«دست کوچکاش در دستم، وارد آرایشگاه شدیم. مدتی، با تعجب به اطراف نگاه کرد، آرام آرام لب ورچید و ناگهان گریه را سر داد.» این، داستان آرایشگاه رفتن خیلی از کوچولوهاست.
توضیحاتی که در خانه داده بودید، کفایت نکرد و او را فقط تا دم در آرایشگاه آورد؛ باقیاش ماند با کرامالکاتبین! دیدن فردی غریبه که در دستاش، قیچی دارد و مدام دور و بر آدم میچرخد، برای کودک، خوفانگیز است. نباید انتظار داشته باشیم کودکانی که بغل غریبه رفتن را دوست ندارند، خود را تسلیم این شرایط کنند. پس، باید دنبال راهحل باشید.
کمی صحبت
با زبانی بسیار ساده و ابتدایی، برایش شرح دهید که موها مانند علفهای صحرا رشد میکنند و این ما هستیم که باید مراقب اوضاع باشیم و اگر توجه نکنیم، موها بلند شده، قیافه ما را آشفته خواهند کرد. میتوانید یک نقاشی هم بکشید؛ قیافه کودک یا خودتان با موهای بلند و بههمریخته! باز هم توضیح دهید که در این صورت، ما، نهتنها از پس شانه کردن آنها برنمیآییم، بلکه در حمام هم تمیز نمیشوند و از همه بدتر، قیافه زیبا و مرتب ما را خراب خواهند کرد.
حالا چه کار کنیم؟
بعد از مطرح کردن مشکل و همراه کردن کودک، باید بلافاصله از او بپرسید که «حالا چه کار کنیم» و در ادامه، راهحل را مطرح کنید: «باید موها رو کوتاه کرد.» میتوانید کنار نقاشی قبلی، تصویر جدیدی از خود یا از کودک با موهای مرتب و قشنگ، با لباسی رنگی و شیک بکشید و بگویید: «حالا هم قشنگتر هستیم، هم موهایمان راحت شانه میشوند و هم تمیز شسته خواهند شد.»
زمان مناسب
روزی که کودک، سیر خوابیده و صبحانه خوبی خورده است، زمان مناسبی برای رفتن به آرایشگاه است. این کار را به موقعی که او، از خواب کلافه است یا از پارک آمده و دوست دارد دراز بکشد، محول نکنید. دستکم برای بار نخست، مطمئن باشید که او، به اندازه کافی سرحال و شاداب باشد.
از روش حساسیتزدایی تدریجی استفاده کنید
ظرفیت روانی کودکان به اندازه افراد بزرگسال نیست. برای ترسهایی که بدون علت خاص در بچهها وجود دارد، وارد کردن ناگهانی و تلاش برای درگیر کردن بچهها با آن قضیه و ترساندن کودک برای از بین بردن ترس توصیه نمیشود. این کار نه تنها نتیجه درمانی ندارد بلکه سبب افزایش ترس کودک میشود. باید برای کودکان روش حساسیتزدایی تدریجی را امتحان کنیم. در این روش ما ابتدا کودک را با شرایط مشابه آشنا میکنیم.
برای از بین بردن ترس او کافی است بازیای را طراحی کنیم و در آن عروسک یا شخص دیگری مانند یکی از دوستان کودک که از کوتاه کردن مو ترس ندارد را بنشانیم و موهایش را کوتاه کنیم. بعد از اینکه کودک به شکل خفیف با این موضوع آشنا شد بدون اینکه خود او را درگیر کنیم، میتوانیم او را همراه با مادر یا پدر یا دوستان به آرایشگاه ببریم تا شاهد کوتاه کردن موی دیگران باشد تا حساسیت او کم شود.
