مهارت ارتباط موثر یک مهارت حیاتی در زندگی است که اغلب مواقع نادیده گرفته می‌شود. هیچ‌وقت برای کار کردن روی مهارتهای ارتباطی دیر نیست و به کمک آن کیفیت زندگی بهبودتان می‌یابد.
ارتباط موثر با دیگران از مهم‌ترین مهارتهای زندگی است؛ زیرا بهبود آن به تمام جنبه‌های زندگی کاری، شخصی و اجتماعی کمک خواهد کرد. به این شکل شاهد آرامش و پیشرفت بیشتری خواهید بود.
موقعیت سنج باشید و بدانید درباره چه موضوعی با چه کسی، کجا، چه وقت و به چه صورتی صحبت کنید. ما دائما در حال تعامل و همکاری با افراد دیگر هستیم و این بخشی از زندگی ما است.
ارتباط موثر چیست؟
در یک ارتباط موثر باید انتقال افکار و احساسات به صورت دو‌طرفه باشد. در حالیکه مهارتهای کلامی شامل گفتگو و مذاکره است؛ مهارت غیر کلامی، زبان بدن و حالات صورت را در برمی‌گیرد.
بنابراین علاوه بر آگاه بودن از کلماتی که استفاده می کنید توجه به حرکات بدن و صدا در حین ارتباط بسیار مهم است.
در یک ارتباط موثر ابتدا باید احساسات خود را مدیریت کنید. مدیریت احساسات خود شرط داشتن ارتباط موفق با دیگران است. اگر بدانید چگونه با احساساتی مثل خشم، ناراحتی، ترس، نفرت، تعجب و لذت در ارتباط باشید، بهتر خود را مدیریت خواهید کرد. حتی در در موقعیت‌های پر از چالش می‌توانید به راحتی کنترل شرایط را در دست بگیرید و به شکل اثربخش‌تری با دیگران ارتباط برقرار کنید.
اهمیت ارتباط موثر
افرادی که سخت‌تر یا بهتر از دیگران کار می‌کنند، همیشه همه توجه‌ها را به خود جلب نمی‌کنند. گاهی اوقات مهم‌ترین مسئله این است که چگونه ایده‌هایتان به دیگران بفروشید و آنها را متقاعد کنید؟
مهارتهای ارتباطی به شما امکان می‌دهد تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشید و به ارتباطات بیشتری دست یابید. این مهارت بیشتر از یادگیری یک زبان خارجی یا هر مهارت کاری دیگر مهم است. یک فرد با مهارتهای ارتباطی بهتر، در جایگاه شغلی بهتری از هم رده‌های خود قرار می‌گیرد.
با تقویت مهارتهای اجتماعی، حتی در موقعیت‌های پرتنش، بدون از بین رفتن اعتماد و احترام می‌توانید ارتباطات خوبی داشته باشید.
ارتباط موثر ترکیبی از مهارت‌هایی از جمله ارتباط غیرکلامی، شنونده فعال بودن، فن بیان، هوش هیجانی بالا است.
چگونه مهارتهای ارتباطی‌مان را بهبود ببخشیم؟
بهترین موقعیت برای تمرین مهارتهای اجتماعی ارتباطات روزانه است. با تعاملات ساده این مهارت‌ها را در موقعیت‌های مختلف تمرین کنید:
۱. تماس چشمی برقرار کنید: فرقی نمی‌کند که گوش می‌دهید یا صحبت میکنید در هر صورت نگاه کردن به چشم‌های فرد مقابل گفتگوی شما را موفقیت‌آمیزتر می کند. تماس چشمی علاقه و توجه شما را نشان می دهد.
۲. از زبان بدن آگاه باشید: از اینکه بدن شما در حال انتقال چه پیامی است آگاه باشید. زبان بدن بیشتر از یک ساعت گفتگو می‌تواند درباره شما بگوید. قرار گرفتن در یک موقعیت راحت با دست‌های باز این پیام را انتقال می‌دهد: شما در دسترس و آماده شنیدن هستید. از دست و حالات چهره نیز استفاده کنید به شکلی که کل بدن شما صحبت کند.
۳. پیامی واحد بفرستید: پیام‌های درهم و مبهم نفرستید. توجه کنید کلمات و لحن صدا، حرکات بدن، حالات صورت یک پیام واحد را برسانند.
۴. بر ذهنیت خود تسلط داشته باشید: ذهنیت شما بر روابط‌تان تاثیر می‌گذارد پس درباره هیچ فردی نیز پیش داوری نکنید. آگاهانه انتخاب کنید که صادق و صبور، مودب باشید. همان‌طور که دوست دارید دیگران نسبت به شما بی‌تفاوت نباشند شما نیز نسبت به احساسات دیگران بی‌تفاوت نباشید.
