استعدادیابی کودکان و بزرگسالان، کارآفرینی و استارت آپی دانش آموزی و دانشجویی

باز هم بی‌نتیجه بود. با دو دست شقیقه‌هایش را فشار داد. سرش گیج می‌رفت. این‌بار دیگر می‌خواست به معلم مدرسة پسرش بگوید كه او را سر كلاس و جلو دانش‌آموزان دیگر برای این عادت زشتش سرزنش كند. همة راهها را امتحان كرده بود. انواع تنبیه‌ها و تشویق‌ها را برای ترك این عادت ناپسندش در نظر گرفته بود. اما هیچ‌كدام مؤثر نبود. شب‌ها همه‌چیز خوب بود. پسرك قول می‌داد و با وعده‌های مادر به‌خواب خوش فرو می‌رفت. اما صبح روز بعد، مادر می‌ماند و یك رختخواب خیس. پسرك انكار می‌كرد: من این‌كار را نكرده‌ام! مادر درمانده شده بود. شاید در تربیت كودكش سستی و سهل‌انگاری كرده بود. به چشمانش نگاه كرد، معصوم بودند و ترسان. دستش پایین افتاد و در برابر كودك بی‌گناه شرمگین شد ...

رختخواب خیس
شب‌ادراری به ‌معنای ناتوانی در كنترل ادرار در طول ساعات شب است. اغلب پزشكان این اصطلاح را برای كودكان زیر پنج سال به‌كار می‌برند؛ با این‌ حال، 5 میلیون كودك در ایالات متحدة امریكا زندگی می‌كنند كه بعد از شش سالگی هم رختخواب خود را خیس می‌كنند. پس بپذیرید كه كودك شما تنها نیست. برای شناخت پدیدة شب‌ادراری باید بدانیم كه كلیه‌ها چگونه كار می‌كنند. كار كلیه‌ها ساختن ادرار است. ادرار از طریق حالب‌ها به مثانه فرستاده می‌شود. مثانه شبیه بالون است و ادرار را در خود نگه می‌دارد. یك دریچة عضلانی نیز مانع خروج ادرار از مثانه می‌شود. با پر شدن مثانه، یك پیام عصبی به مغز می‌رسد و مغز دستور باز شدن دریچة عضلانی را صادر می‌كند. اگر كودك در زمان خواب این پیام را دریافت نكند، مثانة او خودبه‌خود خالی می‌شود.
علل ایجادكنندة شب‌ادراری ناشناخته‌اند. اما عوامل متعددی با این عارضه ارتباط دارند:


1. حجم مثانه: شب‌ادراری ممكن است به‌دلیل ظرفیت كم مثانه باشد. 2. سابقة خانوادگـــی: كودكان والدینی كه شب‌ادراری داشته‌اند، بیشتر احتمال دارد كه به این عارضه دچار ‌شوند. 3. عفونت: عفونت كلیه‌ها یا مثانه ممكن است باعث شب‌ادراری كودكی شود كه سابقة این مشكل را نداشته است. 4. كمبــود هـــورمون ضد ادرار:میزان این هورمون در بدن كودكانی كه رختخواب خود را خیس می كنند كمتر از سایرین است.این هورمون ساخت ادرار را كاهش میدهد.بنابراین،افراد دارای سطح پایین هورمون ضد ادرار ممكن است ادرار بیشتری بسازند و مستعد شب‌ادراری باشند. 5. تأخیر در رشـــد و نمـــو: كودك ممكن است به علت تأخیر رشد دستگاه عصبی خود قادر به دریافت پیام از مثانة پر نباشد. 6. خـــواب بسیار عمیق: تعدادی از پزشكان به در نظر گرفتن این عامل به‌تنهایی اعتقادی ندارند. 7. رژیم غذایــــی: مصرف شكلات و مواد كافئین‌دار و محصولات غذایی حاوی مواد رنگی مصنوعی كودك را مستعد شب‌ادراری می‌كند. 8. علل روانی و عاطفی: برخی از كودكان دچار مشكلات روانی و عاطفی‌اند و اعتمادبه‌نفس كافی برای كنترل ادرار پیدا نكرده‌اند. این كودكان نیز مستعد شب‌ادراری‌اند.
كودكان در حدود پنج الی شش سالگی كنترل ادرار در طول شب را به‌دست می‌آورند. اما 15 درصد كودكان پس از پنج‌ سالگی همچنان در شب رختخواب خود را خیس می‌كنند. جالب آنكه 3 درصد افراد تا پانزده سالگی نیز گاه‌گاه به این مشكل دچار می‌شوند. آنچه اهمیت دارد دانستن این موضوع است كه شب‌ادراری بیماری نیست، بلكه وضعیتی است كه نیاز به درمان مؤثر و مداوم دارد.


