنان مي توانيم مسئوليت هايي را در حد توان وعلاقه آنان برايشان تعريف کنيم. در اين راستا، مي توان با ايجاد علاقه نسبت به فعاليت هاي گوناگون و توجه دادن آنان به توانايي هايشان شروع کرد و در ادامه راه ، با دادن مسئوليت هايي در حد توان ، و تشويق به هنگام، روحيه همکاري و تعاون را در فرزندان پديد آورد.
ارج نهادن به نظرات شخصي ( هرچند ساده باشد) و سهيم ساختن آنان در تصميم گيري ها، همچنين تقسيم وظايف براساس توانايي و علايق اعضاي خانواده، از جمله عوامل به وجود آورنده اين احساس مسئوليت برشمرده شده است. تشکيل جلسات خانوادگي و گفت و گوي صميمانه مي تواند با شرح وظايف مسئوليت ها، توانايي ها، علايق و تصميم گيري هاي اساسي و سودمند، کانون خانواده را ياري دهد.
"همه مي دانيم که آنچه بشر را به سوي فردا هدايت مي کند، انگيزه است و به اين ترتيب انسان هايي که در فراز و نشيب زندگي ، انگيزه خود را از دست مي دهند، دچار نوميدي و افسردگي شده و از ادامه راه زندگي باز مي مانند." براي اين که نوجوانان گرفتار بي انگيزگي نشوند، بهتراست نکات ذيل را مورد توجه قرار دهند:
۱- همگي بايد بتوانيم زيبايي ها و پديده هاي مثبت جهان هستي را ببينيم چرا که با مثبت ديدن جهان و پديده هاي آن، شور و اشتياقي براي ما که جزيي از اين پرتوهاي مثبت هستيم، به وجود مي آيد.
۲- با خود فکر کنيم وقتي فيلم خوبي مي بينيم، وقتي يک تابلوي زيباي نقاشي ما را جذب مي کند، وقتي يک سخنراني خوب ما را شيفته سخنران مي سازد، وقتي کتابي مي خوانيم که به ما اميد مي دهد، چه حالي به ما دست مي دهد؟ به طور حتم حال خوشي است، چرا که ما توانسته ايم پرتوهاي مثبت پديده را جذب کنيم.
بنابراين، براي ايجاد انگيزه در خود بايد دست به عمل بزنيم. نبايد منفعل باشيم؛ اگر خوب برنامه ريزي کنيم، مي توانيم از امکانات موجود ( هر چند ناچيز) نهايت استفاده را ببريم. اگر مي خواهيم توجه به نکات مثبت و دريافت آنها در ما تقويت شود، مي توانيم يک دفترچه کوچک تهيه کنيم و نکات مثبت ديده ها و شنيده ها و اتفاقات روزمره را درآن يادداشت کنيم. افزون برآن، مي توانيم احساس خود را نيز شرح دهيم و نتايج حاصله را بنويسيم. براي مثال، هنگام ديدن يک فيلم در سينما يا تلويزيون فوراً نکته هاي مثبت آن را يادداشت کنيم؛ سپس بدون فکر کردن، احساسي را که در آن لحظه به ما دست داده است بنويسيم و بالاخره تصميمي که براساس پيام آن نکته مثبت گرفته ايم روي کاغذ بياوريم." با خود فکر کنيم که هميشه از کودکي در رؤياي خود دوست داشتيم چه کاره شويم؟ يک ورزشکارخوب؟ يک نويسنده خوب؟ يک نقاش خوب؟ و باز هم بنويسيم که در رؤياهاي خود چه ديده ايم و حالا براساس رؤياهايي که تاکنون به آنها وفادار مانده ايم و جزء آرزوهاي ما هستند ، هدف هايي کوتاه مدت و بلندمدت را در نظر بگيريم.
براي مثال اگر دوست داريم يک نقاش خوب باشيم و اکنون به علت مشغله تحصيلي يا کمبود امکانات مالي نمي توانيم در يک کلاس نقاشي ثبت نام کنيم، اين هدف را تعيين کنيم. در اولين فرصت، خريد يک کتاب خود آموز طراحي، يکي دو مداد و مقداري کاغذ و بدين ترتيب حداقل روزي يک يا دو طرح طراحي کنيم. هدف کوتاه مدت ما مي تواند انجام تمرينات کتاب خودآموز طراحي باشد و در اهداف بلندمدت مي توانيم آموزشگاه را در نظر بگيريم. مي توانيم بيشتر به پيامد کارهاي خود در جهت اهداف کوتاه مدت توجه کنيم؛ بدين ترتيب که نتايج مثبت اقدامات خود را در دفترچه اي شرح دهيم و نوشته هاي خود را هرچند روز يکبار، دوباره بخوانيم . نوشتن نتايج مثبت و دوباره خواندن آنها، اگر تداوم داشته باشد به ما کمک مي کند تا انگيزه هاي لازم را براي پيگيري اهداف خود تأمين کنيم. به خاطر داشته باشيم ما هر روز در حال تحول هستيم. توجه به نکات مثبت پديده ها، توجه به آرزوهاي جديد و ساختن هدف هاي جديد و توجه به پيامدهاي مثبت و اقداماتي که در جهت اهداف خود انجام مي دهيم، همگي موجب افزايش انگيزه هستند و از ما فردي پر شور و در حال صعود به قله هاي موفقيت مي سازند.