۵. یک شنونده فعال باشید: باید بتوانید به دیگران گوش دهید و در گفتگوی دو طرفه شرکت کنید. وقتی به خوبی گوش می‌دهید از فرد مقابل شناخت بهتری پیدا میکنید. همچنین به شما کمک می‌کند که جلوی سوء‌تفاهم‌هایی که نتیجه عدم درک و شناخت یکدیگر است را بگیرید.
علاقه خود را به چیزی که گفته می‌شود نشان دهید. گاهی‌اوقات لبخند بزنید و مطمئن شوید که حالت دوستانه‌ای دارید. با عباراتی مثل “بله” یا “اوه” گوینده را به ادامه صحبت ترغیب کنید.
۶. قضاوت نکنید: برای داشتن یک رابطه پویا لزومی ندارد که تمام افرادی که با آنها در ارتباط هستید را دوست داشته باشید یا با عقاید آنها موافق باشید. تنها لازم است که قضاوت و سرزنش را کنار بگذارید تا بتوانید دیگران را درک کنید.
۷. در زبان بدن به تفاوت‌ها توجه کنید: هر فرد ممکن است با توجه به نوع فرهنگ و خانواده، زبان بدن متفاوتی داشته باشد. پس در خواندن زبان بدن دیگران به سن، احساسات درونی، فرهنگ خانوادگی و اجتماعی آنها توجه کنید.
۸. شمرده صحبت کنید: زیر لبی و نامفهوم کلمات را ادا نکنید. افراد میزان شایستگی اجتماعی را از طریق نحوه بیان کلمات می‌سنجند.
آرام صحبت کنید؛ اگر سریع صحبت کنید دیگران به سرعت به تنش‌‌های درونی شما پی می‌برند. شروع به تمرین کنید تا صدای خود را آرام و ملایم کنید. به صدای خود روح بدهید و یکنواخت صحبت نکنید.
۹. مثبت فکر کنید: اظهارنظر مثبت آنهایی هستند که تشویق کننده و موثر هستند در حالیکه نظرات منفی، دلسردکننده است. ذهن اغلب تمایل دارد که روی نکات منفی تمرکز کند بنابراین بسیار مهم است که آگاهانه نظرات و گفتگوی مثبت را مدیریت کنیم.
۱۰. درک حالات چهره: هوش هیجانی در مورد مدیریت احساسات و هیجانات خود و دیگران است. بنابراین مهم است که به حالات چهره افراد توجه کنیم. حالات چهره بخصوص چشم‌ها دروغ نمی‌گویند. از طریق تماس چشمی می‌توانید بازخورد بهتری بگیرید و آنچه را که فرد مقابل در صحبت هایش بروز نمی دهد را متوجه شوید.
۱۱. بر حل مشکلات تاکید کنید: هنگام صحبت در مورد یک مشکل همیشه سعی کنید وضعیت را توضیح دهید. اثبات کردن را فراموش کنید. راه حل هایی را پیشنهاد دهیدکه وضعیت را بهبود ببخشد (از اینکه چه کسی درست یا غلط می‌گوید اجتناب کنید)
۱۲. قابل اعتماد باشید: مهم ترین بخش ارتباط موثر، قابل اعتماد بودن است. اگر در روابط مبنای اعتماد را پی نریزید نمی‌توانید روابط طولانی مدتی داشته باشید.
۱۳. خودتان باشید: آیا تا به حال احساس کرده‌اید که با فردی صحبت میکنید و احساس میکنید خودش نیست؟ شاید فردی را برای اولین بار ملاقات میکنید و سعی در تحت تاثیر قرار دادن او دارید.
اگرچه هدف بدی ندارید اما راه درستی را انتخاب نکرده‌اید. مطمئن باشید که فرد مقابل متوجه خواهد شد. پس خودتان باشید و به فرد مقابل هم این فرصت را بدهید که همین کار را بکند.
۱۴. لذت بردن از برقراری ارتباط: به ارتباطات تنها به عنوان یک ابزار برای پیش برد اهداف نگاه نکنید. مهارتهای ارتباطی را با شوخ طبعی و صمیمیت لذت‌بخش کنید تا در کنار دیگران اوقات خوبی را سپری کنید. بهبود این مهارت باعث می‌شود دیگران بیشتر تمایل داشته باشند در کنار شما باشند.
تفاوت بین ارتباط بین فردی و درون فردی چیست؟
ارتباط بین فردی، هنر به اشتراک‌گذاری اطلاعات با دیگران به وسیله تبادل تجربیات است. شما در هر شرایط تحصیلی، کاری و شخصی به آن نیاز دارید.
