روانشناسان افراد را به دو تیپ شخصیتی برون گرا و درون گرا تقسیم کرده اند :
افراد با شخصیت برون گرا از تعامل و ارتباط بر قرار کردن با دیگران لذت می برند و بسیار اجتماعی اند . افرادی با این شخصیت ،راحت و روان سخن می گویند و افکار خود را نیز به آسانی بیان می کنند این افراد معمولاً پرحرفند و پس از آنکه حرف خود را زدند می اندیشند.
افراد با شخصیت درون گرا تمایل دارند کمترین ارتباط گفتاری را داشته باشند و کم حرف و ساکت اند. در جمع های نا آشنا از صحبت کردن اجتناب می کنند .این افراد پیش از حرف زدن می اندیشند.
روانشناسان، شخصیت افراد را از نظر کیفیت های حسی به سه دسته بصری ، سمعی و لمسی تقسیم کرده اند.
*افراد بصری : به کیفیت دیداری توجه می کنند و تصاویر اطرافشان نظرآن هارا بیشتر جلب می نماید و از آن چه که دیده اند ، بیشتر سخن می گویند . افراد بصری هیجانی ترند و سریع تر صحبت کرده و برخی کلمات را حین صحبت حذف نموده چون، سرعت کلامشان با سرعت تصاویر متحرک ذهنیشان برابر نیست. در حرف هایشان از تکیه کلام های بصری استفاده می کنند مثل چقدر زیبا ،چه رنگی و... .
از حرکات دست بسیار استفاده می کنند و سعی می نمایند جوری گفتارشان را بیان کنند تا مخاطب تصویر آن را در ذهن خود تجسم نماید.
*افراد سمعی: بیشتر به کیفیت های شنیداری توجه می کنند و از آنچه که شنیده اند بیشتر سخن می گویند. شمرده،رسا وبلند حرف می زنند. سخنوران خوبی هستند و سخنانشان برای مخاطبان جذابیت دارد. این افراد به گفتار اطرافیان خود نیز توجه خاصی دارند و خوش آهنگی و لحن صدا و کلام شیرین دیگران برایشان اهمیت دارد و حتی می توان گفت اغلب احترام کلامی برایشان مهمتر از احترام رفتاری است .
*افراد لمسی: از ویژگی های افراد لمسی این است که از آنچه لمس کرده اند بیشتر سخن می گویند و در جملاتشان نیز مفاهیم احساسی قالب است. معمولاً از آرامش بالایی برخوردار هستند و آرام ،با احساس وبا مکث صحبت می کنند.
در نتیجه می توان گفت رابطه شخصیت و گفتار یک رابطه دو طرفه می باشد و هر دو می توانند روی یکدیگر تاثیر بسزایی بگذارند .
بنابراین با تغییر در ویژگی های گفتاری ، شخصیت فرد نیز تا حدودی تغییر خواهد کرد. برای تغییر در ویژگی های گفتاری می توانید به آسیب شناس گفتار و زبان (گفتار درمان) مراجعه کنید .