قدرت معنوی واژه ها:نقش تقلید را نباید فراموش کرد. واژه تقلید واضح و بدون ابهام است. تأثیر رفتارهای شجاعانه با مهارت های لازم برای حل مسئله از سوی والدین یا مربیان می تواند الگوی بسیار مؤثر و راهگشا در زمینه شرایط مشابهی باشد که کودک در آینده با آن مواجه می شود. یکی از مشکلات عدیده افراد در برخورد با استرس ها بروز اضطراب است. تسلط بر اضطراب به صورت نمایشی یا آگاهانه از سوی منابع اثرگذار که والدین و مربیان است، تکنیکی نمایشی است به منظور افزایش مهارت های کودک در مواجهه با استرس یا ترس.
مورد بعد بنابه رویکرد روان شناسی معنوی بهره گیری از عبارات و جملات عاطفی، مذهبی که برگرفته از کتب مقدس باشد، بنا به تحقیقات روان شناسان انگلیسی تکنیکی است برای کاهش ترس که می تواند از سوی والدین ارائه شده و کودک قبل از خواب یا قبل از ورود به محیط های ناآشنا به کاربرد. واژه هایی مثل خدا بزرگ و قوی و همیشه با من است از جمله این عبارات است.هری اولیور و نورمن رایت در تحقیق خود به این نکته مهم پی برده اند.
احساس ترس بطور طبیعی بخشی از زندگی روزمره را تشکیل می دهد. این احساس به کودکان (و حتی بزرگسالان) کمک می کند تا خطر را تشخیص داده و سریعاً نسبت به آن عکس العمل نشان دهند، اما گاهی اوقات این احساس در کودک آنقدر رشد می کند که به شکل مانعی بر سر راه دستیابی او به خواسته هایش ظاهر می شود.
والدین و مربیان می توانند با به کارگیری برخی شیوه ها به کودکان کمک کنند تا بر ترس خود غلبه کنند.
محیطی مملو از مقبولیت و احترام
کودکان برای این که بتوانند احساس ترس خود را به راحتی بیان و اظهار کنند به محیطی امن نیاز دارند.
در مواردی موضوع ترس از نظر بزرگ ترها اصلاً معقول نیست اما باید گفت این ترس برای کودک بسیار جدی و واقعی به نظر می رسد. در این گونه موارد والدین و مربیان باید از هرگونه سرزنش، تمسخر، تنبیه، نادیده گرفتن و حتی حمایت بیش از حد خودداری کنند.
توجه به رشد ترس در کودک
وجود برخی از انواع ترس در سنین خاصی طبیعی است، چرا که این ترس ها به مرور زمان و با افزایش سن کودک از بین می روند.
برای مثال نوزادان و کودکان نوپا از صداهای بلند، افراد غریبه و جدایی از والدین وحشت می کنند.
این در حالی است که با رشد تصورات کودک، کودکان در سنین قبل از مدرسه و دبستان از تاریکی، زخمی شدن، حیوانات، تنهایی و مرگ می ترسند. کودکان بزرگ تر بیم آن دارند که نتوانندتوقعات والدین و معلم شان را برآورده سازند.
طبیعی و قابل انتظار کردن پیشامدها
احساس طبیعی و روزمره بودن یک پیشامد باعث می شود تا کودک نسبت به آن احساس قدرت و کنترل کند. زیرا آنها از این پیشامد از قبل اطلاع دارند و انتظارش را می کشند. اغلب اوقات ترس در کودکان از نقص اطلاعات آنان سرچشمه می گیرد. از این رو بهتر است قبل از هر اتفاق، راجع به آن با کودک صحبت کرده و اطلاعاتی به او بدهید.
آماده کردن کودکان برای شرایط پر استرس
فعالیت هایی مانند مسافرت های خارج از شهر، مورد بازدید قرار گرفتن یا تمرینات نظامی برای کودکان گاهی بسیار ترسناک جلوه می کند. دلیل این امر اغلب اوقات این است که کودکان اطلاعاتی راجع به این اتفاق ندارند.
صحبت با کودک و قرار دادن اطلاعات در اختیار او باعث می شود تا او تصوری در مورد این فعالیت ها پیدا کند. در این موارد برگزاری جلسات گروهی برای بحث در مورد این اتفاق بسیار مفید است.