ارتباط درون فردی، ارتباطی است که ابتدا در ذهن فرد رخ می‌دهد و این گفتگوی درونی می‌تواند باعث ایجاد واکنشی مثبت یا منفی در بیرون شود.
مدیتیشن و تجسم از تکنیک‌های درون فردی است که بیشتر افراد برای برخورد بهتر با موقعیت‌های بیرونی استفاده می‌کنند. آگاهی از گفتگوی درونی اولین گام اصلاح مهارتهای درون فردی است.
چگونه مهارت درون فردی را بهبود ببخشیم؟
تجسم یک مهارت درونی است که توسط ورزشکاران و هنرمندان برای رسیدن به عملکرد بهتر استفاده می‌شود. ذهن است که بدن فیزیکی را به حرکت در‌می آورد و نگرش مثبت و اعتماد به نفس بالا نیز از ذهن نشات می گیرد.
گاهی اوقات دیدگاه شخصی شما، ناخودآگاه نظری را که به دیگری دارید کاملا لکه دار می‌کند اما با مقداری شفقت و همدلی می‌توانید از جنبه دیگری نیز قضیه را ببینید.
با استفاده از تلقین و تجسم مثبت می‌توان گفتگوهای منفی درونی را کنترل کرد. برای بهبود روابط این ۳ گام را بردارید:
۱) شناسایی گفتگوی درونی منفی
۲) علت به وجود آمدن آنها
۳) توجه به جنبه های مثبت فرد
۱۰ ویژگی شخصیتی افراد با مهارت های ارتباطی بالا
۱. مشاهده‌کننده‌های خوبی هستند
توجه به دیگران به ما اجازه می‌دهد که شرایط روحی دیگران را بهتر حدس بزنیم. یک ارتباط گیرنده خوب می‌داند چگونه واکنش‌های دیگران را پیش بینی کند و براساس آن موقعیت را مدیریت نماید.
افراد با مهارتهای ارتباطی موثر درباره انسان های دیگر بسیار کنجکاو هستند. این فرد بهتر می‌تواند با دیگران منطبق شون و همیشه در زمان برقراری ارتباط به فرد مقابل و شرایط او نیز فکر کنید.
۲. در ارتباطات پیش قدم هستند
در ارتباط یا رفع مشکلات ارتباطی به دنبال این نیستند که دیگری قدم پیش بگذارد. آنها اعتقاد دارند که در هر ارتباطی باید سهم خود را انجام دهند.
۳. آنها احترام قائل هستند
فردی با مهارتهای ارتباطی بالا قادر به صحبت مسالمت‌آمیز با افراد مخالف است. در این موقعیت‌ها آنها صبر و قرار خود را از دست نمی‌دهند. چند بار شاهد بوده‌اید که افراد بر سر مسائل بی‌اهمیت اما از نظر آنها مهم، کنترل خود را از دست داده‌اند.
۴. هوش هیجانی بالایی دارند
افراد با هوش هیجانی بالا آگاهی خوبی از خود دارند به عبارتی خودآگاهند و کنترل احساس آنها در اختیار خودشان است. می‌دانند در برخورد با هر فرد باید چگونه رفتار کنند که درخور تفکر و احساس او باشد.
۵. ذهن منظم و سازمان‌یافته‌ای دارند
آنها فکر می‌کنند و سپس افکارشان را به زبان می‌آورند و از اینکه بگویند چیزی را نمی دانند نمی‌ترسند. می‌دانند که از روابطشان چه می‌خواهند و به دنبال نفع یک طرفه نیستند.
۶. آنها خلاق هستند
آنها دوست دارند داستان بگویند تا شنونده را در تجربیاتشان شریک کنند. آنها مهارت زیادی در درگیر کردن احساسات دیگران دارند. شوخ طبع و انعطاف پذیرند و می‌دانند چه صحبت یا حرکتی برای هر موقعیت مناسب است.
۷. افراد یادگیرنده‌ای هستند
آنها به هر موقعیتی به عنوان فرصتی برای یادگیری نگاه می‌کنند. به خوبی رفتارهای دیگران را بررسی می‌کنند و از هر تماسی چیزی یاد می‌گیرند.
نتیجه‌گیری
در این مقاله دیدیم در مهارت ارتباط موثر، در درجه اول نیاز به ارتباط بهتر با درون خود دارید. اولین راه حل ارتباط موثر با دیگران، خودشناسی و نگرش مثبت درونی است، پس از آن است که می‌توانید یک ارتباط موثر و صحیح در زندگی بیرونی برقرار کنید.
همچنین تمرین و تکرارهای کوچک روزانه زمان زیادی از شما نمی گیرد اما می‌توانید مطمئن باشید که مهارتهای ارتباطی شما را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد.
یادتان باشد آینه هرگز اول به شما لبخند نمی زند