استعدادیابی کودکان و بزرگسالان، کارآفرینی و استارت آپی دانش آموزی و دانشجویی

سرطان روده بزرگ چهارمین سرطان شایع در ایران است، سرطان‌ روده بزرگ از پولیپ‌های غددی منشأ می‌گیرد. پولیپ رشد غیر‌طبیعی توده‌های خوش‌خیم در جدار اعضای بدن است. تبدیل پولیپ به سرطان یک فرایند چند مرحله‌ای است که از تجمع تغییرات ‍ژنتیکی ناشی می‌شود و حداقل ۱۰ سال طول می‌کشد تا پولیپ به سرطان تبدیل شود.

بعد از ۵۰ سالگی شانس ابتلا افزایش می‌یابد و در صورت ابتلای یک نفر از بستگان درجه اول و یا دو نفر از بستگان درجه دوم شانس ابتلا به این بیماری ۲ تا ۳ برابر افزایش می‌یابد همچنین در صورت ابتلای یک نفر از بستگان درجه اول که قبل از سن ۵۰ سالگی مبتلا شده باشد شانس ابتلای فرد ۳ تا ۴ برابر افزایش می‌یابد.

5 تا 10 درصد افرادی که به سرطان روده بزرگ مبتلا می‌شوند، نقایص ژنتیکی دارند که منجر به بروز سرطان در سنین پایین‌تر می‌شود. یافتن خانواده‌های دارای نقایص ژنتیک در سنین پایین‌تر برای شروع زودتر اقدامات غربالگری و پیشگیری اهمیت دارد.

دفع خون روشن از مهمترین علائم سرطان روده بزرگ

دفع خون روشن یکی از مهم‌ترین علائم سرطان روده بزرگ است. البته هر فردی در طول عمرش می‌تواند یک یا دو بار دفع خون روشن را تجربه کند.
فردی ممکن است هموروئید و بواسیر داشته باشد و موجب دفع خون روشن بشود و تکرار شود. پس این حالت نباید نگرانی ایجاد کند؛ منظور از دفع خون، خونی است که اخیرا شروع شده و چند بار تکرار می‌شود و این زنگ خطری است که بیمار با مراجعه به پزشک شکایت خود را مطرح کند تا اقدامات درمانی آغاز شود.

علائم سرطان روده بزرگ-تغییر اجابت مزاج

یکی دیگر از علائم سرطان روده بزرگ تغییر در اجابت مزاج است. تغییر اجابت مزاج نباید بیشتر از ۶ماه طول بکشد. تغییر اجابت مزاج بویژه در تومورهای سمت چپ روده که روده باریک است و مسیر آن زود مسدود می‌شود بصورت تأخیر در اجابت مزاج که برای نمونه فرد روزی یکبار اجابت مزاج داشته به ۴ روز تا یک هفته طولانی‌تر شود و زمان این تغییر بطور مشخص کمتر از ۶ماه است.

البته فردی که یبوست مزمن دارد نباید نگران باشد؛ تغییر اجابت مزاج را زمانی می‌گوییم که شروع تغییر چند ماه اخیر باشد و پیش‌رونده هم بوده و در چنین مواردی، فرد باید برای درمان مراجعه کند.

کاهش وزن و کم‌خونی از علائم سرطان روده
کاهش وزن و کم خونی دو مشخصه بارز کلون سمت راست است. کاهش وزن بویژه درباره تومورهای کلون سمت راست شاخص است، چون قطر کلون زیاد است و تومور رشد می‌کند و دیر‌تر تشخیص داده می‌شود.

کم‌خونی از دیگر علایم سرطان روده بزرگ است. به این ترتیب فرد با علائمی چون غش کردن، کاهش انرژی، کاهش توان کار کردن معمول و سایر علائم سرطان روده و کم‌خونی مراجعه می‌کند و اقدامات لازم با توجه به بیماری‌های بدخیمی که شایع شده، تشخیص داده شده و درمان آغاز می‌شود.

سابقه فامیلی از دیگر علائم سرطان روده

سابقه فامیلی در درصد زیادی از بیماران سرطان روده بزرگ مثبت است. کسانی که در خانواده‌شان یک فرد مبتلا به سرطان روده بزرگ داشته‌اند، باید زود‌تر مراجعه کنند و تنها نگرانیشان همین باشد که فردی در خانواده هست که مبتلا به سرطان روده بزرگ است.