آشنا كردن كودك با عارضة شب‌ادراری
گاه كودك از شما می‌پرسد: «من نمی‌خواهم رختخوابم را خیس كنم. نمی‌خواهم شما را به دردسر بیندازم. پس چرا این اتفاق می‌افتد؟» ابتدا باید به كودك بفهمانید شب‌ادراری گناه نیست. خودتان هم باور كنید كه كودك بدون هیچ غرضی اینكار را انجام میدهد. پس تنبیه یا شرمنده كردن او وضع را بهتر نخواهد كرد. برای كودكتان توضیح دهید كه احتمالاً كلیة او بیشتر از كلیة دیگران ادرار میسازد یا مثانه‌اش قادر به نگهداری ادرار نیست. می‌توانید با یادآوری این مسئله كه شما و پدرش هم مثل او بوده‌اید، فرزند خود را متوجه كنید كه تنها نیست. یك بادكنك را از آب پر كنید. به كودك بگویید كه این بادكنك شبیه مثانه است. وقتی پر میشود به دیواره‌هایش فشار می‌آید و كشیده میشود. تا زمانی كه دهانة بادكنك بسته باشد، آب از آن خارج نمی‌شود. هرگاه مغز دستور دهد، دهانة بادكنك باز می‌شود و ادرار بیرون می‌ریزد. به كودك بفهمانید كه فرمان مغز همان چیزی است كه او باید هنگام خواب دریافت كند. همچنین، كودك باید از نظر مشكلات و بیماری‌های مربوط به شب‌ادراری بررسی شود. بخصوص كودكی كه علاوه بر شب، در طول روز هم دچار مشكل در كنترل ادرار است. این كودك را باید پزشك معاینه كند و تحت آزمایش‌های ادراری قرار گیرد. خوشبختانه بجز در مورد كودكانی كه دچار بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و عفونت یا ناهنجاری‌های مادرزادی‌اند، اغلب معاینات كودك را طبیعی نشان می‌دهند.

درمان شب‌ادراری كودكان
راه‌های متفاوتی برای جلوگیری از شب‌ادراری كودكان وجود دارد. توصیه‌های كاربردی زیر را به‌خاطر بسپارید: 1. نوشیدن مایعات را قبل از خواب كودك محدود كنید. بعد از شام، نوشیدن حداكثر یك لیوان آب كافی است. مقدار دقیق مایع مورد نیاز بدن كودك خود را از پزشك بپرسید. 2. كـــودك را پیش از خواب به توالت بفرستید. اگــــر مثانه‌اش پر نیست، مجبورش نكنید که آن را خالــــی كند. این كار باعث می شود رختخوابش را خیس كند زیرا در كار مثانه اختلال به‌وجود مـــی‌آورد. 3. محدودسازی مصرف مایعات در طول روز هیچ كمكی به بهبود شب‌ادراری نمی‌كند. محدودسازی مایعات باید حداكثر دو الی سه ساعت قبل از خواب كودك باشد. 4. شب‌ها چراغ توالت را روشن بگذارید. گاه ترس از تاریكی باعث می‌شود كه كودك رختخوابش را ترك نكند. 5. می‌توانید از روش جایزه و ستاره كمك بگیرید. جدولی برای كودك رسم كنید و هر روز در آن یادداشت كنید كه شب قبل را خشك گذرانده یا خیس. به‌ازای شب‌های خشك به او ستاره بدهید و بعد از آنكه چند ستاره گرفت، تشویقش كنید.

