فوبیای حیوانات، ترسی شدید و غیر معقول است که به واسطه تصور ذهنی، دیدن عکس یا مواجه واقعی با حیوانی خاص در شما ایجاد می شود. در برخی موارد، فوبیای حیوانات ممکن است با حملات وحشتزدگی یا پانیک همراه شود. ترس غیر منطقی از حیوانات سیری مزمن دارد و در صورتی که اقدامات درمانی صورت نگیرد، ممکن است روابط بین فردی، عملکرد شغلی و اجتماعی تان را به کلی مختل کند. با روش هایی که در مشاوره روانشناسی به شما آموزش داده می شود، این امکان فراهم می شود که به تدریج با ترس هایتان مواجه شوید و بر آن ها غلبه کنید. در ادامه این مقاله به بررسی فوبیای حیوانات، علایم، علل بروز و درمان آن می پردازیم.
فوبیای حیوانات چیست؟
فوبیای حیوانات، ترس غیر منطقی و افراطی از یک حیوان مشخص است. ترسی بیش از حد که حتی با تصور ذهنی یا دیدن عکس از آن حیوان نیز به وجود می آید و علائم اضطراب شدید را ایجاد می کند. متداول ترین حیواناتی که باعث ایجاد فوبیا می شوند، عبارت اند از :
- ترس از عنکبوت
- ترس از مار
- ترس از زنبور
- ترس از پرنده
- ترس از موش
- ترس از ماهی
- ترس از سگ
- ترس از حشره
- ترس از گربه
- ترس از سوسک
نشانه های فوبیای حیوانات
در صورتی که به فوبیای حیوانات مبتلا باشید، در مواجه با حیوانی خاص، به شدت مضطرب می شوید و بلافاصله علایمی مانند افزایش ضربان قلب، تنگی نفس و سرگیجه نشان می دهید. در موارد شدید، حتی ممکن است حملات پانیک رخ دهد. این ترس غیر منطقی، باید بیشتر از شش ماه ادامه پیدا می کند.
پیامدهای ناشی از اختلال فوبیای حیوانات
اگر به فوبیای حیوانات مبتلا باشید، رفتار های اجتبابی، در شرایطی که احتمال روبرو شدن با حیوان خاص وجود داشته باشد، رخ می دهد. به خصوص اگر آن حیوان خاص با انسان ها همزیستی داشته باشد یا به وفور در محیط شهری دیده شود. از طرفی رفت و آمد و حتی مهمانی رفتن در مکان هایی که انتظار می رود با آن حیوان مواجه شوید، کاهش پیدا می کند. در نتیجه بر عملکردتان در زندگی اجتماعی، روابط بین فردی و شغلی تاثیر منفی می گذارد. همچنین در مواقعی فوبی می تواند باعث بروز اختلالات دیگری چون افسردگی، وسواس فکری یا عملی و ... شود.
علل به جود آمدن فوبیای حیوانات
فوبیا اختلالی است که معمولا در سنین کودکی ایجاد می شود. مهم ترین علل به وجود آمدن فوبیای حیوانات به شرح زیر است:
ژنتیک و عوامل ارثی
یکی از عواملی که در ایجاد فوبیا نقش دارد، ژنتیک و وراثت است. تحقیقات نشان داده است، افرادی که در یکی از بستگان درجه یک آن ها اختلال اضطرابی وجود دارد، احتمال اینکه به فوبیا مبتلا شوند، بیشتر است.
یادگیری مشاهده ای
عامل دیگری که ممکن است مسبب ایجاد فوبیا باشد، مشاهده فوبیا در افراد نزدیک خانواده است. اگر در کودکی شاهد ترس والدین یا یکی از اعضای خانواده تان از حیوانی خاص بودید، احتمال بیشتری وجود دارد که در معرض ابتلا به فوبیای حیوانات قرار بگیرد.
تجربیات تلخ دوران کودکی
در بسیاری از موارد نیز تجربه ترسناک در دوران ابتدایی زندگی عامل ایجاد فوبیا است.اگر در کودکی مورد حمله حیوانی خاص قرار گرفته باشید، یا به هر دلیل از آن حیوان ترسیده باشید، این تجربه کودکی می تواند عاملی برای ابتلا به فوبیای حیوانات شود.
راهکار های درمان فوبیای حیوانات
برای آن که درمان فوبیا موثر واقع شود، فرد مبتلا باید نسبت به مسئله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند. شرکت در جلسات مشاوره کنترل استرس و متعهد شدن به برنامه درمانی، باعث می شود فوبیا حیوانات به راحتی درمان شود.
شناخت درمانی
همان طور که توضیح دادیم افراد مبتلا به فوبیای حیوانات، ترسی بیش از حد و غیر معقول نسبت به حیوانی خاص دارند. اولین گام در درمان، تغییر باور غلط در مورد حیوان ایجاد کننده فوبیا است که این تغییر با شناخت درمانی صورت می گیرد.
حساسیت زدایی منظم
حساسیت زدایی منظم، از سه مرحله تشکیل شده است. در ابتدا درمانگر با کمک خودتان، لیستی از حالت ها یا موقعیت هایی که برایتان استرس زا است تهیه می کند؛ سپس سلسله مراتبی از کمترین تا بیشترین محرکی که برایتان اضطراب آور است مشخص می شود. در مرحله بعدی، روش های آرمیدگی و ریلکسیشن به شما آموزش داده می شود و در گام آخر، درمانگر از شما می خواهد که همزمان با ریلکس کردن، براساس سلسله مراتب تهیه شده به تدریج محرک هایی که برایتان اضطراب آور است، تجسم کنید. از آن جایی که نمی توانید همزمان ریلکس کنید و اضطراب داشته باشید، این شیوه در درمان فوبیا موثر است.
مواجهه درمانی
مواجه درمانی، شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. در این شیوه درمانی نیز در معرض سلسله مراتب از پیش تهیه شده، قرار می گیرد با این تفاوت که احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ می کنید تا به تدریج این اضطراب برایتان عادی شود.