این افراد برای مراجعه به پزشک دنبال دیگر علائم سرطان روده نباشند؛ بویژه اگر سن ابتلا به سرطان زیر۵۰سال باشد یا اگر تعداد افراد مبتلا در خانواده از یک نفر بیشتر باشند و یا افرادی که سابقه پولیپ داخل روده داشته و در این زمینه دچار سرطان شده‌اند و به این ترتیب شانس ابتلا به سرطان روده بزرگ افزایش می‌یابد.

سایر علائم سرطان روده برزگ
علایم سرطان روده برزگ ممکن است شبیه به سایر علائم نظیر عفونتها، تب، بواسیر و بیماری‌های التهابی روده باشد. از جمله نشانه‌های سرطان روده که مراجعه به پزشک را ضروری می‌کند می‌توان موارد زیر را نام‌ برد:

• وجود هرگونه تغییر در عادات دفعی روده نظیر اسهال، یبوست یا کاهش قطر مدفوع در صورتی که بیش از یک روز طول بکشد و علت آن نامعلوم باشد.

• خونریزی از راست‌روده یا وجود خون در مدفوع، چه قابل رؤیت باشد چه با انجام آزمایش معلوم شود.

• دردهای قولنجی معده
• استفراغ
• ضعف و خستگی
• یرقان و زردی پوست یا سفیدی چشم
• حرکت درون روده
• کرامپ یا گرفتگی معده
• مدفوع خونی
• کاهش قابل ملاحظه وزن
• احساس خستگی
• یبوست، دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته یکی از نشانه های سرطان روده بزرگ می باشد.
• تهوع و استفراغ به چند دلیل به وجود می آید: کاهش جریان خون، درد و یبوست.
• گاز معده و نفخ نیز یکی از مواردی است که می تواند به تشخیص سرطان روده بزرگ کمک نماید.

احساس سنگینی و رخوت نیز از دیگر علائم سرطان روده بزرگ می باشد. سرطان، باعث کمبود خون و به دنبال آن، کم خونی ناشی از کمبود آهن می شود. به همین دلیل احساس تنبلی، سستی و ... ایجاد می شود.

مراحل تشخیص سرطان روده بزرگ

رشد سرطان روده ممکن است سال‌ها به طول بینجامد و تشخیص به موقع آن، شانس بهبودی را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. بنابراین، انجام تست‌های دوره‌ای که در متن زیر آمده اند، در افرادی که علائم سرطان روده بزرگ را دارند توصیه می‌شود.

- آزمایش دیجیتال کولون ‏‎(DRE)‎‏‏: تنها تومورهای بزرگ و قابل لمس را آشکار می‌کند.

- آزمایش وجود لخته خون در مدفوع: با یک پروب نوری (سیگموئیدوسکوپ) که از انتهای روده بزرگ وارد شده، هر گونه پولیپ یا موارد غیرعادی را شناسایی می‌کند.

- آزمایش خون‏: وجود برخی از انواع خاص پروتئین‌ها در خون بیمار، از علائم سرطان روده

است.

- پروکتوسکوپی: در این روش از طریق دستگاه‌های خاصی به صورت مستقیم داخل راست روده و قسمت‌های تحتانی روده بزرگ مورد مشاهده قرار می‌گیرد. از طریق این روش نیمی از سرطان ها، قابل تشخیص هستند. در این روش ممکن است بیمار احساس فشار کند، اما دردی را احساس نخواهد کرد.

- کولونوسکوپی: از طریق این روش نیز با ابزارهای خاصی، مشاهده کلی روده بزرگ و راست روده ممکن می‌شود. در این حالت نیز فرد دردی را احساس نخواهد کرد.

- بیوپسی: در صورت وجود هر گونه توده در طول این قسمت‌ها نیاز است که بخشی از توده برداشته شود تا در زیر میکروسکوپ از نظر وجود بافت یا سلول های سرطانی مورد بررسی قرار گیرد.

- مشاوره ژنتیک: تست و مشاوره ژنتیک در خانواده‌هایی که به‌صورت وراثتی احتمال ابتلا به مواردی از سرطان کولون نظیر سرطان روده غیرپولیپی ‏‎(HNPCC)‎‏ یا پولیپ غده‌ای خانوادگی ‏‎(FAP)‎‏ را دارند، پیشنهاد می‌شود.

چون سرطان روده بزرگ و راست‌ روده پنهان‌کار است، غربالگری راه‌حل ردیابی زودهنگام می‌باشد. در اکثر افرادی که به 50 سالگی می‌رسند، باید هر 10 سال یکبار آندوسکوپی روده بزرگ انجام شود.