استفــــاده از زنگ هشــــدار دهنده
در كودكی كه رختخوابش را خیس می‌كند، باید راه عصبی مغز به مثانه تقویت شود. زنگ‌های هشداردهنده برای تقویت این مكانیسم به‌كار می‌روند. یك گیرندة رطوبت، بلافاصله پس از شروع ادرار كردن كودك، در رختخواب او فعال می‌شود و زنگ را به‌صدا درمی‌آورد. برخی از این زنگ‌ها لرزشی هستند كه برای كودكانِ دچار مشكلات شنوایی یا آنهایی كه به همراه سایرین در یك اتاق می‌خوابند به‌كار می‌روند. هنگامی كه كودك بیدار می‌شود و به سمت توالت می‌رود، این زنگ هشداردهنده عضلات سقف لگن را تحریك و منقبض می‌كند. در نتیجه، جلو خروج بیشتر ادرار گرفته می‌شود. به‌تدریج كودك می‌آموزد كه پیش از به‌صدا درآمدن زنگ از خواب بیدار شود یا تمام شب را بدون نیاز به ادرار كردن به‌ خواب رود. به این ترتیب، مشكل شب‌ادراری حل می‌شود. استفاده از این روش برای كودكان زیر هفت سال مناسب نیست. زیرا كودك باید آن‌قدر بزرگ شده باشد كه مشكل شب‌ادراری را دریابد و، به‌عنوان بخشی از درمان، با والدین و پزشك همكاری كند. براساس آمار به‌دست‌آمده، این زنگ‌ها می‌توانند تا 70 درصد در درمان شب‌ادراری مؤثر باشند. اما در 10 الی 15 درصد موارد، احتمال عود شب‌ادراری وجود دارد. توصیه می‌شود كه استفاده از این زنگ‌ها حداقل سه هفته پس از خشك شدن رختخواب كودك ادامه یابد. به‌‌نظر می‌رسد كه درمان هر كودك با این روش به چهار الی پنج ماه زمان نیاز دارد.

درمان دارویی شب‌ادراری كودكان
داروها بسیار سریع‌تر از زنگ‌های هشداردهنده عمل می‌كنند، بخصوص در كودكانی كه به اردو یا سفر چند‌روزه می‌روند. اما این داروها، به‌جای معالجه كردن عارضه، آن را برای مدت كوتاهی پنهان می‌كنند.

* اسپری استنشاقی دسموپرسین برای مدت زمان كوتاه مفید است. این دارو باعث كاهش تولید ادرار می‌شود، بسیار سریع اثر می‌كند و عوارض جانبی بسیار كمی دارد. طرز مصرف آن به صورت یك پُف در هر سوراخ بینی قبل از خواب است.


* داروی ایمی‌پرامین هم كه در درمان افسردگی بالغین به‌كار می‌رود، با بهبود وضعیت خواب كودك، از عارضة شب‌ادراری جلوگیری می‌كند. همچنین این دارو، با اثر بر عضلات مثانه، مانع شب‌ادراری می‌شود. به‌خاطر داشته باشید كه نباید بیش از سه ماه از این دارو استفاده كنید زیرا می‌تواند موجب تغییر رفتار كودك شود.
* در مورد برخی كودكان كه عضلات مثانة آنها قبل از پر شدن كامل مثانه منقبض می‌شود، اكسی‌بوتین كاربرد دارد.


عــــــــــود شب‌ ادراری
گاه كودكانی كه مدت‌های طولانی رختخواب خود را خیس نكرده‌اند، دوباره شروع به شب‌ادراری می‌كنند. این عارضه در اغلب موارد علت روانی دارد. كودك به‌دلیلی كه می‌تواند تولد یك خواهر یا برادر جدید باشد مضطرب و نگران است. چنین كودكی نیاز به مشاورة روانی دارد و لازم است با او دربارة آنچه نگرانش می‌كند صحبت شود. از هر صد كودك مبتلا به شب‌ادراری، یك تا دو كودك تا پانزده سالگی رختخواب خود را خیس می‌كنند. شب‌ادراری عارضه‌ای پردردسر ولی خوش‌خیم است و در بیشتر موارد به‌سادگی برطرف می‌شود. بسیاری از كودكان سعی می‌كنند بیدار بمانند تا جلو این اتفاق را بگیرند. باید به چنین كودكانی اطمینان داد كه این مسئله دیر یا زود حل خواهد شد. پزشك و پدر و مادر در كنار او هستند و او را حمایت می‌كنند تا مشكل به‌طور كامل برطرف شود.