استعدادیابی کودکان و بزرگسالان، کارآفرینی و استارت آپی دانش آموزی و دانشجویی

شرايط موثر بر بدخطي دانش آموزان

گانيه معتقد است که براي يادگيري دو دسته شرايط وجود دارد : شرايط دروني يادگيري و شرايط بيروني يادگيري . البته در بررسي علل بدخطي و بد آموزي خطي دانش آموزان دوره ي ابتدايي علاوه بر عوامل آموزشي و تربيتي و در حقيقت ، کار معلم ، که جزء شرايط بيروني هستند بايد شرايط دروني که مربوط به شرايط رواني کودکان مي باشند نيز مورد توجه قرار گيرند چه بسا بدخطي دانش آموزان به دليل حالات عاطفي نامطلوب و نداشتن هدف و انگيزه براي زيبا نويسي و يا ضايعات استخواني و يا نداشتن آمادگي روحي رواني و محيط نامناسب و فقر آموزش همچنين تمرينات غلط و فقدان رسيدگي باشد براي ارائه ي راهکار هاي مناسب عوامل به طور کلي به سه گروه عمده تقسيم بندي مي شود.

الف ) عوامل مربوط به خانواده

بي توجهي اوليا به خط بچه ها وطرز نوشتن انها و يا سر مشق نادرست دادن و همچنين والديني که خودشان بد خط هستند زمينه هايي براي بد خطي فرزندان را فراهم مي کند بدخطي والدين سر مشق نا مناسبي برا ي کودکان است از انجا که خوشنويسي مهارتي است که بايد اموخته شود چنان چه کودک در خانواده اي زندگي کند که اعضاي ان از ذوق و استعداد بيشتري برخوردار باشند کودک زمينه ي بيشتري براي خوب نوشتن دارد خانواده هايي که به صورت ديکتاتور ي و دموکراسي و ﺁزادي مطلق اداره مي شوند نيز تاثيرات متفاوتي بر عملکرد دانش اموز دارند افرادي دوران کودکي خود را در خانه اي اکنده از استبداد و خود خواهي مي گذرانند هيچ گاه فرصتي براي ابراز وجود و نشان دادن قابليت ها و گرايش هاي خود به دست نمي اورند کودکاني که در خانواده هايي زندگي مي کنند که نسبت به فرزندان خو بي تفاوت اند وار تشويق و تنبيه به موقع براي انجام تکاليف فرزندانشان استفاده نمي کنند در واقع انگيزه ي لازم را براي انجام بهتر تکاليف در فرزندان خود به وجود نمي اورند چنين کودکاني اغلب با اکراه و بي ميلي اقدام به نوشتن مي کنند و نتيجه ي عملکرد آنها رضايت بخش نخواهد بود همچنين مو قعيت کودک در خانه يعني تنها فرزند خانواده بودن يا کوچکترين کودک يا تنها پسر خانواده بودن وارتباطي که کودک با خواهر و برادران خود دارد سبب يادگيري هاي مهارتي بدني متفاوتي مي شود.

انتظارات خاص والدين از فرزندان خود اگر با واقع بيني همراه باشد اختلالي در رفتار بچه ها به وجود نمي آورد ولي اگر اين انتظارات بدون توجه به امکانات فرزند باشد سبب بروز عکس العمل هاي شديد از طرف بچه ها مي شود و سبب شکست بچه ها در انجام کارهاي معين مي گردد همچنين وضعيت طبقاتي خانواده بر روي يادگيري دانش آموز تاثير دارد وضع مادي و معنوي خانواده در رشد نوشتن بچه ها تاثير دارد تحقيقاتي که درباره ي اختلاف استعداد بچه ها در طبقات مختلف به عمل امده است نشان مي دهد که پرورش استعداد بچه ها در حد وسيعي مربوط به فرهنگ و راه زندگي طبقات است.

ب ) عوامل مربوط به معلمان

مسئله ي آمده سازي معلمان براي کاري که بر عهده دارند در همه ي کشور ها به ويژه کشور هاي در حال ترشد از اهميت ويژه اي بر خوردار است اين اهميت هم نه نيازي به اثبات دارد و نه تاکيد . از طرفي هميشه گفته مي شود که مدرسه يک قدم از اجتماع عقب تر است . زيرا تحولات اجتماعي سريع تر از ان رخ ميدهند که مدرسه و معلم بتوانند خود را با ان تطبيق دهند در اين صورت معلم چه بايد بکند).

