عوامل زيادي در راهنمايي تحصيلي دخالت دارند كه مهم ترين آنها عبارتند از:
1- استعداد و توانايي
2- رغبت
3- شخصيت
4- عوامل محيطي
يكي از عواملي كه بايد به عنوان عامل تعيين كننده در راهنمايي تحصيلي مورد توجه قرار گيرد، استعداد و توانايي است. استعداد نمايانگر قدرت بالقوه، و توانايي آمادگي بالفعل است. عامل ديگر رغبت است كه نشانگر تمايل دانش آموز در نوع و وضعيت اهداف تحصيلي است. در مورد عامل شخصيت بايد گفت كه چون رشته تحصيلي جهت دهنده براي گزينش شغلي است و خصوصيات شخصي در اشتغال از اهميت زيادي برخوردار است، لذا در انتخاب رشته تحصيلي خصوصيات شخصيتي نيز بايد درنظر گرفته شود و بالاخره در راهنمايي تحصيلي كليه عوامل محيطي دانشآموز نظير خانواده – وضعيت اقتصادي و اجتماعي و وسايل ارتباط جمعي موثرند كه چون ميزان تاثير و جهات مختلف اين عوامل در گذشته مورد بحث قرار گرفته است.