آموزش نحوه غلبه بر ترس به کودکان
مورد استفاده قراردادن کلماتی مانند «ترسناک»، «ترس»، «وحشت» و... برای بیان احساس کودکان و بازگو کردن خاطرات دوران کودکی و ترس های آن دوره توسط والدین و بزرگ ترها و نحوه غلبه بر آنها، به کودک برای غلبه بر ترس کمک می کند.
توجه به لحظات شجاع بودن کودک
والدین باید مراقب لحظاتی باشند که کودک بر ترس های شخصی خود غلبه می کند و در آن هنگام با بیان غرور و افتخار خود از رویارویی شجاعانه کودک با ترسش او را مورد تشویق قرار دهند. برای مثال، هنگامی که کودک از یک بلندی بالا می رود، دوستان جدیدی پیدا می کند و...
تشخیص مواردی که باعث ترس بیش از حد در کودک می شود بسیار مهم است، زیرا در صورتی که این ترس ها طولانی شده و یا باعث اختلال و آشفتگی در زندگی کودک شوند باید مشاوره ای با پزشک صورت گیرد. بهتر است والدین در این گونه مواقع به این موارد توجه کرده و آنها را مورد بررسی قرار دهند،
مدت زمان تداوم ترس در کودک.
مضر بودن ترس برای کودک و زندگی او.
تحت تأثیر قرار گرفتن روابط و رفتار کودک با بروز ترس.
مانع شدن ترس از شرکت فعال او در اجتماع.
والدین باید طوری برنامه ریزی کنند که کودک اجازه پیدا کند تا احساساتش را بیان کند. بیان احساسات در کودکان می تواند در قالب خواندن شعر، داستان سازی، نقاشی و یا بازی کردن نقش باشد. در اینجا چند نمونه از این فعالیت ها بیان می شود.
بازی حرکت روی پل
▪ هدف: با این بازی کودکان تفاوت بین احساس خطر معقول و غیر معقول را در می یابند.
▪ سن: دو سال تا دو سال و نیم
▪ مکان: فضای باز
▪ وسایل مورد نیاز: یک تخت چوب بلند
نحوه بازی
تخته چوب را در فضای باز روی زمین گذاشته و از کودک بخواهید با قراردادن پاها یکی پس از دیگری در جلو پای دیگر این مسیر را طی کند. (درست مانند حرکت در جاهای باریک). با این کار والدین احساس ترس ملایمی را در کودک ایجاد می کنند و کودک با پیمودن مسیر احساس توانایی در غلبه بر این ترس را درک خواهد کرد.
روزنامه دیواری
▪ هدف: آشنایی کودک با ترس و شجاعت
▪ سن: چهار سال به بالا
▪ وسایل مورد نیاز: یک کاغذ و یا مقوای بزرگ، تصاویری از مجلات و... برای بیان ترس و شجاعت
نحوه فعالیت
تیتر این روزنامه دیواری را «ترس و شجاعت» قرار دهید.
با کودکان راجع به ترس و شجاعت صحبت کرده و با استفاده از نظرات آنها مطلبی در این مورد بنویسید.
بهتر است دراین مطلب از نظر کودکان با ذکر نامشان، یاد کنید.
برخی از نظرات را با قرار دادن شکلی از جملات در کنار آن، بیشتر مورد تأکید قرار دهید.
روزنامه دیواری را روی دیوار نصب کنید.
ساختن کابوس شبانه
▪ هدف: فراهم آوردن شرایطی برای بیان ترس و کابوس ها در کودکان
▪ سن: چهارسال به بالا
▪ وسایل مورد نیاز
▪ مقداری روزنامه باطله، نخ، آبرنگ، قلم مو، روپوش، چسب، کاغذ رنگی و قیچی.
نحوه فعالیت
از کودکان بخواهید تا کابوس شبانه و یا چیزی را که باعث ترس شان شده بسازند.در ساختن و فراهم کردن وسایل به آنها کمک کنید.
▪ پیشنهاد: کودکان بزرگ تر می توانند به جای داستان و یا انشایی راجع به کابوس و یا چیزی که باعث ترس شان می شود، مطالب دیگری بنویسند.