اگر معلم خط خوبي داشته باشد و حروف را هم به خوبي اموزش دهد و در اين رابطه با استفاده از بازي و تمرين عضلات بچه ها را تقويت کند بيشترين تاثير را در خوب نويسي و خوانا نويسي دارد گاهي اوقات کتاب هاي درسي هم اشکالاتي در اين زمينه دارند که معلم بايد ان ها را به خوبي ببيند و با تذکر به موقع اجازه ندهد در شاگردانش دو گانگي ايجاد شود و بد خطي و خوانا نبودن خط اموزگار و بي توجهي او به خط شاگردان نيز عاملي در ايجاد بد خطي و اختلال خط مي باشد بهتر است معلمان از دادن تکاليف زياد در منزل خود داري کنند.

مواجه شدن دانش آموز با حجم زياد تکاليف نيز باعث بد خطي دانش آموز مي شود صبر و حوصله و دادن مقدار معيني تمرينات عضلاني در مقدمه ي کار ضروري است تا شاگرد قادر شود عضلات دست را کنترل کند تکنيک هاي متعددي از جمله مچاله کردن کاغذ يا استفاده از خمير هاي بازي و ... وجود دارد تا عضلات دست را آماده کند تا به حروف الفبا شکل بدهد و همچنين براي اموزش مهارت خط نويسي به کودکان بايد معلمين به اين مولفه ها توجه داشته باشند وضعيت نشتن دانش اموز، وضعيت قلم به دست گرفتن دانش آموز وضعيت دست آزاد بچه هاي راست دست و چپ دست ، حالت قرارگرفتن سر ، تابش نور و مقدار آن در هنگام نوشتن حالت قرار گرفتن پاها در هنگام نوشتن و طرز قرار دادن و فيزيک ايستادن پاي تخته براي نوشتن و رعايت حاشيه در دفتر دقت به اين ويژگي ها باعث مي شود تا آموزگار بتواند دانش آموزان را به درستي هدايت کند)

معلماني که با دانش آموزان دچار مشکلات رفتاري کار آموزشي مي کنند در اين زمينه آسيب پذيري بيشتري دارند بيشتر معلمان رغبتي به آموزش اين گونه از دانش آموزان نشان نمي دهند)

معلمان بايد به اين باور برسند که نوشتن کودکان از طريق تمرينات بيشتر پيشرفت مي کنند و ان ها بايد در پذيرش تلاش هاي کودکان حوصله ي بيشتري به خرج دهند واکنش مثبت معلم و بر انگيختن کودک به سمت تلاش بيشتر در ايجاد يک کلاس نوشتن مناسب است)

نگرش مثبت معلم نسبت به تلاش هاي نوشتاري کودک به اندازه ي فراهم کردن زمان و فضا و مطالب نوشتاري مناسب حائز اهميت است خط خطي کردن ها و نقاشي ها سطوح آغازين نوشتن هستند که در پيشرفت مهارت نوشتن کودک در مراحل بعدي حائز اهميت هستند بنا بر اين اين تلاش ها بايد مورد تشويق معلمان قرار گيرد.

معلم و نقش او در ايجاد زمينه هاي تجربي و عملي يادگيرنده اهميت خاص دارد او مي توتند فضايي را به وجود آورد که احساس وحشت از کار ها را بر طرف کند و دانش آموز را به انجام کار بهتر در نوشتن حساس ترکند لذا معلمان بايد اساس کار خود را به کاهش تنش قرار دهند و در مورد خط بچه ها را توبيخ نکنند و خود از نظر خطي الگوي خوبي براي دانش آموزان باشند.

