ترس شدید یا بیمارگونه که در روانشناسی به هَراس یا فوبیا شهرت دارد عبارت است از نوعی بیمارگونه و پایدار از ترس در فرد که باعث اختلال در زندگی روزمره وی می‌شود. بر خلاف ترس معمولی که واکنشی زودگذر و طبیعی به یک عامل خطرناک خارجی است، هراس بیشتر ترس از قرار گرفتن در یک موقعیت خطرناک است مانند ترس از پرواز یا ماشین‌سواری. در برخی موارد، فرد هرگز در تماس با چیزی که از آن می‌ترسد نبوده‌است.
به طور کل 3 نوع هراس وجود دارد: هراس‌های ویژه، جمع‌هراسی و هراس از مکان‌های باز.
هراس از مکان‌های باز، ترس بیمارگونه از مکان‌های عمومی و مکان‌های باز است. این افراد تا حد ممکن سعی می کنند در مکان های باز حضور نداشته باشند.
جمع‌هراسی نوعی اختلال اضطراب اجتماعی است که باعث می شود فرد از قرار گرفتن در مکان های اجتماعی هراس داشته باشد.
هراس‌های ویژه نیز ترس هایی مانند ترس از حیوانات، ترس از زخم یا هراس موقعیتی مانند ترس از مکان های بسته و ارتفاع، ترس از بلاهای طبیعی مانند زمین‌لرزه و غیره است.
علارغم فوبیاهای رایج مانند ترس از ارتفاع یا آنچه در بالا بدان اشاره شد، فوبیاهای عجیب و غریب دیگری نیز وجود دارند که تعدادی از آنها را در اینجا به شما معرفی می کنیم.پ
1. فوبیای کاغذ
اگر شما هم از کاغذ می ترسید، باید بگوییم که فوبیایی مانند فوبیای مگان فاکس دارید. مگان فاگس اعتراف کرد که از کاغذ خشک می ترسد. این نوع ترس ممکن است به صورت های مختلفی مانند لمس کاغذ، ترس از پاره شدن یا حتی کاغذ خشک بروز کند.
برای درمان آن می توان از شیوه های رفتار درمانی و در صورت لزوم از داروهای ضد اضطراب استفاده کرد.
2. فوبیای جوانی
شاید برایتان جالب باشد که داستان پیرمردی را که با گریه از کودکان خواهش می کرد از محوطه خانه او دور شوند، بشنوید. این افراد به شدت از کودکان و نوجوانان بیزارند و تا حد ممکن سعی می کنند از آنها دور باشند. برای درمان این هراس باید ریشه آن را یافت و به دنبال روش ها و مهارت هایی برای مواجه شدن با این موقعیت بود.
3. فوبیای شعر
آیا خواندن یک غزل برای شما لذت بخش است؟ هایکو چطور؟ اگر هنگام خواندن شعر دوست دارید که از نزدیک ترین در فرار کنید، شما فوبیای شعر دارید.
شاید ریشه یابی برخی از هراس ها مشکل باشد اما دلیل فوبیای شعر شیوه آشنایی ما با هنر ادبیات است. شعر خوانی نیاز به تحصیلات، تفکر و تامل دارد و شاید دلیل این فوبیا ترس از عدم فهم و تفسیر آن باشد. شعر همان سخنان معمول روزانه در قالبی خاص است بنابراین مواجه شدن با آن نباید خیلی دشوار باشد.
4. فوبیای استفراغ
فوبیای استفراغ، فوبیای رایجی است اما احتمالا نام آن را نشنیده اید. چرا؟ چون دیگران دوست ندارند در مورد ترس خود از استفراغ با شما صحبت کنند. این دسته افراد از بیمار شدن و پریشان حالی می هراسند. آنها از خوردن غذاهایی که دیگران درست کرده اند نیز امتناع می کنند زیرا می ترسند دچار مسمویت غذایی شوند. حتی برخی زن ها به دلیل ترس از حالت تهوع، از باردار شدن خودداری می کنند. آنها حتی از شنیدن بیماری و استفراغ دیگران نیز به دورند.
ریشه این نوع هراس در تجربه های کودکی مانند از دست دادن کنترل یا بیماری نهفته است. برای درمان آن باید اضطراب پنهان شده در پشت آن را شناخت. شیوه های رفتار درمانی می تواند پاسخگو باشد اما اگر شدت یابد و تبدیل به حملات عصبی شود، مصرف دارو می تواند موثر باشد.
5. ترس از خواب
خواب راحت در شب برای سلامت جسم و روح ما ضروری است. بزرگسالان به 7 تا 9 ساعت خواب در شب احتیاج دارند اما طبق آمار گرفته شده 29 درصد آنها کمتر از 7 ساعت می خوابند. آیا شما هم احساس خستگی می کنید؟ اما خستگی شما هنوز هم به پای افرادی که فوبیای خواب دارند، نمی رسد.
قبل از درمان، باید علت آن را دانست. به دنبال عواملی که آرامش خواب شما را بر هم می زنند، باشید.
6. فوبیای چانه
حتما شما اعضای بدن خود را دوست دارید و از لمس دست ها، پاها و صورتتان لذت می برید اما افرادی هستند که نه تنها از اعضای بدن دیگران که از نگاه کردن یا لمس اعضای بدن خود نیز هراس دارند. شاید عجیب به نظر آید اما واقعیت دارد. خوشبختانه این نوع فوبیا را می توان با گفتار درمانی یا مصرف دارو درمان کرد.
7. فوبیای رنگ
برخی هراس ها مانند فوبیای رعد و برق احتیاج به درمان ندارد اما فوبیایی مانند فوبیای رنگ می تواند زندگی فرد را مختل کند. چنین افرادی مدام تلاش می کنند که دنیای اطراف خود را بی رنگ تصور کنند. این ترس ممکن است نسبت به تمام رنگ ها یا حتی رنگ هایی خاص مانند زرد یا سفید باشد.
8. فوبیای آینه
اگر از آینه آویخته از دیوار هراس دارید، شما به فوبیای آینه دچار هستید. این ترس ناشی از دیدن تصویر خود در آینه است که شاید علت آن خرافات باشد، مانند وقتی که آینه می شکند و نشانه ای از بدیمنی است. اما یک چیز حقیقت دارد، افراد خودشیفته هیچگاه دچار این فوبیا نمی شوند.
9. فوبیای کار
عوامل مختلفی می تواند بر این فوبیا تاثیرگذار باشند مانند فوبیای صحبت در جمع، جمع‌هراسی یا حتی فوبیای شکست. برای درمان این هراس، فرد باید خود را در شرایط محیط کار قرار دهد و سعی کند بر ترس های احتمالی غلبه کند. مصرف دارو نیز می تواند اضطراب وارده را کاهش دهد.