این تجربه نخست کودک از محیط آرایشگاه و شخص آرایشگر است که باعث آمدن یا نیامدن دوباره او به این محیط خواهد شد. اگر با گریه و اعتراضات شدید کودک مواجه شدید، اصرار برای کار را متوقف کنید و او را به خانه برگردانید
می توانید از خودتان هم مایه بگذارید
بهتر آن است که برای بار نخست، مادر یا پدر، جلوی چشم کودک، روی صندلی آرایشگر بنشینند و موهای خود را اصلاح کنند. در حین کار، با آرایشگر و فرزندتان صحبت کرده و بخندید. با این کار، اطمینان خاطر خوبی به او میدهید. بدانید که او، در این دنیا، فقط به شما اطمینان دارد و تاثیر این کار، بهمراتب بیشتر از آن است که دیگران را در آرایشگاه، نشانش بدهید و بگویید: «ببین، اصلا دردش نیومده» بدین ترتیب آرام آرام میتوان کودک را درگیر کرد و به او کمک کرد تا ترساش از بین برود یعنی به عنوان نمونه ابتدا تنها پایین موها را کوتاه کرد.
کودک را تشویق کنید
نکتهای که نباید فراموش کرد، تشویق کودک است چون توانسته شرایط را تحمل کند، بعد از مدتی حساسیت کودک به این مساله از بین میرود و ترس او کاملا از بین میرود.چند خوراکی همراهتان داشته باشید؛ تنقلاتی که خیلی مورد علاقه اوست و شما، گاهی برایش تهیه میکنید. میتوانید زمان خوردن این تنقلات خاص را روزهای آرایشگاهش تعیین کنید یا قول بدهید که بعد از آرایشگاه، او رابه پارک میبرید یا یک سیدی کارتون جایزه میخرید. هدفمان ساختن یک خاطره خوب است. بدانید دادن باج، بعد از ریختن ترس کودک، ادامه نخواهد داشت.
فقط وسایل خودم
این مساله که کودک فقط با وسایل شخصی خودش اصلاح شود، به او، احساس امنیت میدهد. الان چند سال است که در بیشتر آرایشگاهها، به علت رعایت بهداشت شخصی، کیف آرایشی مخصوص، فروخته میشود. میتوانید یکی از آنها را برای او را بخرید تا همراه داشته باشد یا با کودک به فروشگاه رفته، قیچی، شانه و پیشبند با رنگ مورد علاقهاش را تهیه کنید.
هوام رو داشته باش
حتما و حتما دقت کنید که آرایشگر کودک، فرد باحوصلهای باشد. از نشاندن کودک زیردست افراد کمحوصله پرهیز کنید. کوچکترین حرف یا سرزنش و حتی اخم در چهره آرایشگر، میتواند کار را بهمراتب سختتر کند. این تجربه نخست کودک از محیط آرایشگاه و شخص آرایشگر است که باعث آمدن یا نیامدن دوباره او به این محیط خواهد شد. اگر با گریه و اعتراضات شدید کودک مواجه شدید، اصرار برای کار را متوقف کنید و او را به خانه برگردانید.
یک نکته تربیتی بسیار مهم:
هویتها به تدریج در کودکان شکل میگیرد و این شکلگیری ابتدا به ظاهر است بعد مسائل باطنی و درونی شکل میگیرد.
گرچه تاکید داریم که ظاهر برای ایجاد هویت فردی و اعتماد به نفس مهم است اما این موضوع را هم مدنظر میگیریم که هویت جنسی هم در حال شکلگیری است. از آنجا که شکلگیری جنسی حدود 2 سالگی شروع میشود لازم است به آنها کمک کنیم هویت جنس خود را بگیرند، لذا بهتر است والدین اجازه دهند کودک در مورد ظاهرش تا حدی که غیرمعمول نیست تصمیم بگیرد.
اگر دختر بچهای تمایل به کوتاه کردن مو ندارد بهتر است با او همگام شویم. ممکن است خانواده روی این موضوع تاکید داشته باشد که موی بلند کودک از نظر نظافت و مرتب کردن سخت است اما در هر صورت میتوان کودک را مسوولیتپذیر کرد. به عنوان نمونه به او گفت اگر موهایت همیشه شانه کرده نباشد نمیتوانیم بیرون برویم یا نمیتوانیم شما را با خود ببریم. باید نظافت و مرتب بودن را به کودک آموزش داد.
در مورد پسربچهها بهتر است با سیستم تشویقی آنها را به گونهای بار بیاوریم که ظاهر خود را شبیه جنس موافق خود یعنی پدر درست کنند.