ج) عوامل مربوط به دانش آموزان

در ميان مهارت هاي تحصيلي پايه ، نوشتن ملموس ترين مهارت نام گرفته است تفاوت نوشتن با ساير مهارت هاي ارتباطي اين است که نوشتن سندي کتبي از خود به جاي ميگذارد و همچنين جز مهارت هاي ظريف حرکتي مي باشد . مي گويند خط هر کسي نشانه اي از روح او را در خود دارد و هر کسي را مي توان از خط او شناخت . براي اين که دانش اموز بتواند نوشتن را به نحو احسن انجا م دهد لازم است شرايطي براي نوشتن داشته باشد

* از رشد ذهني کافي برخوردار باشد

*انگيزه ي کافي داشته باشد

* از علاقه ي کافي برخوردار باشد

* بين چشم و دست هماهنگي باشد

* هماهنگي حرکتي داشته باشد

* توانايي تطبيق بدن با فضاي اطراف را داشته باشد

* مفهوم نوشتن از راست به چپ را بداند

همچنين وجود بعضي از نارسايي ها مانند اختلالاتي در عملکرد دست و انگشتان باعث مي شود که کودک نوشتن را به طور مطلوب انجام ندهد و همچنين معلوليت هاي جسمي و ضايعاتي که در سيستم اعصاب مرکزي يعني مغز يا طناب نخاعي به وجود مي آيد و صدمات وارده بر مغز باعث اختلال در نوشتن مي شود اين صدمات ممکن است آنقدر خفيف باشد که نتوان تاثير آن را بر رفتار کودک تشخيص داد و يا آنقدر شديد باشد که فعاليت کودک را به ميزان پاييني کاهش دهد کودک مبتلا به اسيب مغزي ممکن است نشانه هاي رفتاري وسيعي از خود نشان دهد از جمله عدم هماهنگي و اعمال حرکتي ناقص.

اشکال در وضعيت قرار گرفتن کاغذ : وضعيت نا مناسب کاغذ و دفترچه نسبت به بدن نيز از صحيح نوشتن جلو گيري کرده و در برو ز اشکالت مختلف هنگام دست نويسي نقش اساسي دارد برخي از دانش اموزان هنگام نوشتن سر خود را بيش از حد به کاغذ نزديک مي کنند و حتي گاهي احساس مي شود سر خود را به ان مي چسبانند گرو هي ديگر دفترچه ي خود را به حالت زاويه دار و کج قرار مي دهند.

اشکال در جهت يابي صحيح : برخي دانش اموزان درک صحيحي از رابطه هاي فضايي مانند با لا و پايين – زير و رو چپ و راست ندارند به همين دليل هنگام نوشتن حروف و کلمه ها ( حتي بر روي کاغذ خط دار ) قادر نيستند اشکال صحيح حروف را بنويسند مثلا حرف (( الف )) را بيش از حد امتداد داده و از روي خط مي گذرانند.

مشکلات نوشتن صحيح حروف الفبا ( حرف نويسي ) گاهي برخي دانش اموزان حروف را بيش از حد بزگ ئ يا کوچک مي نويسند ودر برخي موارد خطوط مستقيم ( افقي يا عمودي ) را به حالت قوس دار مي نويسند ويا بالعکس..

مشکلات نسخه برداري صحيح از کلمات ( رو نويسي ) بعضي دانش اموزان ممکن است حروف سازنده ي کلمه را با فاصله ي زياد بنويسند مثل (( آ ز ا د ي )) يا اين که حروف را بيش از حد به هم نزديک کرده و صورت کلي کلمه را مخدوش نمايند بسياري از دانش اموزان در نوشتن حروف پيوسته که نيازمند حرکت هاي ظريف و دقيق و هماهنگ است با مشکلات جدي اي رو به رو شوند برخي از انان نمي توانند پس از نوشتن يک حرف بلافاصله به نوشتن حروف ديگر بپردازند به واسطه ي مشکلاتي که درنوشتن وجود دارد خطا هايي در نوشتن به وجود مي آيد.

خطا هاي متداول در نوشتن

الف) کج نويسي بيش از حد که به دلايل متعددي مثل بسيار نزديک بودن بازو به بدن و بسيار سفت گرفتن شست و دور بودن خيلي زياد نوک قلم از انگشتان و صحيح نبودن جهت کاغذ و درست نبودن جهت حرکت قلم اتفاق مي افتد

ب) راست نويسي بيش ازحد: عواملي مثل بسيار دور بودن بازو ازبدن وبسيار نزديک بودن انگشتان به سرقلم-هدايت قلم به تنهايي توسط انگشت سبابه – نا صحيح بودن جهت کاغذ در ايجاد ان موثر مي باشد

پ ) پرفشار نوشتن که بر اثر فشار دادن بيش از حد انگشت سبابه و استفاده از قلم نا مناسب

