کودک خود را بدون تنبیه و خشونت تربیت کنید
ما معمولا از تعبیر تنبیه بدنی کودکان به جای خشونت فیزیکی استفاده می کنیم اما این اشتباه است و بایداصلاح شود. تنبیه به معنی آگاه کردن است و آگاه کردن به این نحو اصلا صحیح نیست.
در مورد تاثیر خشونت بر روان کودکان باید بگویم که خشونت عوارض بسیار وسیعی را بر رشد و تکامل کودک دارد. یکی از مهم ترین پیامدهای آن، ایجاد حس ناامنی است. ما برای یک زندگی خوب نیاز به احساس امنیت داریم. اگر این طور نباشد، هر لحظه احساس گوش به زنگی پیدا می کنیم و نمی توانیم از زندگی لذت ببریم....
وقتی کودکان را با خشونت روبه رو می کنیم یا کتک می زنیم، آنها حس امنیت را از دست داده و نسبت به دنیای اطراف بدبین و بدگمان می شوند. حس می کنند این دنیا به آنها آزار می رساند. بسته به شدت خشونت ها کودکان غیر از مشکلات جسمانی که پیدا می کنند روح و روان آنها هم تحت تاثیر قرار می گیرد. زمانی که ما کودک را با خشونت آزار می دهیم، وی با شناخت محدودی که از دنیا دارد، خشونت را تهدید حیاتی خود می داند و دچار اضطراب شدید می شود. مشکل دیگری که پیش می آید، تاثیر گذاشتن خشونت بر هویت کودکان است.
اعتماد به نفس کودکان از جایی نشأت می گیرد که خود را از نظر خودانگاری، آدم های خوبی تلقی کنند. اگر فکر کنند آدم بدی هستند، همانندسازی کرده و کارهای ناشایست انجام می دهند. وقتی کودکی تحت رفتار خشونت آمیز قرار می گیرد، معنی دیگری از خشونت برداشت می کند. یکی از معانی این است که تو فرد بدی هستی. اگر این حس به او دست دهد، تبدیل به آدم بدی می شود.
گاهی این خشم به درون کودک می ریزد و باعث می شود کودک از خودش متنفر شده و حس افسردگی در او شکل بگیرد. این حالت حتی گاهی تا بزرگسالی هم در فرد باقی می ماند. اگر خشم به بیرون از کودک نفوذ کند، باعث می شود خود اهل رفتار خشونت آمیز شود. بچه هایی که کتک می خورند، در بزرگسالی وقتی والد می شوند، بیشتر کودکان شان را کتک می زنند. اگر بخواهیم در طیف اثرات خشونت بر کودکان صحبت کنیم، می توانیم چندین کتاب بنویسیم.
توصیه اصلی ما به خانواده ها این است که بدانند:
:خشونت راه آگاه کردن کودکان نیست. برای آگاه کردن کودکان روش های بهتری وجود دارد. در درجه اول می توان اجازه داد کودک با عواقب کار خود روبه رو شود. اگر کودک شما درس نمی خواند، به جای کتک زدن او باید به او یک بار توضیح دهید که درس نخواندن سبب کم شدن نمرات امتحانی می شود. اجازه بدهید کودک تجربه کند و یکی دو بار عاقبت کار خود را ببیند.
یکی دیگر از روش ها برای مسایلی که عواقب فوری ندارند، مانند خراب شدن دندان در اثر مسواک نزدن، استفاده از محرومیت های ملایم است؛ یعنی اگر کودک شما مسواک نزند، ۵ دقیقه از زمان تماشای تلویزیون یا پارک رفتن او کاسته می شود. اوایل به دلیل این محرومیت کودک تلاش می کند کار سپرده شده را انجام دهد و به تدریج این کار برای او تبدیل به عادت می شود.
روش دیگر، استفاده از تشویق عمل عکسی است؛ مثلا اگر کودک شما فحش می دهد، بهترین کار این است که برای رفتارهای خوب مانند سلام کردن او نمره مثبتی در نظر بگیرید و برای هر ۵ نمره مثبت یک تشویق تعیین کنید. البته تشویق هم انواع دارد. تشویق های فعالیتی بهترین نوع تشویق هستند؛ برای مثال می توانید همراه او بازی کرده یا کیک درست کنید. تشویق های کلامی و فیزیکی مانند بیان کلمات محبت آمیز و بغل کردن و در نهایت تشویق های غیراجتماعی که همان کادو خریدن است و از کم اهمیت ترین انواع تشویق محسوب می شود. اگر تشویق جوابگو نبود، می توان از تنبیه های محرومیتی استفاده کرد.