گاز مفيد يا مضر!
کلر يک گاز منحصر به فرد است که بويي تند و زننده و رنگ سبز متمايل به زرد دارد و محرک قوي پوست، مخاط ها و دستگاه تنفسي است. در صنعت از کلر براي ضدعفوني کردن آب آشاميدني و استخرها، تهيه ترکيب هاي کلردار آلي و معدني و کلريد فلزي، توليد حلال ها و حشره کش ها، توليد پودرهاي سفيدکننده و در صنايع کاغذسازي و نساجي و پليمرها استفاده مي شود. گاز کلر به راحتي با رطوبت پوست و بدن ترکيب مي شود و اسيد کلريدريک توليد مي کند. کلر باعث انقباض شديد ماهيچه هاي حنجره و تورم مخاط آن مي شود و به همين دليل يک ماده خفه کننده نيز هست. دانشمندان دانشگاه لووين بلژيک متوجه شده اند که کلر موجود در آب استخر خطر ابتلا به آسم و آلرژي را زياد مي کند و شنا در استخرهايي که با کلر ضدعفوني مي شوند، کودکان را بيشتر در معرض اين بيماري ها قرار مي دهد. کودکان و نوجواناني که کل مدت شناي آن ها در اين استخرها بيش از هزار ساعت بوده بيش از هشت برابر ديگران در معرض ابتلا به آسم هستند. سرپوشيده يا باز بودن استخرها تاثيري در اين آمار ندارد. اما استخرهايي که با روش مس– نقره ضدعفوني شده اند، ايمن هستند.
واکنش هاي آسيب رسان
زماني که آب کلردار با ادرار، عرق و يا ساير مواد آلي بدن شناگران واکنش انجام مي دهد تري کلريد نيتروژن يا همان تري کلرامين آزاد مي شود. اين يک ماده محرک گازي است که به راحتي وارد ريه ها مي شود. رييس اين تيم تحقيقاتي مي گويد افزايش بروز بيماري هاي آلرژيک تناسب قابل توجهي با وجود کلر در آب استخر دارد و تري کلريد نيتروژن عامل اصلي افزايش شيوع آسم در استخرهاي سرپوشيده است. او معتقد است اگر مقدار و روش صحيح براي افزودن کلر به آب استخر لحاظ شود. خطري کودکان را تهديد نخواهد کرد. با وجود اين کلر بسيار زيادي براي ضدعفوني کردن آب يا فضاي استخرهاي سرپوشيده استفاده مي شود که شناگران دايمي را مستعد ابتلا به آلرژي ها و آسم مي کند و باعث تحريک پذيري اعضاي بدن مي شود.
آسيب هاي پوستي و چشمي
کلر آب استخر آسيب هاي پوستي و چشمي را نيز باعث مي شود زيرا کلر با پروتئين هاي پوست بدن انسان واکنش مي دهد و سلول هاي لايه شاخي پوست را دچار عدم پيوستگي و کارايي مي کند. به همين دليل در اثر تماس با کلر، قرمزي، خشک يو در موارد شديدتر خارش پوست در افرادي که پوست خشک و حساس دارند ايجاد مي شود. کلر هم چنين مي تواند موجب تحريک، خارش، سوزش و التهاب چشم ها شود که اين مورد در استخرهاي کشور ما بسيار شايع است. محققان توصيه مي کنند از عينک هاي مخصوص شنا استفاده کنيد.
خطر سرطان را جدي بگيريد
خطرناک ترين بخش اين تحقيقات ثابت کرده است که ترکيب مواد گندزدا در آب استخرها مي تواند با ضدآفتاب ها، ادرار، مو و عرق بدن شناگرها واکنش داده، مواد شيميايي سمي توليد کند و منجر به سرطان شود. آن ها دريافته اند ضدآفتاب ها و روغن هاي بدن که نيتروژن دارند با گندزداها واکنش مي دهند و مواد حاصله باعث جهش ژني و آسيب هاي ژنتيکي مي شوند. جهش هاي ژني اين چنيني نيز نواقص مادرزادي را سبب مي شود، روند پيرشدن پوست را تسريع مي کند و مشکلات تنفسي ايجاد مي کند.
بهترين راه کدام است؟
دوش گرفتن قبل از واردشدن به آب استخر و پاک کردن مواد آرايشي و کرم هاي ضدآفتاب از روي پوست مطمئن ترين راه براي کاهش تاثير مواد شيميايي و پيشگيري از اين بيماري هاست. در مورد روش هاي گندزدايي نيز به ضدعفوني با روش مس– نقره اشاره کرديم اما بررسي ها نشان مي دهد استفاده از اشعه ماوراي بنفش به همراه اضافه کردن کلر بهترين راه براي ضدعفوني کردن آب استخرها است.