ت ) کم رنگ نويسي بيش از حد به عواملي مثل بيش از حد کج يا راست نگه داشتن قلم و چرخش نوک قلم به يک سمت و قطر بيش از حد قلم بستگي دارد

ث ) زاويه دار نويسي بيش از حد : به دليل سفت بودن بيش از حد شست و بيش از حد شل نگه داشتن قلم و حرکت بيش از حد قلم اتفاق مي افتد

ج ) نامرتب نويسي بيش از حد که چهار علت مهم براي اين مورد و جود دارد که شامل نبود ازادي حرکت يا حرکت بيش از حد کند دست و محکم گرفتن قلم و در نهايت نا درست يا ناراحت بودن وضعيت مي باشد

چ ) فاصله گذاري بيش از حد که به واسطه ي پيشرفت بيش از حد سريع قلم به سمت چپ و حرکت بيش از حد و سريع جانبي ايجاد مي شود

روش هاي ترميمي

قبل از فرا گيري نوشتن طراحي تصوير ها ي با قلم مو و انگشت دست روي شن و .... به امادگي قبل از نوشتن منجر مي شود

* در مرحله ي اول تعليم خط بهتر است که نمونه هاي حروف و کلمات از تخته يا چيز هاي ديگر ساخته شوند به طوري که نوآموزان بتوانند ان ها را لمس کنند زيرا اين عمل اشکال ان ها را در مغز کودکان تثبيت مي کند و نوشتنشان را برايشان اسان مي سازد همچنين سبب مي شود که کودکان با شوق و رغبت به يادگيري حروف و کلمات بپردازند

* پر رنگ نوشتن از روي متني که به صورت کمرنگ نوشته شده نيز به بهتر شدن خط کمک مي کند همچنين استفاده از کاغذ هاي پوستي و تمرين از روي کلمه ها يا حروف نوشته شده نيز براي اين منظور بهتر مي باشد

* اگر بچه ها فشار زيادي به کاغذ مي اورند مي توانيم از کاربن استفاده کنيم و از بچه ها بخواهيم طوري روي کاربن بنويسند که اثر زيادي از نوشته هاي انها روي ورقه ي زيرين نيفتد

* اگر بچه ها سرشان را زياد به دفتر نزديک مي کنند از ضعيف نبودن چشم ان ها با ارجاع به پزشک مطمئن شويد

* دقت کنيم بچه ها کاغذ را بيش از حد کج نگذارند تا از کج نويسي ان ها جلو گيري شود

* اگر کودکي کلمات را بيش از حد بزرگ يا کوچک مي نويسد مي توانيد اندازه ي متوسطي براي کلمات در نظر بگيريد و با گذاشتن خط فاصله بين کلمات از کودک بخواهيدفاصله ي تعيين شده را پر کند

* نا مرتب نوشتن تکاليف ممکن است به علت محدوديت حرکتي در دست باشد يا اين که مداد را بيش از حد محکم در دست مي گيرد يا وضعيت درستي در هنگام نوشتن ندارد با بر طرف کردن هر يک از اين علل دانش آ موز مي تواند خط بهتري داشته باشد

* سر مشق هايي را انتخاب کنيم که اعتماد به نفس دانش اموزان را تقويت کند براي اين منظوراز عبارت هاي آسان شروع مي کنيم

* دانش اموزان را تشويق کنيم تا باور هاي مثبتي در باره ي توانايي ها ي خود داشته باشند و ميان تلاش و ارزش ها ي فردي دانش آموزان ارتباط محکمي بر قرار کنيم و به ويژه انان را تشويق کنيم تا به تلاش خود اهميت بدهند هدف مي تواند اين باشد که دانش آموزان خوشنويسي را مهارتي مهم به شمار آورند.

* به دانش اموزان تکاليف و مسوليت هايي بدهيم که انجام انها برايشان جالب باشد و به اين وسيله علاقه و انگيزه براي صحيح نوشتن و زيبا نويسي را در کودکان تقويت کنيم

* همکاري والدين و اموزگاران در اين اموزش بسيار مهم است از والدين بخواهيم با در اختيار قرار دادن ابزا ر مناسب براي نوشتن و بازديد از نمايشگاه هاي خط و نقاشي خط دانش آموز و اموزگار را براي اموزش و فراگير ي بهتر اين مهارت ياري کنند